Röportaj/ Gökmen KÜÇÜKTAŞDEMİR

İzmirli genç girişimci Üzeyir Akova, Railbot adındaki ileri teknoloji ürünü bir robot yaptı. Railbot, otoyol bariyerlerinde hareket ederek emniyet şerit ihlallerini ve aşırı hız ihlallerini tespit edip emniyet yetkililerine anında bildirim yapıyor. Akova robotunu geliştirirken fütüristik filmlerden etkilendiğini söylüyor. Emniyet görevlilerinin işini azaltacak olan Railbot, pek çok kurum ve kuruluşun dikkatini çekmiş durumda.

Aşırı hız tehlikeli

Karayolu Trafik ve Yol Güvenliği Araştırma Derneği verilerine göre ülkemizde her yıl 5 bin kişi aşırı hız yüzünden hayatını kaybediyor. Gerek Karayolları Genel Müdürlüğü gerekse Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından alınan önlemler etkili olurken bir teknolojik çözüm de İzmirli genç girişimci Üzeyir Akova’dan geldi. Akova, Ege Üniversitesi Ege Meslek Yüksekokulu Elektrik Bölümü’nden mezun olduktan sonra endüstriyel otomasyon ve güneş enerji santralleri projeleri yürüttü ve bu konuda bir şirket kurdu. Akova, tanık olduğu gereksiz emniyet şeridi ihlallerini ve hız sınırı ihlallerini ortadan kaldırmak, trafik kurallarına tam uyumu sağlamak adına otomasyon sektöründe edindiği tecrübeler ile trafik kazalarının önlenmesi için otonom kabiliyetli teknolojik bir cihaz geliştirdi.

Polis yerine robot

Minority Report/Azınlık Raporu gibi suç önleyici teknolojik fütüristik filmlerden etkilendiğini söyleyen Akova, çıkış noktasını şu sözlerle anlatıyor: “Radar sistemleri, ‘Ortalama Hız Tespit Sistemi’ve yol kenarlarına yerleştirilen maket/model trafik ekip araçları belli oranlarda etkili oldu ancak kazalar ihlallerle birlikte yine de can yakmaya devam ediyor. Görüştüğümüz bir emniyet yetkilisinin ‘Her aracın başına bir polis dikemeyiz’ sözü beni etkiledi. ‘Polis dikemezsek robot da dikemez miyiz?’ diye düşündük arkadaşlarla. Sonra üzerinde çalışmaya başladık.”

Kısa sürede yazılımcı ve mühendislerden bir ekip oluşturan Üzeyir Akova, sorunsuz çalışabilecek bir robot üretmek için bir proje hazırladı. Akova, karayolları kenarlarında bulunan bariyerler üzerinde tamamen otonom kabiliyetli hareket edip trafiği kontrol ederek sesli ve ışıklı uyarı yapıp ihlalleri anında üzerindeki haberleşme protokolleri ile Emniyet Müdürlükleri merkezlerine bildirecek bir robot tasarladı.

Suç önleyici faktör

Railbot adını verdiği bu kutu şeklindeki robot, üzerindeki flaşörler sayesinde suç önleyici faktörü olduğu gibi Emniyet şerit ihlali yapan ve hız sınırını aşan araçları tespit ederek plakalarıyla birlikte anında merkeze iletecek şekilde tasarlandı. Trafik denetimlerini de 7/24 yapabilecek robotun enerji kaynağı ise karayollarında kurulacak güneş enerji panelli şarj istasyonlarıyla destekleyeceğini ifade eden Akova, "Robotun kullanımı çok kolay. Pili bitti gibi bir durumu yok. Robotun enerjisini de Güneş’ten sağlayacağız. Böylece uzun zaman sorunsuz hizmet verecek ve hız limitini aşan araçları tespit edecek. Bu robotun bir de otonom denetleme özelliği var. Bariyer olan bir yola takılan bu robot süreli o bölgeyi tarayacak. Ormanda çıkan yangını,yolda meydana gelen kazayı, asfalta çıkan bir hayvanı, yola düşen her hangi bir malzemeyi yetkili noktalara bilgi verecek. Bariyerlerin üzerindeki reflektörlerin (kedi gözleri) temizliğini yapacak. Bu özellikleri kurumların işlerini kolaylaştıracak. Belki de en önemli özelliği bu otonom denetleme özelliği. Biriken datalar uzaktaki bir sunucuya aktarılacak.. belli başlı haberleşme protokolleri var, onlar kullanılacak. Radyo frekansı, wifi, sim kart gibi... Bu işte çok fazla data olduğu için bu yazılım çok fazla bilgiye sahip olacak. Emniyet tarafından aranan kimi araçlar bu Railbot sayesinde çok daha çabuk bulunabilecek" diye konuştu.

