Dede Korkut, Yunus Emre, Karacoğlan… Türkçe’nin Anadolu varsıllığıyla günümüze dek yaşayan ozanları, bilgeleri…
Yüzyıllar önce Türkçeyi baş tacı eden, yasallaştıran Karamanoğlu Mehmet Bey’in buyruğunu unutmak olası mı? “Bugünden sonra divanda, dergahta ve bargahta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır.”
Ne zaman Türkçe üzerine, dil üzerine bir yazı düşünsem Dağlarca’nın “Türkçe Katında Yaşamak” şiirinin özdeyiş gibi olan dizelerini anımsarım:
Seslenir seni bana "ova"m, "dağ"ım,
Nere gitsem bulur beni arınmış.
Bir çağ ki akar ötelere,
Bir ak.. ki yüce atalar, bir al.. ki ulu oğullar,
Türkçem, benim ses bayrağım...
Cemal Süreya’nın Türkçenin, Türk şiirinin serüvenini duyumsattığı iki dizesi de takılır dilime: “Yunus ki sütdişleriyle Türkçe’nin/ ne güzel biçmişti gök ekinini”
Türkçenin yaşamsal duruma gelmesine emek veren birkaç adı da anmadan geçemem: Nurullah Ataç, Ömer Asım Aksoy, Agâh Sırrı Levend, Ceyhun Atuf Kansu, Cahit Külebi, Şerafettin Turan, Emin Özdemir, Tahsin Saraç, Ali Püsküllüoğlu, Beşir Göğüş, Yekta Güngör Özden, Kemal Ateş, Ali Dündar…
Üyesi olduğum Dil Derneği’nin İzmir’de üretken üyeleri Berin Taşan, Bekir Yurdakul, Hüseyin Yurttaş, Hidayet Karakuş, Mehmet Atilla, Selçuk Oğuz, Düriye Ayyıldız, Abdullah Bolulu, Okan Yüksel, Gürsel Gezen, Mavisel Yener, Mehmet Sadık Kırımlı, Zübeyde Seven Turan, Gönül Çatalcalı, Saime Bircan Sak gibi çok sayıda şair, yazar dostlarımız Türkçenin varsıl olanaklarıyla yazmaya özen gösterirler.
İki gün önce Dil Bayramı’nın 84. yıl dönümüydü.
Birinci Türk Dil Kurultayı 26 Eylül 1932’de İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda Atatürk’ün başkanlığında toplanmış, daha sonra bu anlamlı ve önemli günün Dil Bayramı olarak kutlanması öngörülmüş.
Yıllar sonra 1983'te yargı kararı olmadan, Türk Dil Kurumu (TDK), Atatürk'ün kalıtı göz ardı edilerek Başbakanlığa bağlı Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu içine alınarak bir devlet dairesine dönüştürüldü!
1983’ten bugüne 33 yıldır daha buruk kutlanır oldu bu bayram!
Oysa TDK devlet dairesi gibi yapılandırılmasa; çağdaş, devrimci, aydınlanma ereğinden ödün vermeden yaşamını sürdürseydi, bir başka coşkuyla kutlanacaktı Dil Bayramları.
İyi ki Türk Dil Kurumu'nun kapatılmasının ardından duyarlı davranan Prof. Dr. Cevat Geray, Prof. Dr. Şerafettin Turan, Aziz Nesin, Sevgi Özel, Dr. Haldun Özen, Ali Püsküllüoğlu, Refet Erim, Aydın Köksal gibi aydınların 22 Nisan 1987 kurdukları Dil Derneği var yaşamımızda. Neredeyse 30 yıldır Dil Derneği çalışmalarını, çabalarını dergi, kitap, sözlük, toplantı, söyleşi, etkinlik, ödül bağlamında sürdürüyor.
Dil Derneği’nce Mart 1988'den bu yana aylık olarak yayımlanan Çağdaş Türk Dili Dergisi de Türkçenin özleşmesi, yabancı kökenli sözcüklerden arındırılması, korunup geliştirilmesi amacıyla dil, dilbilim, dil öğretimi, dil sorunları, yazın ve öğretimi konularında yazılara yer veriyor.
Dil Bayramı bir hafta boyunca İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir kentlerimizde çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Gönül ister ki bu bayram tüm kentlerimizde adına, anlamına, önemine yaraşır biçimde kutlansın.
Gönül ister ki şiirlerimiz, öykülerimiz, romanlarımız, tüm yazın ve sanat yapıtlarımız Türkçenin varsıl olanaklarıyla donansın.
Gönül ister ki gazetelerin köşe yazarları, radyo-televizyon izlencelerini sunanlar, arı-duru sözcüklerle yazsınlar, konuşsunlar; doğu ve batı kaynaklı yabancı sözcüklerden arınsınlar.
Daha coşkulu Dil Bayramı kutlamalarına…