Türkiye'nin en lezzetli çileklerinin üretildiği Menemen Emiralem'de sera ve tarlalarda çilek yetiştiren çiftçiler ilk ürünlerini şimdilik az da olsa piyasaya vermeye başladılar.Menemen Belediyesi tarafından düzenlenen çilek festivalinin artık geleneksel hale geldiği kasabada üreticiler, ılık geçen kış mevsiminin ardından bu yıl çilekte yüksek rekolte bekliyor. Mersin, Bursa, Antalya ve Aydın çevresinde de yaygın olarak üretilen çilek Emiralem halkı için de büyük önem taşıyor.Mevsimlerin uygun olduğu yıllarda 900 dekar alanda ortalama 3 bin ton çileğin üretildiği kasaba,Nisan ayından itibaren hem manav ve pazarcıların hem de Rusya, Katar ve Dubai'ye çilek satan ihracatçıların uğrak yeri haline geliyor.Emiralemli üreticilerden Hakan Fidan, sezonun ilk çileklerinin toplanmaya başlandığı kasabada Gazete 9 Eylül'ün sorularını yanıtladı, çilek üreticilerinin sorunlarını ve beklentilerini anlattı.
Tarımla ne zamandır uğraşıyorsunuz, üreticilik zor mu?
Menemen Emiralem doğumluyum. Çocukluğumdan bu yana günlerim hep tarlalarda geçti. Çilek üreticiliği bizde dededen kalma.Sabah erkenden seraya gelirim. Saat 10.00'a kadar olgunlaşmış çiçeklerden toplayabildiğim kadar toplarım.Sonra kamyonetime yükler, Alsancak, Karşıyaka, Havra Sokağı, Göztepe ve Güzelyalı'da hem manavları, hem de marketleri dolaşırım. Pastahanelerden de talep geliyor.Karşıyaka Belediyesi de restoran ve kafeteryaları için benden çilek satın alıyor.
Kış mevsimi çok yumuşak geçti. Bu yıl Emiralem ve çevresindeki çilek tarlalarında üretim çok iyi olacak.Seradan dekar başına 5-6 ton ürün alabileceğimizi tahmin ediyorum.
İri çilek görünce hormonlu diyorlar, ne düşünüyorsunuz?
Biz çileği zamanında dikeriz.Normalde fideler Ağustos ayında tarlalara dikilir, seralara da aynı günlerde dikiyoruz.Seralarda üretim daha çok olduğu için biz serada çilek üretmeyi tercih ediyoruz. Çilek fidelerimizi Adana'dan bir ithalatçı firmadan alıyoruz. Nerenin tohumu olduğunu bilmiyorum.Bu fidelerden iri çilekler alıyoruz. Bitkileri organik gübre ile besliyoruz. Geçen yıl tarladan 4-5 liraya çilek sattık. Ama manavda İzmir'de 8-10 liraya, İstanbul'da 15 liraya müşteri buluyor.Marketlerde 8.90-9.90 liralık fiyatlar arasında satılıyor.Sera çilekleri piyasaya daha erken çıktığı için toptan 6-7 liraya da alıcı bulur. Ama yaygın olarak toplanmaya başlayacağı Nisan ayı sonundan itibaren fiyatlar düşer. Geçen hava şartları yüzünden üretim daha azdı ama fiyatlar iyi idi, hepimiz para kazandık.Nisan sonundan itibaren seralardan ve tarlalardan topladığımız çileklerimizi Emiralem'deki Hal'e götürürüz. Oraya pazarcılar manavlar gelir. Fiyatlar hiç oynamaz. Neredeyse tek fiyattan satılır ürünlerimiz.
Çilek olgunlaşıncaya kadar zor bir süreçten geçiyor, ne dersiniz?
Fidelerin dikimi Ağustos ayında tamamlanır. Fideler çiçekleninceye kadar her gün sulanır.Suyumuzu artezyenden elde ediyoruz.Ancak su artık daha derinden, 50-60 metreden geliyor. Ama Menemen çevresine göre daha şanslıyız, biz de su daha bol. Fidelerin köklerini geliştirmek için organik gübre veririz.Çileği çevresinde büyüyen ve meyvelerin gelişmesini engelleyen otlardan ayırabilmek için fidelerin bulunduğu sıraları naylon ile örteriz.Çilek yapraklanmaya başladıktan sonra büyüyen ölü yaprakları ayırırız. Şubat ve Mart ayları temizlik zamanıdır.Mart sonuna doğru çilek çiçeklenir. Nisan ayı sonuna doğru da hasat başlar.
