Katolik aleminin 1.4 milyar üyesine ruhani liderlik yapacak olan ve 8 Mayıs 2025'te Vatikan'daki Sistine Şapeli'nde yapılan zorlu bir konklav (kardinaller meclisi) sonucunda seçilen Papa 14. Leo, yani Robert Francis Prevost, göreve başlamasının hemen ardından beklenmedik bir tartışmanın merkezine oturdu. Arjantinli Papa Francesco'dan sonra Amerika kıtasından gelen ikinci, Amerika Birleşik Devletleri'nden ise ilk papa olarak tarihe geçen Prevost hakkında sosyal medyada hızla yayılan ve kısa sürede ulusal gündeme taşınan bir iddia, herkesi şaşkına çevirdi: Yeni papanın köklerinin Kayseri'ye, hatta Develi ilçesine dayandığı öne sürüldü. Bu iddia, özellikle Kayseri ve Develi'de yaşayan vatandaşlar arasında büyük bir heyecan ve merak yaratırken, Türkiye Ermeni cemaatinin de konuya ilgi gösterdiği belirtildi. İddiaların temelinde, Papa 14. Leo'nun büyük dedesi olduğu söylenen Setrak Parsehyan'ın 1915 yılında Kayseri'nin Develi (o dönemdeki adıyla Everek) ilçesinden Arjantin'e göç ettiği ve papanın bu soydan geldiği yönündeki söylentiler yatıyor. Ancak, bu iddiaların ne kadarı gerçeği yansıtıyor, ne kadarı ise bir yanılgı veya spekülasyondan ibaret? Yeni Papa Robert Francis Prevost gerçekten Kayserili mi, yoksa bu sadece bir şehir efsanesi mi?
Sosyal medyada alevlenen iddialar: "Faruk Paselyan" ve Develi'den Arjantin'e göç
Papa 14. Leo'nun seçilmesinin hemen ardından, çeşitli sosyal medya hesapları ve bazı haber sayfaları, yeni papanın soyağacının Kayseri'ye uzandığına dair çarpıcı bilgiler paylaşmaya başladı. Bu iddialar, özellikle Kayseri'nin Develi ilçesinden 1915 yılında Arjantin'e göç ettiği söylenen Setrak Parsehyan adlı bir kişinin, Papa 14. Leo'nun büyük dedesi olduğu yönünde yoğunlaştı. Sosyal medyada dolaşan bilgilere göre, Setrak Parsehyan'ın oğlu olduğu iddia edilen Louis Marius Prevost'un daha sonra Arjantin'den Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ettiği ve İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Donanması'nda görev yaparak gazi olduğu da öne sürüldü.
Bu iddialar, Türkiye Ermenileri tarafından Papa 14. Leo'nun "Faruk Paselyan" olarak da adlandırıldığı söylentileriyle daha da karmaşık bir hal aldı. Prevost'un, Kayseri'nin Tavukçu, Germir ve Talas gibi tarihi mahallelerinde yaşayan bazı Katolik Ermeni ailelerle soy bağı olabileceği yönündeki fısıltılar, yerel medyada da geniş yer buldu. Örneğin, Kayseri Gündem adlı yerel bir haber sitesi, "Yeni Papa Prevost’un kökeni ile ilgili dikkat çekici ayrıntı" başlığıyla yayımladığı haberde, bu iddiaların Türkiye Ermeni cemaatinin de büyük ilgisini çektiğini ve konunun araştırıldığını belirtti. Bu durum, Kayseri'nin zengin tarihi ve kültürel mirasının, beklenmedik bir şekilde Vatikan'la kesişebileceği ihtimalini gündeme getirdi.
İstanbullu iş adamından bomba iddia: "Yeni Papa akrabamız, ataları Kayseri'den gitti!"
Papa 14. Leo'nun Kayseri kökenli olduğu yönündeki iddialara bir yenisi de, İstanbullu Ermeni iş adamı ve eski Bakırköy Belediyesi Başkan Yardımcısı olan tarih araştırmacısı Nurhan Çetinkaya'dan geldi. Çetinkaya, sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımla, Katolik dünyasının yeni ruhani lideri Papa 14. Leo'nun Kayserili ve hatta kendisinin akrabası olduğunu iddia etti. Çetinkaya, paylaşımında şu ifadelere yer verdi: "Bütün dünyaya hayırlı olsun Fransız Francis Parses Prebis Namı diğer Faruk Parsehyan Pars. Ataları Kayseri’den ABD ye gitmiş orada dini eğitimini almış sonra Vatikan'a gitmiş. Bugün de Papa oldu. Annemin dayısı tarafından akrabamız olur. Dünyamıza hayırlı olsun.''
