İşsizlik ve geçim sıkıntısı ,Türkiye’nin en büyük sorunu.
Önce Türkiye’de ‘’ işsiz’’ kime deniyor? Bu sorunun cevabını verelim;
‘’İşgücüne sahip olup iş arayan kişilere ‘’ işsiz deniyor. Bu da yetmiyor, bir kişinin işsiz sayılması için ‘’çalışmaya hazır olması ve son 4 haftada aktif olarak iş araması’’ gerekmekte.
Peki Türkiye’de bu tanıma uyan kaç işsiz var?
2025 Mart ayı rakamlarına göre bu sayı 2 milyon 807 bin kişi. Bu rakam yüzde 7.9 seviyesinde. Üniversite mezunu işsizlerin sayısı ise yüzde 11.3’lere ulaşmış durumda.
Türkiye’de işsizlik oranı en yüksek ilimiz yüzde 23.3 ile Hakkari. Van, yüzde 19.1 ile ikinci, yüzde 16.7 ile Osmaniye üçüncü sırada yer alıyor.
Türkiye’de 5 milyon kişi iş aramaktan vazgeçmiş. Yani İŞKUR’un ‘’4 Hafta aktif olarak iş arama’’ tanımının dışına çıktığı için ‘’işsiz’’ de sayılmıyorlar.
Türkiye işsizlik oranında Dünya 6’ncısı.
Dünya’da en az işsizliğin olduğu ülke ise, yüzde 2.4 ile Güney Kore.
Bu rakamları karşılaştırabilmek için Türkiye’de çalışan sayısını da bilmeliyiz.
Ülkemizde 32 milyon 597 bin kişi çalışıyor. Bu oran yüzde 49.2’nin karşılığı. Çalışanların 16 milyon 864 bin 733’ü işçi statüsünde.
31 milyon kişi ise henüz işgücüne dahil değil. Tabii böyle giderse bu 31 milyonu daha zor günler bekliyor.
İşte Türkiye’nin rakamlarla işsiz ve çalışan sayıları. Ama bu sayılar tartışmalı da;
İşçi sendikası DİSK’e göre, geniş tanımlı işsiz sayısı 11.4 milyon. Oranı ise, yüzde 28.4.
TUİK rakamları ne derse desin, İşsizlik maaşı için İŞKUR’a başvuranların sayısı ise son aylarda 3 kat artmış.
2024 yılında işsizlik maaşı için toplam 1 milyon 659 bin kişi başvurmuş.2025 yılının ilk 3 ayında işsizlik maaşı için İŞKUR’a başvuranların sayısı 953 bin 255 kişi. Sadece Mart ayında 454 bin 826 kişi başvurmuş durumda.
Nisan ayı sonunda İşsizlik sigortası Fonunda toplanan kaynak tutarı 427 milyar 483 milyon lira. Fondan işsizlik maaşı alan kişi sayısı ise, toplam 469 bin 792 kişiye her ay 5 milyar 118 milyon lira maaş ödeniyor.
Ama fondan aslan payını işverenler alıyor. Teşvik ve destek ödemeleri altında işverenlere son 4 ayda toplam 27 milyar lira ödeme yapıldı. İşsizlere son 4 ayda yapılan ödeme ise toplam 24.5 milyar lira.
Peki kimler İşsizlik Ödeneği alabiliyor?
İşsizlik maaşı alabilmek için birinci öncelik şartı kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak.
Diğer şartlar ise, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabii olmak. Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmaları gerekiyor.
Bugün bin bir çaba sonrası Asgari Ücret alarak, işsiz kalanların işsizlik maaşı 10 bin 402 lira. Bu para ile kirasını mı ödesin karnını mı doyursun! İŞKUR işsizlik maaşını da prim ödeme yılına göre 6 ay ile 10 ay ödüyor.
Başvuranların yüzde 48’ine maaş bağlandığı konusu da tartışmalı. DİSK’e göre her 10 işsizden ancak 2’si işsizlik ödeneğinden yararlanıyor.
Peki işsizliğin nedenleri ne?
Araştırmalara göre; Hızlı nüfus artışı, Yüksek şehirleşme hızı, İstihdam gelir dağılımı, Enflasyon, Yatırımların yetersizliği, Ekonominin yapısından kaynaklanan diğer nedenler gösteriliyor.
Türkiye’de bu nedenlere ek olarak işsizlik nedeninin en önemli gerekçeleri arasında Ekonomik dalgalanma, siyasi istikrarsızlık ve sermaye yetersizliği gösteriliyor.
Araştırmalar ,işsizlik artışının toplumda bencillik ve yabancı düşmanlığını da arttırdığını ortaya koyuyor.
Türkiye sanayileşmeyi ve tarımı desteklemez ise yeni fabrikalar kurarak istihdam yaratmazsa işsizler ordusu önümüzdeki günlerde ve aylarda daha da büyüyecektir.
İşte Türkiye’de yaşanan geçim sıkıntısı ve işsizliği ortaya koyduğu tablo böyle.
Dünya’da ise, İşsizlikte temel sorun ‘’KÜRESELLEŞME’’…
Dünya’nın küçülmesi, ekonomik faaliyetlerin serbestleşmesi, ulusların birbirine yaklaşması, kültürel hayatın tek tipleşmesi ve finansal aynileşme.
Yani işsizlik küreselleşme olgusuna bağlı olarak Dünya çapında yeni bir biçim ve yaygınlık kazanmıştır.
Ama unutulmaması gereken gerçek; ’’Üretmeden, tüketmek olmaz.’’
Yazımızı, Sokrates’in sözü ile noktalayalım:
‘’Yalnız işsiz olanlar değil, daha iyi işler yapabilecek olanlarda başı boştur’’.