Türkiye'de çiftçinin durumu nasıl, değerlendirir misiniz?
Çilekçinin derdinin diğer çiftçilerden pek farkı yok.Masraflarımız her geçen yıl artıyor.Ama çileğin satış fiyatı aynı şekilde artmıyor.Serada ya da tarlada çalışan işçilerin günlük yövmiyesi 50 lira. Çapaya, temizliğe ihtiyaç var. Gübre fiyatı her geçen gün katlanarak artıyor. Mazot fiyatlarını zaten biliyorsunuz. Fide aldığımız şirkete ödemeyi ancak hasattan sonra yapabiliyoruz, aradan 11 ay geçtiği için çok yüksek faiz ekliyorlar.Tarım kredi kooperatifleri de fide veriyor ama kooperatif olduğu halde onlar bile komisyon alıyor.Ancak biz yine de çileği günlük topladığımız için Aydın çevresindeki çilek üreticilerinden daha şanslıyız. Orada tarlalardan bir seferde toplanan çilek soğuk hava deposunda bekletildiği için kalitesinden biraz kaybediyor. Biz ürünü günlük topladığımız için çileğimizi 1 lira daha fazla fiyatla satabiliyoruz. Bütün üreticiler gibi bize de mazot desteği vermeleri şart. Lüks yatla tarla sürüleceğini bilsem ben de yat alacağım.Çiftçinin durumu gerçekten çok zor, ek gelir olsun diye tarlama bu kış kereviz, pırasa, lahana, brokoli diktim. Kilogramını en fazla 1 liradan satabildik. Fide parası bile etmedi.
Vatandaş manavda, markette küçük çilek arıyor, niye bulamıyor?
Fidelerini Adana'dan aldığımız çilekler ilk yıl iri ürün veriyor. Eğer fideleri sökmez de gelecek yıla hazırlarsak, ikinci yıl vatandaşın aradığı küçük çilekler elde ediyoruz.Bu çileği halk tercih ediyor ama bu kez üretim az oluyor.Bu yüzden çilek üreticileri her yıl yeni fide dikmeyi tercih ediyor.
Lezzetli ve yararlı
İnsan sağlığı için çok yararlı olduğu bilinen çilek, en lezzetli meyveler arasında yer alıyor. Osmanlı döneminde Emiralem çileğinden üretilen çilek şıraları Osmanlı padişahlarının sofralarını süsleyen içeceklerin başında geliyordu. Lezzetli reçel yapımında yaygın olarak kullanılan çilek, reçel ya da marmelat olarak saklanabiliyor.
Çilek böbreklerin hızlı çalışmasını sağlayan meyve olarak tercih edilirken, vücuttan toksinlerin atılması sağladığı için zayıflamaya yardımcı ürünler arasında yer alıyor. Diüretik etkisi ile bilinen çilek düşük kalorisi ile zayıflama diyetlerine uygun bir besin.
VİTAMİN DEĞERLERİ
Araştırmalara göre 140 gram çilekte; 46 kalori, 11 gram karbonhidrat, 1 gram protein, 0.4 mg E vitamini, 3 gram besin lifi, 0.6 mg demir, 3.2 mcg K vitamini, 0.1 mg B6 vitamini,0.6 mg manganez, 0.6 mcg selenyum, 93.6 mg omega 3 yağ asidi, 130 mg omega 6 yağ asidi, 131 gram su, 23 mg kalsiyum, 18.7 mg magnezyum, 64.7 mg C vitamini, 7 gram şeker, 0.6 mg niyasin, 34.6 mcg folat, 34.6 mg fosfor, 220 mg potasyum, 0.2 mg çinko ve 0.1 mg bakır bulunuyor.
Özetle; çilek bağırsak hareketlerini düzenler, maske olarak kullanıldığında cildi pürüzsüzleştirir. Kemik sağlığını koruyucu etkisi vardır, çocuklarda kemik gelişimini hızlandırır. Kalp damar hastalıklarının önlenmesinde yararlıdır. Diüretik olduğu için zayıflamaya yardımcı besinler arasında.
