Türkiye Büyük Millet Meclisi 18 Nisan 1960 tarihinde bir kanun kabul etti.
Kanunun numarası 7468.
İktidarda Demokrat Parti var.
Meclisten geçen bu kanunun içeriği aynen şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tahkikat Encümenlerinin vazife ve salâhiyetleri hakkında Kanun
Madde 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tahkikat Encümenleri ve naip olarak vazifelendirecekleri Tâli Encümenler; Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Askeri Muhakeme Usulü Kanunu, Basın Kanunu ile diğer kanunlarda Cumhuriyet müddei umumisine, sorgu hâkimine, sulh hâkimine ve askerî adlî amirlere tanınmış olan bilcümle hak ve salâhiyetleri haizdir.
Madde 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tahkikat Encümenleri:
a) Tahkikatın selâmetle cereyanını temin maksadıyla her türlü neşriyatın yasak edilmesine,
b) Neşir yasağına riayet edilmemesi halinde mevkute veya gayri-mevkutenin tabı veya tevzunın men'ine,
c) Mevkute veya gayri mevkutenin toplatılmasına, mevkutenin neşriyatının tatiline veya matbaanın kapatılmasına,
ç) Tahkikat için lüzumlu görülen veya sübut vasıtalarından olan her türlü evrak, vesika veya eşyanın zaptına,
d) Siyasi mahiyet arz eden toplantı, hareket, gösteri ve emsali faaliyetler hakkında tedbir ve karar almaya,
e) Tahkikatın selâmetle intacı için lüzumlu göreceği bilcümle tedbir ve kararları ittihaz etmeye
ve hükumetin bütün vasıtalarından istifade eylemeye, dahi salahiyetlidir.
Madde 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tahkikat Encümenlerince İttihaz olunan tedbir ve kararlara her ne suretle olursa olsun muhalefet edenler bir seneden üç seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Madde 4. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tahkikat Encümenlerince ittihaz olunan tedbir ve kararların icra ve infazında ihmal veya suistimali görülen vazifeliler, ihmal halinde altı aydan iki seneye, suistimal halinde bir seneden üç seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
***
Demokrat Parti tarafından 18 Nisan 1960'ta kurulan 15 üyeli meclis komisyonu. 7 Nisan'da DP Meclis Grubu'nun bir bildiri yayımlamasından sonra kurulan muhalefet ve basının faaliyetlerinin tahkik edilmesi için kurulmuş bir komisyondur. Komisyon sadece Demokrat Partili milletvekillerinden oluşmaktadır.
Tahkikat Komisyonu Sancar Komisyonu olarak da bilinir. Nedeni ise tahkikat komisyonunun başkanının DP Denizli Milletvekili Ahmet Hamdi Sancar olmasından kaynaklanmasıdır.
***
Demokrat Partisi'nin Tahkikat Komisyonu'na karşı CHP Genel Başkanı İsmet İnönü Meclis'te bir konuşma yapmıştır. İnönü konuşmasında, “Bu demokratik rejim istikametinden ayrılıp baskı rejimi haline götürmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz, ben de sizi kurtaramam” sözlerini kullanmıştır. Elbette bu konuşmayı Tahkikat Komisyonu'nun TBMM'de kabul edilen maddeleri gereği yayınlamak çok zordu.
Ama iki cesur gazete bu konuşmayı yazdı.
Biri o zaman CHP'nin yayın organı olan Ulus Gazetesi.
İkinci kimdi derseniz, sıkı durun...
O konuşmayı yayınlayan ikinci gazete İzmir'de yayınlanmakta olan Demokrat İzmir Gazetesi idi.
Ve hemen ardından, yani kanunun kabulünden on gün sonra 28 Nisan'da Türkiye genelinde sıkıyönetim ilan edildi...

Tarih, acı tecrübelerle birlikte önemli bilgiler de içerir.
Bu bilgiler geleceğimize ışık tutar, öneriler verir.
Demokrat Parti'nin Tahkikat Komisyonu, kendi sonunu hazırlayan köprüye çakılan son çivi olmuştur.
Elbette anlayanlara.