Nurhan Çetinkaya, Papa 14. Leo'nun isminin farklı olmasının ve isim değişikliğinin ruhaniler arasında bir gelenek olduğunu da belirterek, kendi ailesinden bir örnek verdi: "Kayseri’de bir Asadur Sarafyan var. Amerika'ya gitmiş ve ismini değiştirip Oscar Bankır yapmıştı. Şu an ABD’de yaşayan dünyanın en çok patentine sahip Ermeni’si konumunda. O da ismini ve kimliğini babadan sonra değiştirerek Vatikan’da kardinalliğe başlıyor. Biz de bu varsayımdan yola çıkarak Papa’nın akrabamız olduğunu Kayserili ve Everekli olduğunun kanaatine vardık." Çetinkaya, bu iddialarını teyit etmek amacıyla Papa 14. Leo'ya bir mektup yazacağını, aile ağaçlarını karşılaştıracağını ve hatta kendisiyle tanışmak için Vatikan'ı ziyaret etmek istediğini de belirtti. Çetinkaya, "Eğer şu an ki Papa bizim akrabamız ise hakikaten bu Türkiye için çok önemli, çok gurur verici bir şey," diyerek, bu durumun uluslararası bir konu olduğunu ve Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Vatikan Konsolosluğu veya Büyükelçiliği ile temasa geçerek bir çalışma yapmak istediğini de sözlerine ekledi.
Resmi kaynaklar ne diyor? Prevost'un gerçek kökeni ve biyografisi
Sosyal medyada ve yerel kaynaklarda dolaşan bu heyecan verici iddiaların aksine, Papa 14. Leo, yani Robert Francis Prevost'un resmi biyografisi ve Vatikan kayıtları, onun Kayseri veya Türkiye ile herhangi bir doğrudan bağlantısının olmadığını gösteriyor. Resmi kaynaklara göre, Robert Francis Prevost, 14 Eylül 1955 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin Chicago, Illinois şehrinde dünyaya geldi. Babası Louis Marius Prevost'un Fransa ve İtalya kökenli olduğu, annesi Mildred Martinez'in ise İspanya kökenli olduğu biliniyor.
Prevost, genç yaşta Augustinian Tarikatı'na katılarak dini bir eğitim aldı ve 1985-1998 yılları arasında uzun bir süre Peru'da misyonerlik faaliyetlerinde bulundu. Bu süreçte Peru'ya olan bağlılığı o kadar arttı ki, 2015 yılında Peru vatandaşlığı da aldı. Dini kariyerinde hızla yükselen Prevost, 2023 yılında dönemin Papası Francis tarafından Kardinal olarak atandı ve Vatikan'ın önemli birimlerinden biri olan Piskoposlar Dikasteri Prefekti (Piskoposların atanmasından sorumlu bölüm) görevine getirildi. Vatikan'ın resmi kayıtlarında, Kardinal Prevost'un Kayseri veya Türkiye ile herhangi bir soy bağına, akrabalık ilişkisine veya geçmişte bu topraklarda yaşamış olduğuna dair herhangi bir bilgi bulunmuyor.
Bazı kaynaklar, Prevost'un ailesinin Haiti ve Fransız-Kreol kökenlerine de sahip olabileceğini öne sürse de, bu bilgiler de henüz spekülatif nitelikte ve resmi olarak doğrulanmış değil. Prevost'un Peru'daki uzun süreli misyonerlik deneyimi ve Latin Amerika'daki Katolik cemaatiyle olan yakın ilişkileri, onun küresel bir figür olarak tanınmasını sağladı. Ancak, Kayseri kökenli olduğu yönündeki iddialara karşı kendisinden veya Vatikan'dan henüz resmi bir yalanlama veya doğrulama gelmedi.
Kayseri ve Develi'nin Ermeni geçmişi: İddialara zemin hazırlayan tarihi gerçekler
Yeni Papa'nın Kayseri kökenli olduğu yönündeki iddiaların ortaya çıkmasında, Kayseri ve özellikle Develi ilçesinin tarihsel olarak önemli bir Ermeni ve Hristiyan nüfusuna ev sahipliği yapmasının da etkili olduğu düşünülüyor. Kayseri, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında, özellikle Katolik Ermeni cemaatinin yoğun olarak yaşadığı ve kültürel faaliyetlerini sürdürdüğü önemli merkezlerden biriydi. Develi (Everek) ilçesi de, o dönemde önemli bir Ermeni nüfusunu barındırıyordu. 1915 yılında yaşanan olaylar ve sonrasındaki göçler, bu bölgedeki demografik yapıyı derinden etkiledi ve birçok Ermeni ailesinin dünyanın farklı bölgelerine, özellikle de Arjantin, ABD ve Avrupa ülkelerine göç etmesine neden oldu.