Üzerinde çalıştığı başka projeler olduğunu belirten Akova şunları söyledi: "Güneş enerji santrallerinde çalışıyordum, onları temizleyecek bir otonom projem vardı. Ama KOSGEB'den yeterli ilgiyi göremediğim için projeyi rafa kaldırmak zorunda kaldım. Şu an danışman olarak 9 Eylül Üniversitesi'nde tarafından desteklenen bir Maske İmha Makinesi Projesi'ne danışman olarak destek oluyorum. Makine maskelere bulaşan virüs olup olmadığını tespit edip varsa temizliyor."

Railbot'un dünyada bir benzeri yok!

Hareket halinde hız sınırı denetimlerini de gerçekleştirebilecek robotun Türkiye’de ve dünyada bir benzerinin olmadığını söyleyen Üzeyir Akova, yüzde 100 yerli üretim olan prototipin otonom denemelerinin başarıyla yaptıklarını söyledi. İzmirli genç girişimci Akova, "Yaptığımız robotla pek çok şirketin dikkatini çektik. Görüştüğümüz firmalar ve yatırımcılar var. Hatta HAVELSAN inovasyon grubu bu projeyi değerlendirmeye aldı. Yerli ve milli yazılımla mı yoksa, radar sensörüyle mi destek oluruz diye üzerinde çalışıyorlar. Umarım kısa zamanda seri üretime geçip Türkiye başta olmak üzere pek çok karayolunda emniyet ihlallerini önlemeliyiz. Bunu kendimiz için değil başka insanların hayatlarını kurtarmak için yapmalıyız. İnsan sağlığı her şeyden önce gelmeli" dedi.

Yollarda görmemiz için yatırımcı bekliyor

Akova, Türkiye’deki karayollarıyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla yaptıkları temaslarda büyük bir ilgi gördük, görüşlerini aldık. Railbot'un otonom testlerinden başarıyla geçtiğini belirten genç girişimci projeyi yeni yatırımcılarla birlikte yerli yazılımlarla daha da geliştirmek istediklerini söyledi. Akova, "Railbot'un Türkiye’deki tüm otoyollarda kullanılmasını görmek beni çok mutlu eder. Böylece hem uzun çalışmalarımın neticesini almış olurum hem de kazaların ve ihlallerin en aza inmesinde bir katkım olur. Ancak öncesinde Railbot'un yazılımının geliştirilmesi gerekiyor. Bunun içinde çok fazla dataya ihtiyacımız var. Bizim bu robotun geliştirme testlerini yapmamız, kayıt almamız, aldığımız kayırlara göre de yazılımı geliştirmemiz gerekiyor. Ama 8-9 ay önce İzmir Valiliği'ne test izniyle ilgili başvuru yapmama rağmen hala izin alamadım. Dolayısıyla yazılım aşamasına geçemedim. Bir yatırımcı bu projeyle ilgilendiğinde, devlet de bu projeye destek olduğunda ilk hedefim yazılımı geliştirerek yerli ve milli bir otonom robotu Türkiye'nin kullanımına sokmak istiyorum. Ürün piyasaya çıktığında eminim yurt dışında da dikkat çekecektir. Patenti, marka tescili ve isim hakları bizim üzerimde olan bu robotun tüm yaptıklarını yapan başka bir cihaz bulunmuyor" diye konuştu.

Türkiye, güneşten faydalanamıyor

Güneş enerji sistemleri uzmanı olan Akova şunları dile getirdi: "365 günün 280 günü güneşli geçen Türkiye güneşten faydalanamıyor. Kullanım yüzde 2. Bu çok düşük bir rakam. Çünkü maliyetler çok yüksek. Türkiye, kendi güneş panellerini üretemedikçe de bu sonsuz enerji kaynağını yeterince kullanamayacak. Mesela Almanya güneş enerjisinden yüzde 70 oranında verim alıyor, enerjisini güneşten sağlıyor. İşin garibi Almanya, yılda 100 gün güneş alıyor. Türkiye güneş paneli üretebilecek, pil teknolojilerini geliştirebilecek düzeyde ama yeterli destek verilmiyor. Oysa devlet yeni teknolojileri ve onların yaratıcılarını desteklemeli. Böylece yeni fikirler ortaya çıkar ve istihdamın yolu açılır. Bizim ülkemizde o kadar çok bürokrasi var ki iş yapamacak, proje üretmeyecek hale geliyorsunuz. Yeterli destek ve kaynak olsaydı ben Railbot'u 3 yıl önce tamamlardım. Üzerinde çalışmak istediğim yeni projelere böylece bir kapı aralanırdı. Mesela hastanelerde bazen hemşireler hastanın kilosu ya da başka bir nedenden dolayı damar yolu bulmakta zorlanıyorlar. Benim bu konuda bir projem var. Ancak Railbot'ta yaşadığım zorluklar ve yüksek maliyet nedeniyle bu cihazı işler hale getiremiyorum."