Yazan/ Serap YILMAZ (Genel-İş İzmir 3 No'lu Şube Mali Sekreteri )
Kıdem tazminatına hak kazanmak kadar maaşınızın her yıl belirlenen kıdem tazminatı tavan fiyatının üzerinde olup olmadığını bilmek de önemlidir. Çalışanların işten ayrıldıklarında alacakları kıdem tazminatı hesaplanırken her yıl değişen bir tavan miktar uygulanıyor. Maaşı bu tavan fiyatından fazla olanlar her yıl için bu tavan ücret kadar kıdeme hak kazanırlar. Yani maaşınızın ne kadar olduğu kadar tavan fiyatının üstünde olup olmaması da önemlidir. Maaşı tavan ücretinden az olanlar ise kendi maaş miktarları üzerinden hesaplama yapabilirler. Kıdem tazminatı, işçiye en az 1 yıl olmak şartıyla çalıştığı her yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenen tazminattır. 1475 sayılı Kanunun 14'üncü maddesine göre çalışanlara belirli şartlarla kıdem tazminatı ödenmektedir. Aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması şartıyla işveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle, işçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması benzeri nedenlerle, askerlik veya kadın işçinin evliliği nedeniyle, emeklilik hakkını kazanması veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması (8.9.1999 öncesi girişli ve 15 yıl 3600 prim gününü dolduran işçi için) durumunda, işçinin vefat etmesi sonucu kıdem tazminatı ödenmektedir.
2020 yılı ile birlikte asgari ücrete yapılan zamdan sonra çalışanların alacakları kıdem tazminat tavanları da değişti. Kıdem tazminatı 2020'de yüzde 5.49 artmış oldu. 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren işçilere ödenecek kıdem tazminatının yıllık tavan tutarı 6 bin 730.15 TL oldu.
Ekonomi ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın kıdem tazminatı ile ilgili açıklamalarını kabul edilemez buluyoruz. Bakan’ın kıdem tazminatını bütünleştirici emeklilik sistemi olarak gördüğünü belirten beyanlarını hayretle okuduk. Bunun anlamı kıdem tazminatının bir emeklilik ikramiyesine dönüştürülmesidir. Bakan’ın açıklaması kıdem tazminatının yok edilmesi anlamına geliyor. Kıdem tazminatı sadece emeklilikte ödenen bir emeklilik ikramiyesi değildir. Kıdem tazminatı işten çıkarmada, askerlik ve evlilik halinde ödenen bir haktır. Yapılmak istenen bireysel hesaplara dayalı kurulacak kıdem tazminatı fonu kurmak ve bunu emeklilik sistemine entegre etmektir. Kıdem tazminatı reformu dedikleri budur. Kıdem tazminatı fonu, kıdem tazminatının emeklilik sistemine entegre edilmesi kıdem tazminatının budanması anlamına geliyor. Bu kesinlikle kabul edilemez.
Kıdem tazminatı hakkı işçi sınıfının 80 yılı aşkın kazanımıdır. DİSK olarak kıdem tazminatının fona devredilmesine karşıyız, kıdem tazminatının emeklilik sistemine entegre edilmesine karşıyız. Kıdem tazminatı bugün olduğu gibi işten çıkarma halinde ödenmeye devam etmelidir. Kıdem tazminatına erişim sağlanmalı. Kıdem tazminatı ödemekten kaçınan işverenlere yaptırım uygulanmalı. Kıdem tazminatı hakkı korunmalı ve geliştirilmelidir. İşçi sınıfı bizler kıdem tazminatının ne demek olduğunu çok iyi biliyoruz. Biz işçi ve emekçilerin en önemli iş güvencesi dayanağıdır. Tüm gücümüzle omuz omuza hakkımızı sahip çıkacağız böyle bir girişim karşısında mücadelemizi sokaklarda sürdüreceğiz.
