Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mart 2025 dönemine ilişkin Kümes Hayvancılığı Üretim İstatistikleri'ni kamuoyuyla paylaştı. Açıklanan veriler, Türkiye'nin önemli tarımsal üretim kollarından biri olan tavukçuluk sektöründe, arz ve talep dengelerini etkileyebilecek önemli değişimlerin yaşandığını gözler önüne serdi. Verilere göre, Mart ayında tavuk eti üretimi ve kesilen tavuk sayısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla belirgin artışlar yaşanırken, sofraların temel besin maddelerinden biri olan tavuk yumurtası üretiminde ise kayda değer bir düşüş meydana geldi. Bu durum, sektördeki üreticilerin tercihlerinde bir değişiklik olup olmadığı, girdi maliyetlerindeki değişimlerin üretim kararlarını nasıl etkilediği ve tüketici fiyatlarının gelecekte nasıl bir seyir izleyeceği gibi birçok önemli soruyu da beraberinde getiriyor. TÜİK tarafından açıklanan bu istatistikler, ticari olarak faaliyet gösteren kanatlı işletmelerinin tamamına aylık olarak uygulanan anket çalışmalarından elde ediliyor ve hanehalkı yetiştiriciliği (köy tavukçuluğu) bu kapsama dahil edilmiyor.
Tavuk eti üretimi ve kesilen tavuk sayısında artış trendi devam ediyor
TÜİK verilerine göre, 2025 yılının Mart ayında tavuk eti üretimi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,0'lık önemli bir artış göstererek 204 bin 912 tondan 231 bin 595 tona yükseldi. Bu artış, hem iç piyasadaki talebin canlı olduğunu hem de ihracat potansiyelinin devam ettiğini gösteriyor olabilir. Kesilen tavuk sayısında da benzer bir artış eğilimi dikkat çekiyor. Mart 2025'te kesilen tavuk sayısı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,2 artarak 112 milyon 777 bin adetten 122 milyon 53 bin adede ulaştı.
Yılın ilk çeyreği olan Ocak-Mart 2025 dönemine bakıldığında da bu artış trendinin devam ettiği görülüyor. Ocak-Mart döneminde tavuk eti üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,0 artarak 609 bin 656 tondan 683 bin 78 tona yükseldi. Aynı dönemde kesilen tavuk sayısı ise yüzde 8,6 artarak 332 milyon 659 bin adetten 361 milyon 349 bin adede çıktı.
Aylık bazda bir önceki aya göre değişim incelendiğinde ise, Şubat 2025'te 218 bin 260 ton olan tavuk eti üretiminin, Mart ayında yüzde 6,1 oranında artarak 231 bin 595 tona ulaştığı görülüyor. Bu veriler, tavuk eti arzında genel bir artış eğiliminin olduğunu ve sektörün üretim kapasitesini artırmaya devam ettiğini gösteriyor.
Yumurta üretiminde endişe verici düşüş: Sofralara yansıyacak mı?
Tavuk eti üretimindeki bu olumlu tablonun aksine, tavuk yumurtası üretiminde ise hem aylık hem de yıllık bazda ciddi düşüşler yaşanması dikkat çekiyor. Mart 2025'te tavuk yumurtası üretimi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 oranında azalarak 1 milyar 790 milyon 81 bin adetten 1 milyar 632 milyon 774 bin adede geriledi. Bu düşüş, sofraların vazgeçilmez protein kaynaklarından biri olan yumurtanın arzında bir daralma yaşandığına işaret ediyor.
Yılın ilk çeyreği olan Ocak-Mart 2025 döneminde ise tavuk yumurtası üretimindeki düşüş daha da belirgin. Bu dönemde yumurta üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,9 azalarak 5 milyar 361 milyon 967 bin adetten 4 milyar 832 milyon 482 bin adede düştü.
Aylık bazda bir önceki aya göre incelendiğinde ise, Şubat 2025'te 1 milyar 547 milyon 93 bin adet olan tavuk yumurtası üretiminin, Mart ayında yüzde 5,5 oranında bir artış göstererek 1 milyar 632 milyon 774 bin adede ulaştığı görülüyor. Ancak bu aylık artış, yıllık bazdaki ve ilk çeyrekteki genel düşüş eğilimini tersine çevirmekten henüz uzak.
