Hava yolu seyahatlerinde uçuş güvenliğini en üst düzeye çıkarmak ve olası riskleri en aza indirmek amacıyla Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından önemli bir düzenlemeye gidildi. 2 Mayıs 2025 tarihinde onaylanarak yürürlüğe giren UOD - 2025/01 No'lu "Yolcu Anonsları Genelgesi" ile birlikte, uçak içerisinde yolcuların uyması gereken kurallara ilişkin yeni ve daha caydırıcı yaptırımlar getirildi. Bu genelge kapsamında, özellikle uçakların inişinin ardından park pozisyonuna tam olarak ulaşmadan ve emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden yerlerinden kalkan, baş üstü dolaplarını açmaya çalışan veya kabin ekibinin uyarılarına rağmen yerinde oturmamakta ısrar eden yolcular, "Kural Dışı Hareket Eden Yolcu" statüsünde değerlendirilerek idari para cezası ile karşı karşıya kalacaklar. Bu yeni düzenleme, hem yolcuların kendi güvenliklerini hem de diğer yolcuların ve kabin ekibinin güvenliğini tehlikeye atabilecek davranışların önüne geçmeyi hedefliyor. Türkiye'nin bayrak taşıyıcı hava yolu şirketi Türk Hava Yolları (THY) da, SHGM'nin bu yeni genelgesini hızla benimseyerek kendi iç uygulamalarına dahil etti ve kabin ekiplerini konuyla ilgili detaylı bir şekilde bilgilendirdi.
THY'den kabin ekiplerine net talimat: Kural dışı yolculara taviz yok!
Türk Hava Yolları yönetimi, SHGM tarafından yayımlanan yeni genelgenin ardından, uçuş güvenliğini daha da artırmak ve kural ihlallerinin önüne geçmek amacıyla kabin ekiplerine yönelik kapsamlı bir bilgilendirme duyurusu yayınladı. Bu duyuruya göre, inişin tamamlanmasının ardından uçak tamamen durmadan ve emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden ayağa kalkan, baş üstü dolaplarını açmaya yeltenen veya yapılan tüm uyarılara rağmen yerinden kalkmakta ısrar eden yolcular, artık çok daha ciddi bir şekilde ele alınacak. Bu tür davranışlar sergileyen yolcular, "Kural Dışı Hareket Eden Yolcu" olarak kayıt altına alınacak ve haklarında yürürlükteki yasal düzenlemeler çerçevesinde idari para cezası uygulanması için gerekli işlemler başlatılacak.
Bu yeni uygulama, kabin ekiplerinin bu tür durumlarla karşılaştığında daha net ve kararlı bir tutum sergilemesini ve kural ihlallerine müsamaha gösterilmemesini amaçlıyor. THY, bu sayede hem uçuş güvenliği standartlarını en üst seviyede tutmayı hem de tüm yolcular için daha huzurlu ve düzenli bir seyahat ortamı sağlamayı hedefliyor. İdari para cezasının miktarı ve uygulama şekli gibi detayların ise ilgili yasal mevzuatlar çerçevesinde belirleneceği ve yolculara bu konuda gerekli bilgilendirmelerin yapılacağı öğrenildi.
İniş sonrası anonslara yeni standart
SHGM tarafından yayımlanan yeni "Yolcu Anonsları Genelgesi", sadece kural ihlali yapan yolculara yönelik yaptırımları artırmakla kalmıyor, aynı zamanda hava yolu şirketlerinin yolcu bilgilendirme ve uyarı anonslarına da yeni standartlar getiriyor. Bu kapsamda, kabin ekiplerinin sorumluluğu da artırıldı. Yeni düzenlemeyle birlikte, uçak iniş yaptıktan sonra gerçekleştirilen geleneksel "veda anonsunun" hemen ardından, yolculara emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden kesinlikle yerlerinden kalkmamaları gerektiğine dair özel bir uyarı anonsu yapılması artık zorunlu hale getirildi.
Bu özel uyarı anonsu, yolcuların dikkatini bir kez daha bu önemli kurala çekmeyi ve olası bir acelecilik veya dikkatsizlik sonucu yaşanabilecek kural ihlallerinin önüne geçmeyi amaçlıyor. Anonsun içeriğinde, emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden ayağa kalkmanın riskleri, bu davranışın uçuş güvenliğini nasıl tehlikeye atabileceği ve uygulanabilecek yasal yaptırımlar hakkında kısa ve net bilgiler verilmesi bekleniyor. Bu sayede, yolcuların konuyla ilgili farkındalığının artırılması ve kurala uyumun teşvik edilmesi hedefleniyor. Bu yeni anons standardı, tüm ticari hava taşıma işletmeleri tarafından ivedilikle uygulamaya konulacak.
