Deniz Baykal, 20 Temmuz 1938 tarihinde Antalya'da doğdu. 1952 yılında Antalya Atatürk Ortaokulu'ndan, 1955 yılında Antalya Lisesi'nden mezun olan Baykal, 1959 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde 1960 yılında yüksek lisansını yaparken asistan olarak çalışmaya başlayan Baykal, 1963'te doktora çalışmalarını tamamladıktan sonra iki yıl Rockefeller Foundation bursu ile ABD'de kaldı ve Columbia Üniversitesi ile Berkeley Üniversitesi'nde çalışmalarını sürdürdü. 1963'te Olcay Baykal'la yaptığı evlilikten biri kız (Aslı Baykal), biri erkek (Ataç Baykal) iki çocuk ve üç torun sahibidir.
CHP yönetiminin dikkatini nasıl çekti?
Siyasetle 1960'lı yıllara doğru Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılmakla başlayan Baykal, CHP'nin 1965 genel seçimlerindeki yenilgisini analiz ettiği ve daha sonra doçentlik tezine dayanak olacak olan raporla CHP yönetiminin dikkatini çekti. Doçent olduğu yıl olan 1968'de CHP'ye girerek siyasal yaşama atılan Baykal, 14 Ekim 1973'te yapılan genel seçimlerde 185 milletvekili kazanarak birinci olan Cumhuriyet Halk Partisi'nden Antalya milletvekili seçildi. O sırada CHP'nin Genel Başkanı Bülent Ecevit'ti.
Maliye bakanı oldu
Seçimlerden sonra 1974'te Bülent Ecevit Başbakanlığında kurulan CHP - MSP koalisyon hükümetinden Maliye Bakanı olan Baykal, 1978'de kurulan 3. Ecevit hükümetinde ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yaptı. Deniz Baykal bu dönemde CHP parti meclisi ve merkez yürütme kurulu, genel sekreter yardımcılığı görevlerinde bulundu. 1979 Ekim ara seçimlerinden sonra toplanan olağanüstü CHP kurultayında parti yönetimini ağır bir şekilde eleştiren Baykal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra bir süre Ankara'da Ordu Dil Okulu'nda gözetim altında tutuldu.
SHP'li oldu
Deniz Baykal, siyasi yasaklı olmasına karşın 1984 yılında Sosyal Demokrasi Partisi'ne (SODEP) girdi; bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Parti'yle (SHP) birleşmesiyle SHP'li oldu. Eylül 1987'deki genel seçimlerde SHP'den Antalya milletvekili seçilen Baykal, SHP'de önce grup başkanvekilliği ardında da genel sekreterlik görevlerinde bulundu.
Deniz Baykal, Haziran 1988'de göreve başladığı genel sekreterlikten 10 Eylül 1990'da istifa etti. Bu dönemde demokratikleşme çabalarına ilişkin bir rapor hazırlattı (Temmuz 1990). SHP'de bu dönemden başlayarak olağan ve olağanüstü kurultaylarda Genel Başkan Erdal İnönü'nün üç defa karşısına çıktı ancak başarılı olmadı. Genel Sekreterlik'ten istifasından sonra SHP parti içi muhalefetinin önderi oldu.
CHP genel başkanı oldu
TBMM Dışişleri Komisyon üyeliğinde bulundu. Temmuz 1992'de kapatılan siyasi partilerin açılmasına izin veren yasanın sağladığı imkânla CHP'ye geçti ve 9 Eylül 1992 tarihinde toplanan CHP Kurultayında Genel Başkanlığa seçildi. Genel başkan olduğunda 54 yaşındaydı.18 Şubat 1995 günü SHP ve CHP'nin Bütünleşme Kurultayı'nda aday olmayan Baykal, CHP Genel Başkanlığı görevinden ayrıldı. 9 Eylül 1995 tarihindeki birleşmeden sonra yapılan CHP Olağan Kurultayı'nda Deniz Baykal tekrar ve ikinci kez Genel Başkanlığa seçildi.
30 Ekim 1995 Tarihinde kurulan DYP-CHP koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini üslendi. Deniz Baykal, bir tek şartla kerhen bu koalisyonun kurulacağında görev alacağını belirtti ve hemen erken seçim olmasını istedi. 24 Aralık 1995'te yapılan erken seçimle 19. Dönem Meclisi seçime götürüldü, bu tarih CHP'nin ilk kurultayı olan Sivas Kongresi'nin 76. yılında, Deniz Baykal 57 yaşında iken oldu.
Seçim sonuçlarından sonra istifa etti
24 Aralık 1995 Milletvekili Genel Seçimleri'nde yeniden Antalya Milletvekili olan Baykal, seçimleri takiben 53. Hükümetin kurulmasıyla Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinden ayrıldı. 23 Mayıs 1998 tarihinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi 27. Olağan Kurultayı'nda Genel Başkanlığa 3. kez seçilen Baykal, 18 Nisan 1999 seçimlerinde CHP ile birlikte ilk kez seçim sonuçlarıyla parlamento dışında kaldılar. 22 Nisan 1999 tarihinde alınan seçim sonuçları nedeniyle istifa eden Baykal, 30 Eylül 2000 tarihinde Ankara'da toplanan Cumhuriyet Halk Partisi 11. Olağanüstü Kurultay'nda yeniden seçilerek üçüncü kez CHP Genel Başkanı oldu.
İkinci istifa
Bu Deniz Baykal'ın CHP Genel Başkanlığı'ndan ilk istifası değil. Baykal 1999 seçimlerinde partisinin barajın altında kalması nedeniyle istifa etmiş, ancak 15 ay sonraki kurultayda yeniden genel başkan seçilmişti. Parlamentoya 1973 yılında CHP Antalya milletvekili olarak giren Baykal, 1974'teki Ecevit hükümetinde maliye Bakanlığı, 78'de ise enerji ve tabii kaynaklar bakanlığı yaptı. 1987 seçimlerinde SHP'den Antalya milletvekili seçilen Baykal, 1992'de kapatılan siyasi partilerin açılmasına izin verilmesiyle tekrar CHP genel başkanı oldu. Baykal 1995'te de DYP-CHP hükümetinde başbakan yardımcılığı ve dışişleri bakanlığı yaptı.
Partilerin yorumları
Türkiye'de ana muhalefet partisinin zirvesindeki bu sarsıntı diğer siyasi partilerce de yakından izleniyor. DYP Genel Başkanı Çetin Özaçıkgöz, ''CHP, Deniz Baykal'a sahip çıkmalıdır'' dedi. BBP Genel Başkanı Yalçın Topçu, ''Deniz Baykal gibi bir kimlik komplo sonrası Türk siyasetinden tasfiye ediliyormuş gibi bir durumu içime sindiremiyorum'' dedi. DP Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk ise, ''Sayın Baykal, istifa ederek onurlu bir politikacı olduğunu gösterdi... Baykal, eğer söylediği komployu ispat edebilirse siyasete tekrar dönebilir, görevlerine tekrar kavuşabilir'' değerlendirmesini yaptı.
