Çocukken en büyük hayalim kitapları yayımlanan bir yazar olmaktı. Yıllar boyunca kelimeler ve hikayeler biriktirdim. Daha fazlası için gazeteci oldum.
İnsanlar, benim gazeteci olmam gibi gitmek istedikleri yol için bir takım seçimler yapar.
Elde etmek istedikleri ya da ellerinde bulundurdukları şeyler için bu seçimleri yaparak bir takım şeylerden de vazgeçerler.
***
Bugün dünyanın en iyi satranç oyuncusu olarak gösterilen Norveçli Magnus Carlsen, 5 yaşındayken satrancı öğrendi. Satranç bir süre sonra pek çok oyuncağını ve sosyal ilişkilerini bir kenara itmesine sebep oldu. Satrancın Mozart’ı olarak kabul edilen Magnus Carlsen, artık fiziği ve popülaritesiyle andırdığı Justin Bieber gibi bir ikon. Ama sorumluluğu daha büyük…
Kısa süre akıl hocalığını yapan efsanevi Garry Kasparov, satrancın popüler kültürde bir yer edinmekte zorlandığını belirtmiş ve Carlsen için “Satrancın son umudu” demişti. Carlsen, kendi yolunu çizerek satranca umut veriyor.
Carlsen'den ilham alan pek çok insan var. Onlardan biri de Türkiye’nin satrançta en genç 'Büyükusta' (Grandmaster – GM) unvanını elinde bulunduran Vahap Şanal. Tüm gününü satranca ayırdığını söyleyen Şanal da seçimi yapmış gibi duruyor... Şanal'a, "Satranca yeni başlayanlara ne önerirsiniz?" diye sorduklarında, "Kendinize büyük hedefler koymaktansa, satrancı çok sevin" diyor.
Çok sevmek...
***
'Nomadland' geçtiğimiz yıldan bu yana aldığı ödüllerden dolayı en çok adını duyduğumuz ve çok sevilen filmlerden biri oldu. Yönetmeni Chloé Zhao'yu Altın Küre kazanan Asya kökenli ilk kadın yönetmen olarak tarihe geçiren filmde, başrol oyuncusu Frances McDormand'ın canlandırdığı Fern, çıktığı yolda seyirciyi pek çok seçimle tanıştırıyor. Fern, 2008 yılındaki ekonomik çöküş sonrası, işini ve eşini kaybediyor. Biraz hüzünlü görünse de oldukça güçlü bir karakter olan Fern'in ilk ve belki en önemli seçimi kalan her şeyini bırakarak bir yolculuğa çıkmak.
Yolda olan sadece o mu? Onun gibi sistemin fakirleştirdiği ve devletin görmezden geldiği, karavanlarıyla göç ederek bunlarla mücadele eden çok sayıda insan var.
Ne ilginçtir karavanla yolculuk bizim topraklarımızda da çok daha fazla ilgi görmeye başladı.
Bazısı halinden memnun, özgürleşmeyi, yaşlanmayı ve yapabilecekleri en güzel şeyleri gerçekleştirmeye çalışıyor. Bazıları içinse bu tamamen bir zorunluluk. Ölüme yaklaşırken, kayıpların ve geride bırakılanların ardından sadece zamanı doldurma çabası. Veya bir boşluk doldurma. Filmin yönetmeni ve yazarı Zhao’nun da dediği gibi, "Kayıplarımızla yolun sonunda mutlaka görüşeceğiz ve bir araya geleceğiz."
***
Benjamin Franklin 1779’da bir makalesinde “Hayat bir çeşit satranç gibidir” diye yazmıştı.
Onu haksız çıkarmak istercesine davranan yine bir satranç ustası olmuştu.
Henüz 13 yaşındayken ABD Gençler Şampiyonu olan, 1972 yılında ABD'nin yetiştirdiği "tek" dünya satranç şampiyonu olan Bobby Fischer, aldığı ödülden sonra oyundan çıkarmışçasına ortadan kayboldu.
1975 yılında Anatoly Karpov ile unvan maçı yapması beklenen Fischer, Uluslararası Satranç Federasyonu'na (FIDE) maçın oynanabilmesi için bazı koşulların yerine getirilmesini istemiş, aksi halde maça çıkmayacağını söylemişti. Fischer'ı reddeden FIDE, unvan maçı yapılmadığı halde Karpov’u yeni Dünya Şampiyonu ilan etti. Bu olaydan sonra Fischer kayıplara karıştı. Yaklaşık 20 yıl ortalarda görünmedi. Bu durum ona esrarengiz bir hava vermiş, satranç tarihinin en gizemli şampiyonu olarak görülmüştü. BM'nin, Yugoslavya'ya uyguladığı ambargoyu delerek 1992 yılında gizlice girip bir satranç şampiyonasına katılan Fischer, o tarihten sonra "kanun kaçağı" olarak yaşadı.
Fischer, o yıl Amerikalı hükümetinin karşılaşma yapmama taleplerine meydan okumuş, hatta hükümetin kendisine gönderdiği resmi yazıya tükürerek cevap vermiş ve sonuçta eski rakibi Spassky ile Karadağ'ın açığında bulunan bir adada satranç karşılaşması yapmış, Spassky'yi 20 yıl sonra, 10-5 yenerek tam 3.35 milyon dolar para ödülü kazanmıştı.
Hikayesinin bundan sonrası biraz hüzünlü Fern'in ki gibi...
Seçimlerimiz hayatımız oluyor. Nomadland'de dediği gibi 'yolda görüşürüz.'