SHGM genelgesinin detayları
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün 2 Mayıs 2025 tarihinde onaylayarak yürürlüğe koyduğu UOD - 2025/01 No'lu "Yolcu Anonsları Genelgesi", yolcu taşımacılığı yapmak üzere ruhsatlandırılmış tüm ticari hava taşıma işletmelerini kapsıyor. Genelgenin temel amacı, uçuşlar esnasında yolculara yönelik yapılan anonslarda standardizasyonu sağlamak, uçuş güvenliğini tehdit edebilecek davranışlara karşı yolcuların farkındalığını artırmak ve bu tür davranışları sergileyen yolcuları disipline etmek olarak belirtiliyor.
Genelgede özellikle iki önemli konu üzerinde duruluyor: Birincisi, uçakta sigara ve diğer tütün mamullerini kullanan yolcuların uyarılması ve bu yasağa uymayanlara yönelik yaptırımların hatırlatılması. İkincisi ise, bu haberin de ana konusunu oluşturan, uçak park pozisyonuna tam olarak gelmeden ve emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden ayağa kalkarak uçuş intizamını bozan yolcuların uyarılması ve bu davranışın sonuçları hakkında bilgilendirilmesi. SHGM, bu genelgeyle birlikte, hava yolu şirketlerinden standart ve güncel uyarı anonslarını ivedilikle uygulamaya koymalarını talep ediyor. Bu sayede, hem yolcuların uçuş kuralları hakkında daha net bilgi sahibi olması hem de kural ihlallerinin caydırıcı yaptırımlarla önlenmesi amaçlanıyor.
Basit bir kural ihlali nelere yol açabilir?
Uçaklarda emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden ayağa kalkmak, ilk bakışta basit bir sabırsızlık veya acelecilik gibi görünebilir. Ancak, bu davranışın altında yatan potansiyel riskler oldukça ciddi. Uçaklar, inişin ardından park pozisyonuna doğru taksi yaparken ani manevralar yapabilir, beklenmedik bir şekilde durabilir veya hızlanabilir. Bu tür durumlarda, emniyet kemeri bağlı olmayan ve ayakta olan bir yolcu, dengesini kaybederek düşebilir, başını veya vücudunun başka bir yerini sert bir cisme çarpabilir ve ciddi şekilde yaralanabilir.
Ayrıca, ayakta olan bir yolcu, uçak içerisinde hareket eden diğer yolcular veya kabin ekibi için de bir engel teşkil edebilir ve olası bir acil durumda tahliye süreçlerini yavaşlatabilir. Baş üstü dolaplarının uçak tamamen durmadan açılması ise, dolap içindeki eşyaların düşerek hem açan kişiye hem de etraftaki diğer yolculara zarar verme riskini taşır.
Bu nedenlerle, emniyet kemeri ikaz ışığı sönene kadar yerinde oturmak ve kabin ekibinin talimatlarına uymak, tüm yolcuların kendi güvenlikleri ve diğerlerinin güvenliği için hayati önem taşıyor. SHGM'nin ve THY'nin bu konuda aldığı yeni ve daha sıkı önlemler, bu bilincin artırılmasına ve uçuş güvenliğinin en üst düzeyde sağlanmasına yönelik önemli adımlar olarak değerlendiriliyor.
Para cezası ne kadar olacak?
Yeni düzenlemeyle birlikte, emniyet kemeri ikaz ışığı sönmeden ayağa kalkan yolculara uygulanacak idari para cezasının miktarı henüz net olarak açıklanmadı. Ancak, bu cezanın caydırıcı bir nitelik taşıması ve kural ihlallerinin önüne geçilmesi hedefleniyor. Cezanın miktarı, muhtemelen Sivil Havacılık Kanunu ve ilgili diğer yasal mevzuatlar çerçevesinde belirlenecek ve ihlalin niteliğine göre değişiklik gösterebilecek.
Uygulama esasları konusunda ise, kabin ekibinin kural ihlalini tespit etmesi, durumu raporlaması ve ilgili yolcunun kimlik bilgilerinin alınması gibi adımların izlenmesi bekleniyor. Cezai işlem, muhtemelen uçuşun tamamlanmasının ardından sivil havacılık otoriteleri veya ilgili emniyet birimleri tarafından yürütülecek. Bu yeni yaptırımın, yolcuların uçuş kurallarına daha fazla riayet etmesini sağlaması ve uçak içindeki genel disiplini artırması bekleniyor. Unutulmamalıdır ki, uçuş güvenliği hepimizin ortak sorumluluğudur ve kurallara uymak, keyifli ve emniyetli bir seyahatin olmazsa olmaz koşuludur.