Yumurta üretimindeki bu azalmanın temel nedenleri arasında, artan yem maliyetleri, enerji giderlerindeki yükseliş, bazı kümes hayvanı hastalıkları ve üreticilerin kar marjlarındaki düşüş gibi faktörler gösterilebilir. Eğer yumurta üretimindeki bu düşüş eğilimi devam ederse, önümüzdeki dönemde yumurta fiyatlarında artışlar yaşanması ve tüketicilerin bu durumdan olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz olabilir.
Kesilen tavuk sayısı artarken yumurta üretimi neden azalıyor? Sektördeki dinamikler neler?
TÜİK verilerinde dikkat çeken en önemli çelişkilerden biri, kesilen tavuk sayısı artarken tavuk yumurtası üretiminin azalması. Bu durum, sektördeki bazı dinamiklerin değiştiğine veya üreticilerin farklı stratejilere yöneldiğine işaret ediyor olabilir.
Olası senaryolardan biri, yumurta tavukçuluğu yapan bazı üreticilerin, artan maliyetler ve düşen karlılık nedeniyle sürülerini yenilemek yerine kesime göndermeyi tercih etmesi olabilir. Özellikle yaşlı veya verimi düşmüş yumurta tavuklarının kesime gönderilmesi, kısa vadede kesilen tavuk sayısını artırırken, uzun vadede yumurta üretimini olumsuz etkileyebilir.
Bir diğer olasılık ise, tavuk etine olan talebin yumurtaya olan talepten daha güçlü olması ve üreticilerin etlik piliç üretimine daha fazla ağırlık vermesi olabilir. Etlik piliç yetiştiriciliğinin karlılığının, yumurta tavukçuluğuna göre daha cazip hale gelmesi, bazı üreticilerin üretim tercihlerini bu yönde değiştirmesine neden olmuş olabilir.
Ayrıca, yumurta tavukçuluğunda kullanılan yemlerin ve diğer girdilerin maliyetindeki artışın, etlik piliç yetiştiriciliğine göre daha yüksek olması da bu duruma yol açmış olabilir. Üreticiler, maliyet baskısı altında daha karlı olduğunu düşündükleri alanlara yönelebilirler.
Bu çelişkili tablonun net nedenlerinin anlaşılabilmesi için, sektördeki girdi maliyetleri, üretici karlılıkları, tüketici talepleri ve ihracat rakamları gibi birçok farklı verinin daha detaylı bir şekilde analiz edilmesi gerekiyor. Ancak kesin olan bir şey var ki, kesilen tavuk sayısındaki artışa rağmen yumurta üretimindeki bu düşüş, önümüzdeki dönemde yumurta arzında bir sıkıntı yaşanabileceği ve fiyatlarda yukarı yönlü bir baskı oluşabileceği sinyallerini veriyor.
Tüketiciye yansımaları ne olacak? Fiyatlar artacak mı?
Tavukçuluk sektöründeki bu üretim verileri, doğrudan tüketici fiyatlarını etkileyebilecek potansiyele sahip. Tavuk eti üretimindeki artış, eğer talep de aynı oranda artmazsa, tavuk eti fiyatlarında bir miktar istikrar veya düşüş sağlayabilir. Ancak, artan girdi maliyetleri (yem, enerji, işçilik vb.) ve genel enflasyonist baskı göz önüne alındığında, tavuk eti fiyatlarında önemli bir düşüş beklenmesi pek gerçekçi görünmüyor.
Asıl endişe verici durum ise tavuk yumurtası üretimindeki düşüş. Eğer bu düşüş eğilimi devam ederse ve arz talep dengesi bozulursa, yumurta fiyatlarında önemli artışlar yaşanması kaçınılmaz olabilir. Yumurta, özellikle dar gelirli aileler için önemli bir protein kaynağı ve temel besin maddesi. Yumurta fiyatlarındaki olası bir artış, vatandaşların beslenme maliyetlerini doğrudan etkileyebilir ve gıda enflasyonunu daha da tetikleyebilir.
Yetkililerin ve sektör temsilcilerinin, yumurta üretimindeki bu düşüşün nedenlerini titizlikle araştırması ve üreticileri destekleyici politikalar geliştirerek arz güvenliğini sağlaması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, önümüzdeki dönemde sofralarımızdaki yumurtanın hem miktarı azalabilir hem de fiyatı artabilir. Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin TÜİK tarafından 13 Haziran 2025 tarihinde yayımlanması bekleniyor ve bu veriler, sektördeki son durumu daha net bir şekilde ortaya koyacaktır.
