Türkiye’de son yılların en yüksek enflasyonu yaşanırken hayat pahalılığı görülmemiş boyutlara ulaştı. Sabit ücretliler ise yüksek enflasyonun en büyük kaybedeni oldu. Henüz yılın başında yüzde 50’lik artışla 4 bin 253 liraya yükseltilen asgari ücretin alım gücü yılın ortasına gelmeden yok oldu.
Tüm çağrılara sonucunda haziran ayının bitimine 2 gün kala Asgari Ücret Tespit Komisyonu ‘asgari ücrete ara zam’ gündemiyle toplanıyor. İşçi kesimini temsil eden Türk-İş, işveren kesimini temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan oluşan komisyon, asgari ücrete yapılacak artış için bugün masaya oturuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki günkü Kabine Toplantısı'nın ardından, "Çalışma Bakanım, Asgari Ücret Tespit Komisyonu ile bir araya gelecekler ve bu çalışmayı da bu hafta sonuna varmadan inşallah bitirecekler" açıklamasını yapmıştı.
Bu nedenle asgari ücret ve asgari ücret civarında ücret alan 10 milyona yakın işçinin gözü komisyondan çıkacak kararda.
2021'de brüt 3 bin 577 lira, net 2 bin 825 lira olarak uygulanan asgari ücret 2022 yılı için brüt 5 bin 4 lira, net 4 bin 253 lira olarak belirlenmişti.
Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 5 bin 879 lira 70 kuruş düzeyinde. Bunun 5 bin 4 lirasını brüt asgari ücret, 775 lira 62 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 100 lira 8 kuruşunu ise işveren işsizlik sigorta fonu kalemi oluşturuyor.
AÇLIK SINIRI ASGARİ ÜCRETİN %50 ÜZERİNDE
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (Türk-İş) yayımladığı açlık ve yoksulluk sınırı araştırması da asgari ücretteki erimeyi gözler önüne serdi.
Türk-İş’in haziran araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı haziranda 6 bin 391 TL’ye, yoksulluk sınırı ise ilk kez 20 bin 818 TL’ye yükseldi. Mutfak enflasyonundaki artış aylık yüzde 6,2; son 12 aylık artış da yüzde 117,3 oldu.
Açlık sınırı asgari ücretin yüzde 50,3, yoksulluk sınırı ise asgari ücretin yüzde 389,5 oranında üzerinde yer alıyor.
Gıda fiyatları ise haziranda yıllık yüzde 117,3 arttı. Altı aylık değişim oranı yüzde 55,96 oranında oldu.
Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti' ise aylık 8 bin 313 liraya yükseldi.
Türk-İş’ten yapılan yazılı açıklamada, “Bir kişiye neredeyse iki asgari ücret gerekiyor” denildi ve şöyle devam edildi:
“Ücretli, maaşlı, yevmiyeli çalışanlar ile esnaf, emekli ve öğrencilerin içinde yaşadığı fiili hayat pahalılığı, enflasyon bugün sıfırlansa bile gelirleri artmadığı sürece aynı kalacaktır. Üstelik fiyatlar hızla tırmanmaya devam ediyor.”
Yapılan açıklamada enflasyonun önümüzdeki aylarda da yükselmeye devam edeceği vurgulanarak şu ifadelere yer verildi: “Hanelerde kullanılan doğalgaza bu ay yapılan yüzde 30’luk zamla birlikte yılbaşından bu yana toplam yüzde 75,5’lik zam yapılmış oldu. Elektrik üretiminde ve sanayide kullanılan doğalgaza da yapılan zamların yanında, sürekli artan benzin ve motorin fiyatları da üretici ve tüketici fiyatlarını artıran etkenlerin başında geliyor. Bu sebeple, önümüzdeki aylarda yüksek enflasyon ile yaşam mücadelesi verilmesi kaçınılmaz görülüyor. Haziran 2022 Tüketici Güven Endeksi’nin tarihinin en düşük seviyesinde olması fiyatlama davranışları bozulan tüketicilerin de bu öngörüye sahip olduğunu işaret ediyor.”
KİM NE TALEP EDİYOR?
İşveren örgütleri ve ticaret odaları yükselen enflasyon nedeniyle asgari ücretin artırılması gerektiğini söylüyor ancak işveren asgari ücret artışını kendisi karşılamak istemiyor. Bunun yerine işsizlik sigortası ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim kesintisinin kaldırılmasını öneriyor. Türk-İş Genel Başkanı Ergun Atalay asgari ücrete ara zamma ilişkin açıklamasında son 6 aylık enflasyon oranının baz alınmasını talep etmişti. Atalay, "İşsizlik Fonu’ndan verilmesini istemiyorum. Benim paramı niye veriyorlar. Fondan verilmesi sağ cepten alıp sol cebe koymak olur. Prim indirimi yapılacaksa hazineden karşılanmalıdır. Asgari ücrete ara zammın maliyetini hazine ve işveren üstlenmeli" ifadelerini kullanmıştı.
EN AZ YOKSULLUK SINIRININ YARISI
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) asgari ücrete yönelik talepte bulunurken yoksulluk sınırını baz alıyor. DİSK, dört kişilik bir ailede 2 kişi çalıştığı düşünülerek asgari ücretin yoksulluk sınırının yarısından aşağı olmayacağı şekilde belirlenmesini talep ediyor ve asgari ücretin yılda 4 kez belirlenmesi gerektiğini söylüyor. DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya göre ise asgari ücretin 5 aylık toplam alım gücü kaybı 5 bin lirayı aştı.
