Gülmece ve hüzün

İzmirli sanatseverleri, kahkaha ve hüzün dolu bir hafta bekliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Sanat Daire Başkanlığı’nca düzenlenen 5. İzmir Uluslararası Mizah Festivali, dün akşam başladı, 23 Haziran akşamına dek sürecek. Karikatürden tiyatroya, sinemadan müziğe uzanan geniş bir yelpaze içeren bir programla… Mizah yerine gülmece sözcüğünü kullanan Aziz Nesin’den Romen yönetmen Gopo’ya mizah dünyasının ustalarının yapıtlarını izleyecek, bol bol kahkaha atacağız hafta boyunca… Kahkahayı anladık da, Mizah Festivali’nde hüzün ne arıyor diyebilirsiniz. Böyle düşünenleri Festival etkinliklerine davet etmek isterim. Yücel Erten’in yönettiği “Azizname”de, Şarlo filmlerinde ya da Rıfat Ilgaz’ın ünlü yapıtı “Hababam Sınıfı”nda hüznü bulacaksınız. Sistemin çarkları arasında ezilen insanların hüznünü… Karikatür sanatını düşünün, yoksulların dramını birkaç çizgi ile ifade eden, yitirdiğimiz değerleri anımsatırken bir karikatür gördüğümüzde içimizi bir hüzün dalgası kaplamaz mı? Mizah Festivallerimizde, küratörümüz karikatür tarihçisi Turgut Çeviker’in değerli katkılarıyla düzenlediğimiz sergilerde yer alan sanatçıların çizgilerinde, Muzaffer İzgü’nün öykülerinde kahkaha ve hüzün hep iç içe olmuştur.

Teması ‘Mizah Dünyasının Popüler Kahramanları’ olan bu yılki programın bir başka özelliği daha var; karikatürün, sinemanın, tiyatronun mizah ustalarını anacağız, “Tombul Teyze’ ve ‘Amcabey’in yaratıcıları Ramiz Gökçe ile Cemal Nadir’i, ‘Abdülcanbaz’ın yaratıcısı Turhan Selçuk’u ve bu ünlü çizgi romanın -ilk yıllarında- sözlerini yazan Aziz Nesin ve Rıfat Ilgaz’ı, “Hababam Sınıfı”nın muhteşem kadrosunun artık aramızda olmayan oyuncuları, Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal, Halit Akçatepe, Tarık Akan, Ayşen Gruda, Ergin Orbey ile yönetmen Ertem Eğilmez ve senaryo yazarı Umur Bugay’ı saygıyla anıyoruz. Tiyatro dünyamızın ünlü komedyenlerini nasıl unuturuz? Ulvi Uraz, Avni Dilligil, Muammer Karaca, Gönül Ülkü ve Gazanfer Özcan, Altan Erbulak, Nejat Uygur, Tevfik Gelenbe, Enis Fosforoğlu, Levent Kırca ve Ferhan Şensoy’u anacağız dramaturg-yazar Eren Aysan’ın söyleşisinde… İlginçtir, kendi isimleriyle bağımsız tiyatrolar kuran tiyatro sanatçılarının çoğunluğunu -dar anlamıyla- komedyenler oluşturuyor. Zeki Alasya neden yok listede derseniz, seneye ‘Devekuşu’nun yaratıcılarına kapsamlı bir ‘hommage’ (saygı sunuşumuz) olacak, onu bekleyin derim… ‘Komedyen’ sözcüğünü, batı dünyasında olduğu gibi geniş anlamı ile alsak, Tomas Fasulyeciyan’dan Muhsin Ertuğrul’a, Müşfik Kenter-Yıldız Kenter’den, Gülriz Sururi-Engin Cezzar’a, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner’den Hadi Çaman’a, Çolpan İlhan’dan Genco Erkal’a, Haluk Bilginer’den Erdal Beşikçioğlu’na daha pek çok ismi eklememiz gerekir bu listeye. Ama mademki Mizah Festivali yapıyoruz, komedileriyle tanıyıp sevdiğimiz ustaları mercek altına almayı düşündük. Elbette, aramızda olan, tiyatro kurucusu güldürü ustalarına da selamlarımızı, sevgilerimiz göndereceğiz. Ali Poyrazoğlu’na, Haldun Dormen’e, Yılmaz Erdoğan’a, Şevket Çoruh’a… Bu yıl ilk kez vereceğimiz ‘Aziz Nesin Mizah Ödülü’nün sahibi de usta bir komedyen ve bir tiyatro kurucusu: Müjdat Gezen… Onu, Gökmen Ulu’nun belgeselinde izledikten sonra, AASSM sahnesinde sevgili Müjdat ve Gökmen ile söyleşeceğiz. Müjdat Gezen’in yaşamından eğlenceli anektodlar dinleyeceğimize kuşku yok. Ya hüzün?... Hüzünsüz olur mu, Metin Akpınar’la birlikte mahkeme kapılarındaki fotoğrafları tüm sanatseverleri derinden sarsmadı mı? 

Festival kapsamında, üzerinde duracağımız bir alan da halk kültürümüzdeki güçlü mizah duygusu olacak. Değerli halkbilim uzmanı Sabri Koç, mizahımızdan üç kahramanı anlatacak, görüntüler eşliğinde. Hangileri olduğunu merak ediyorsanız, kaçırmayın derim. Karagöz sanatının ülkemizde yaygınlaşmasına büyük katkıları olan Cengiz Özek iki oyunu ve Karagöz tasvirleri sergisiyle konuğumuz olacak, Mehmet Esen “Meddah” oyununu sunacak, Prof. Semih Çelenk de “Sahnede Şair Eşref” söyleşisiyle katılacak festivale. Kapanışımızda, Efdal Altun’un “Komiklasik” konser/gösterisi var. İbrahim Yazıcı’nın şefliğinde El Ele Müzik Senfoni Orkestrası eşlik edecek sanatçıya. 5. İzmir Mizah Festivali’nin uluslararası bölümünü Balkanlar’la sınırladık, Avrupa’da yükselen pandemi dalgası nedeniyle. Bulgaristan’dan usta çizer Lubomir Mihailov, Fransız Kültür Merkezi’ndeki söyleşisinde Balkanlar'daki karikatür sanatının dünü ve bugününü anlatacak, Romanya’dan akademisyen-sinema yazarı Dana Duma da, canlandırma sinemasının ünlü kahramanlarından 'Küçük Adam’ın yaratıcısı Oscar’lı yönetmen Ion Popescu Gopo üstüne konuşacak ve dört filmini sunacak. Bizler yemeği hazırladık, önünüze getirdik. Tadını çıkarın…