Osmanlı arşivlerinde "Prevost" veya bu soyadına benzer Ermenice kökenli soyadların bulunabileceği ihtimali, bu iddialara bir zemin hazırlamış olabilir. Kayseri'deki bazı ailelerin, kendi soy kütüklerinde bu tür isimlerle karşılaştıklarını ve Papa 14. Leo ile bir akrabalık bağları olabileceğini düşünmeleri de bu tarihsel gerçeklikle ilişkilendirilebilir. Ancak, tarihçiler ve soy bilim uzmanları, bu tür iddiaların doğrulanabilmesi için sadece söylentilere veya benzer soyadlarına dayanmanın yeterli olmadığını, kapsamlı arşiv araştırmalarının yanı sıra genetik incelemeler (DNA testleri) gibi bilimsel yöntemlere de başvurulması gerektiğini vurguluyorlar.
Develi halkı şaşkın: "Sosyal medyadan öğrendik, hayırlısı olsun"
Papa 14. Leo'nun Kayseri'nin Develi ilçesinden olduğu yönündeki iddialar, doğal olarak ilçe halkı arasında da büyük bir şaşkınlık ve merak yarattı. Develi ilçesinde eski Ermeni evlerinin bulunduğu Reşadiye Mahallesi Muhtarı Yusuf Çelik, yaptığı açıklamada, "Biz de Papa'nın Develili olduğunu sosyal medyadan öğrendik ve şaşırdık. Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri 14. Leo'nun dedelerinin bu mahallede yaşadığı söyleniyor. Biz de 'hayırlısı olsun' diyoruz," ifadelerini kullandı. Bu durum, iddiaların henüz resmi bir doğrulaması olmasa da, yerel halk arasında bir beklenti ve ilgi oluşturduğunu gösteriyor.
Develi'nin tarihinde Ermeni cemaatinin önemli bir yeri olduğu biliniyor. 20. yüzyılın başlarında, özellikle 1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında kurulan Ermeni cemiyet ve komitelerinin Anadolu'daki merkezlerinden birinin Develi olduğu ve bölgede zaman zaman gerginliklerin yaşandığı tarihi kayıtlarda yer alıyor. Hatta, Ermeni ihtilal komitelerinden Hınçak ve Taşnak cemiyetlerinin, ileride kullanmak üzere bomba üretimini Develi'de yapmayı planladıkları ve bu durumun bazı olaylara neden olduğu da belirtiliyor. Bu tarihi arka plan, Papa 14. Leo'nun Kayseri kökenli olabileceği iddialarına farklı bir boyut katıyor.
Gerçek ne olursa olsun: Bir papanın Anadolu kökenli olma ihtimali bile heyecan verici
Papa 14. Leo'nun, yani Robert Francis Prevost'un gerçekten Kayseri kökenli olup olmadığı henüz kesinlik kazanmış değil. Resmi biyografisi ve Vatikan kayıtları bu iddiaları desteklemiyor. Ancak, sosyal medyada ve bazı yerel kaynaklarda dile getirilen söylentiler, Nurhan Çetinkaya gibi isimlerin yaptığı açıklamalar ve Kayseri'nin tarihsel demografik yapısı, bu olasılığı tamamen dışlamayı da zorlaştırıyor.
Eğer gelecekte yapılacak kapsamlı araştırmalar ve genetik incelemeler sonucunda Papa 14. Leo'nun gerçekten de Kayseri'den göç eden bir Ermeni aileye dayandığı kanıtlanırsa, bu durum hem Türkiye hem de dünya Katolik alemi için tarihi bir gelişme olacaktır. Bir papanın köklerinin Anadolu topraklarına dayanması, dinler arası diyalog, kültürel etkileşim ve Türkiye'nin uluslararası alandaki imajı açısından önemli ve olumlu yansımalara sahip olabilir. Ancak, şu an için bu iddiaların birer söylentiden ibaret olduğu ve resmi bir doğrulama beklediği unutulmamalıdır. Gerçek ne olursa olsun, bir papanın Anadolu kökenli olma ihtimalinin bile bu kadar büyük bir heyecan ve merak yaratması, coğrafyamızın zengin tarihsel ve kültürel bağlarının ne kadar derin ve çeşitli olduğunu bir kez daha gösteriyor.
