İki doz aşı uygulamasına rağmen insanları enfekte eden Delta varyantı yaklaşık 100 ülkede sorun yaratmayı sürdürürken, ilk kez Kolombiya’dan çıkan, B.1.621 olarak da adlandırılan yeni bir varyant Miami’de yayıldı. Miami’de yaşayan oğlum ve arkadaşı 2’şer doz BioNTech ile aşılanmış olmalarına karşın, belki de bu varyantla enfekte oldular, koku ve tat alma duyuları kayboldu ve halen büyük oranda geri gelmedi. Belçika’da yaşlı bakım evindeki aşılı 7 hastanın Kolombiya varyantı nedeniyle yaşamlarını yitirdikleri açıklandı. Miami’de yaşayan Türk sayısı fazla olduğundan, aşıya dirençli bu varyantın Türkiye’ye sıçraması sürpriz olmaz.

BioNTech ve Sinovac Delta varyantına etkili mi?

Celal Bayar Üniversitesi sağlık çalışanlarında, iki doz Sinovac aşısından 6 ay sonra, koruyucu antikorların, %77 oranında önemli ölçüde düştüğünü gösteren başarılı araştırma, özellikle sağlık çalışanlarında üçüncü aşının gerekli olduğunu gösterdi. Bu sıralarda medyada BioNTech aşısının Delta varyantına yüzde 90’ın üzerinde etkili olduğu haberleri vardı ve çok sayıda insan BioNTech’i tercih etti. Prof. Dr. Murat Akova gibi değerli bilim insanları “Üçüncü doz neden Sinovac değil, BioNTech?” sorusunun yanıtı olmadığını, dünyada ilk kez Türkiye’de, etik kurul izni olmaksızın bir araştırma yürütüldüğünü söyledi ve çok haklıydı. Sağlık Bakanı Koca’nın “İnaktif aşı olan vatandaşlarımızda en yüksek koruma seviyesi 3 doz inaktif aşı olan vatandaşlarımızda” açıklaması ve Çin’deki araştırmada ikinci dozdan yaklaşık altı ay sonra üçüncü doz Sinovac uygulananlarda 28 gün içinde antikor seviyelerinin 3-5 kat arttığını gösteren araştırma da Prof. Akova’yı doğruluyor. Celal Bayar Üniversitesi’nde iki doz Sinovac sonrası uygulanan Sinovac veya BioNtech aşılarının etkilerini karşılaştıran araştırmanın son aşamasına gelindi. Hem bu araştırmanın hem de Bakan Koca’nın söz ettiği verilerin ayrıntılı bilimsel sonuçlarını merakla bekliyorum, üçüncü aşıya buna göre karar vereceğim.

Saygın New England Journal of Medicine dergisindeki bir makalede, iki doz BioNTech aşısı uygulananlarda Delta varyantına karşı korunmanın %88 olduğu bilgisi yer almıştı. Ama İsrail Sağlık Bakanlığı kendi ülkelerinde bu oranın %39 olduğunu bildirdi ki bu sonuç iki doz BioNTech olanlarda üçüncü aşının gerekli olabileceğini düşündürüyor. Lancet Microbe dergisinde yer alan yarım sayfalık bildiriye göre ise, Hong Kong'daki iki doz BioNTech uygulanmış sağlık çalışanları, iki doz Sinovac uygulananlardan 10 kat fazla antikor oluşturmuş. Araştırmayı destekleyen BJC’nin GlaxoSmithKline, Moderna ve Roche gibi firmalardan ‘hibe’ almış olması dikkatimi çekti ve sonuçların objektifliği açısından şüphe uyandırdı. Türk basınında bu araştırma ‘BioNTech 10 kat daha koruyucu’ şeklinde yorumlandı, oysa antikor düzeyinin 10 kat olması, koruyuculuğun 10 kat olduğu anlamına gelmez. Basında yer alan bilgileri ve bilimsel makalelerdeki verileri artık daha fazla sorguluyorum.

Sonuç olarak; havaların soğuması, okulların açılmasıyla aşıya dirençli, daha kolay bulaşıp, gençlerde bile daha ağır tablolara yol açabilen Delta ve Kolombiya gibi varyantlar yayılmadan herkesin iki doz aşısını tamamlamasında, ikinci doz Sinovac aşısı sonrası 6 ayı geçmişse, üçüncü dozu uygulamasında yarar var. Özellikle 65 yaş üstü, 25 yaş altı, hamile, emziren, otoimmün hastalığı ve alerjik rahatsızlığı olanların yanında BioNTech aşısı konusunda kafasında soru işareti olanlara da Sinovac aşısı öneriyorum. Enfeksiyon geçirip, bir doz BioNTech olanlara da önerim, aşı olacaklarsa Sinovac olmaları yönünde, çünkü tanıdığım enfeksiyon sonrası ikinci BioNTech’i olanlarda ağır yan etkiler gözlendi. İkinci doz BioNTech olanlarda ilk doza oranla yan etkiler 4-5 kat artıyor, bu artış üçüncü dozda sürerse olumsuz tablolar gelişebilir; üçüncü dozu olmayı düşünenlere önerim de Sinovac.

Sigara içmeyenlerin sağlıklı yaşama haklarını korumak için, içenlere nasıl kısıtlamalar getirildiyse, aşı olanların haklarını korumak için de aşı olmayanlara bazı kısıtlamalar getirilmesi gerektiği kanısındayım.