Dijital çağın en temel altyapı ihtiyacı haline gelen internetin hızı, hem bireysel kullanıcıların yaşam kalitesini hem de ülkenin ekonomik gelişimini doğrudan etkiliyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) yayımladığı son Pazar Verileri Raporu, Türkiye'deki sabit genişbant internet abonelerinin hız dağılımına ilişkin önemli veriler sundu. Rapora göre, Türkiye'deki internet kullanıcılarının büyük bir çoğunluğu, hala "ultra yüksek hızlı" olarak kabul edilen 100 Mbps ve üzeri hızlardan mahrum. Sabit genişbant abonelerinin sadece yüzde 7,3'lük bir kesimi, 100 Mbps ve üzeri hızlarda internete erişebiliyor. Bu oran, dijital içerik tüketiminin, bulut tabanlı hizmetlerin ve yüksek çözünürlüklü video konferansların standart haline geldiği günümüzde, yüksek hızlı internete erişimin hala niş bir kitleyle sınırlı kaldığını gösteriyor.
Rapora göre, abonelerin en yoğun olarak kümelendiği hız aralığı, yüzde 24,7 ile 50-100 Mbps arası oldu. Bu, Türkiye'deki her dört aboneden birinin bu hız segmentinde yer aldığı anlamına geliyor. Bu grubu, yüzde 20,8 ile 35-50 Mbps ve yüzde 19,7 ile 24-35 Mbps hız aralıkları takip ediyor. Daha düşük hız segmentlerinde ise oranlar giderek azalıyor. 16-24 Mbps hız aralığındaki abone oranı yüzde 13,3 iken, 10-16 Mbps gibi artık günümüz ihtiyaçları için oldukça yavaş kabul edilen hızları kullananların oranı ise yüzde 12,1'e gerilemiş durumda. Bu veriler, Türkiye'deki internet kullanıcılarının önemli bir bölümünün yavaş yavaş daha yüksek hızlara geçtiğini, ancak "gigabit" seviyesindeki hızların henüz yaygınlaşmadığını ortaya koyuyor.
Fiber altyapı umut veriyor
Türkiye'nin internet hız karnesindeki bu tablonun arkasında yatan en önemli faktör, ülkenin internet altyapısı. Yüksek hızlara ulaşmanın anahtarı olan fiber internet altyapısının yaygınlığı, bir ülkenin dijital rekabet gücünü belirleyen en kritik unsurlardan biri. BTK'nın raporu, bu alanda son yıllarda önemli bir mesafe kat edildiğini gösteriyor. Türkiye'deki fiber altyapı uzunluğu her geçen gün artarken, bu artış doğrudan abone sayısına da yansıyor. Fiber internet abone sayısı, istikrarlı bir şekilde artarak milyonları aşıyor. Ancak, toplam sabit genişbant abone sayısı içinde fiberin payı hala istenilen seviyelerde değil. Birçok bölgede hala eski teknoloji olan bakır kablolar (xDSL) üzerinden hizmet verilmesi, hızların belirli bir seviyenin üzerine çıkmasını engelliyor. Özellikle kırsal bölgeler ve bazı kentsel alanlardaki altyapı eksiklikleri, dijital uçurumun derinleşmesine neden oluyor. Hükümetin ve özel sektör operatörlerinin fiber altyapı yatırımlarını hızlandırması, Türkiye'nin hız liginde üst sıralara tırmanması için hayati önem taşıyor.
Yüksek hız neden önemli?
İnternet hızının artması, sadece dosyaları daha hızlı indirmek veya videoları takılmadan izlemek anlamına gelmiyor. Yüksek hızlı ve simetrik (indirme ve yükleme hızlarının eşit olduğu) internet bağlantıları, dijital ekonominin temelini oluşturuyor. Uzaktan çalışma, online eğitim (e-öğrenme), teletıp (uzaktan sağlık hizmetleri), bulut bilişim, nesnelerin interneti (IoT) ve yapay zeka gibi geleceğin teknolojileri, tamamen güçlü ve hızlı bir internet altyapısına bağımlı. 100 Mbps ve üzeri hızlar, bir evin içinde birden fazla kişinin aynı anda yüksek kaliteli video akışı yapmasına, online oyun oynamasına ve büyük dosyalarla çalışmasına olanak tanırken, gigabit (1000 Mbps ve üzeri) hızlar, bu deneyimi bir üst seviyeye taşıyor. Aynı zamanda, işletmeler için de yüksek hızlı internet, verimliliği artırmanın, yeni pazarlara açılmanın ve küresel rekabette ayakta kalmanın bir ön koşulu. Türkiye'nin dijital dönüşüm hedeflerine ulaşabilmesi, inovasyon ekosistemini güçlendirebilmesi ve teknoloji üreten bir ülke konumuna gelebilmesi için, her eve ve her iş yerine yüksek hızlı fiber internetin ulaştırılması stratejik bir zorunluluk olarak öne çıkıyor.
Operatörlerin rekabeti ve gelecek beklentileri
Türkiye'deki internet hızının geleceği, büyük ölçüde telekomünikasyon operatörleri arasındaki rekabete ve yapacakları altyapı yatırımlarına bağlı. Türk Telekom, Turkcell Superonline ve Vodafone gibi büyük oyuncuların yanı sıra, Türksat Kablonet ve diğer alternatif operatörler de kendi altyapılarını genişletmek için çalışmalarını sürdürüyor. Özellikle "ortak altyapı" kullanımı konusundaki tartışmalar ve düzenlemeler, fiberleşme sürecini hızlandırabilecek önemli bir potansiyel taşıyor. Operatörlerin, kendi altyapılarını kurmak yerine, mevcut altyapıyı paylaşarak daha hızlı ve daha düşük maliyetle daha fazla haneye ulaşması, hem rekabeti artırabilir hem de tüketicilere daha fazla seçenek ve daha uygun fiyatlar sunabilir. BTK'nın bu konudaki düzenleyici rolü, önümüzdeki dönemde Türkiye'nin internet hız haritasını şekillendirecek en önemli faktörlerden biri olacak. Tüketicilerin de giderek daha yüksek hızları talep etmesi ve bu yönde bir farkındalık oluşması, operatörleri daha fazla yatırım yapmaya teşvik eden bir diğer önemli etken olarak dikkat çekiyor.
