Birleşmiş Milletler destekli Entegre Gıda Güvenliği Aşaması Sınıflandırması (IPC), Gazze’nin merkezinde yer alan Gazze Şehri için “kıtlık” statüsünü resmen duyurmaya hazırlanıyor. 2004’te kurulan bu küresel sistem, açlık krizlerine ilişkin en sert tanımı bugüne kadar dünyada yalnızca birkaç kez kullandı. Şimdi ise Birleşmiş Milletler destekli mekanizma, Orta Doğu’da ilk kez bu eşiği geçiyor. Kurum kaynaklarına göre karar, bölgenin ayakta kalan son büyük yerleşiminde yaşayan yaklaşık 500 bin kişinin gün gün daralan yaşam alanına ayna tutuyor.
Dünya için istisna, Orta Doğu için ilk
IPC’nin “kıtlık” ilanı, uluslararası ölçekte son derece nadir görülen bir adım. Sistem 2004’ten bu yana yalnızca dört defa bu tanımı kullandı; bu nadirliğin altı, Gazze’deki gelişmeyle bir kez daha çiziliyor. Kurumun brifinglerinde, bölgenin tarihte ağır gıda krizi dönemlerinden geçtiği bilinse de, Orta Doğu’da resmen “kıtlık” ifadesinin ilk kez kullanılacağı vurgulanıyor. Bu durum, hem Birleşmiş Milletler sistemi açısından hem de bölgesel insani tablo bakımından dönüm noktası niteliğinde.
Kıtlık ilanının teknik çıtası
Resmî kıtlık tanımı, “duygu” ya da “algı” ile değil, ölçülebilir üç kriterle yapılıyor. IPC metodolojisine göre bir yerde kıtlık ilan edilebilmesi için hanelerin en az yüzde 20’sinin aşırı gıda yoksunluğu yaşaması, çocukların en az yüzde 30’unda akut yetersiz beslenme görülmesi ve her 10 bin kişiden iki kişinin açlık nedeniyle her gün hayatını kaybetmesi gerekiyor. Birleşmiş Milletler destekli bu çıta, kararların siyasetten bağımsız, sahadan toplanan veriye dayalı olmasını amaçlıyor; gıda güvensizliği ölçeğinde de karşılaştırılabilir bir ortak dil kuruluyor.
Gazze şehir hattında tablo ağırlaşıyor
The Telegraph’ın ulaştığı bilgilere göre IPC, karar paketinde Gazze Şehri’nin yanı sıra çevresindeki üç kasaba ve birkaç mülteci kampını da kapsayan ilçe ölçeğinde kıtlık yaşandığını açıklayacak. Bu çerçeve, kent merkezindeki gıda güvensizliği tablosunun çevre yerleşimlerle birlikte bir “hat” oluşturduğunu gösteriyor. Günlük kaloriye erişim başta olmak üzere temel tüketim maddelerinde derin bir arz açığı, hanelerin baş edemeyeceği düzeyde bir kıtlık döngüsüne dönmüş durumda.
Verideki boşluk kapanınca düğmeye basıldı
IPC, Gazze’de aylardır “kıtlık yaklaşıyor” uyarıları yapıyordu; ancak resmî ilan için sahadan yeterli ve teyitli veri bekleniyordu. Kurumun çalışma usulü gereği, ölçümlerdeki somutluk düzeyi sağlanmadan “kıtlık” ifadesi kullanılmıyor. Son haftalarda yetersiz beslenme oranları, hane ziyaretleri ve sağlık kayıtlarından elde edilen güncel veri setleri tamamlanınca, Birleşmiş Milletler destekli mekanizma için bekleme süreci yerini karara bıraktı. Bu, “politik baskı” değil, IPC metodolojisinin gerektirdiği kanıt standardının sağlanması anlamına geliyor.
Rakamlardaki en sert uyarı
Kurumun saha analizine göre Gazze nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan 1,07 milyon kişi, gıda güvensizliği ölçeğinde “acil durum” seviyesinde. Bu, IPC’nin beş basamaklı ölçeğinde ikinci en yüksek basamağa işaret ediyor ve kıtlık sınırına sadece bir adım kaldığını gösteriyor. “Acil durum” seviyesi, yetersiz beslenme vakalarının hızla arttığı, hanelerin borçlanma, öğün atlama veya besin çeşitliliğini tamamen kaybetme gibi negatif baş etme stratejilerine yöneldiği anlamına geliyor.
