Türkiye'de artan yurt dışı kaynaklı alışverişler, tüketici sağlığını tehdit eden ciddi bir sorun haline geldi. Özellikle bebek ürünleri, ayakkabılar, tekstil ürünleri ve oyuncaklarda tespit edilen zararlı kimyasallar, hem aileleri hem uzmanları endişelendirdi. Ticaret Bakanlığı ise bu riske kayıtsız kalmadı ve geniş kapsamlı bir denetim süreci başlattı.
Avrupa ve Kore’de yapılan testler endişe verici
Son haftalarda başta Avrupa Birliği, Kore ve bazı İskandinav ülkelerinde yürütülen laboratuvar testleri, özellikle e-ticaret sitelerinde satışa sunulan ürünlerin çoğunda güvenlik standartlarının karşılanmadığını ortaya koydu. Analizlerde, bazı ürünlerde kanserojen ve toksik maddeler tespit edildi. Bu ürünlerin bir kısmının Türkiye pazarına da giriş yaptığı bilgisi, kamuoyunda tedirginlik yarattı.
Yurt dışı alışverişler yakın takibe alındı
Türkiye’de faaliyet gösteren e-ticaret platformları ile fiziksel mağazalarda düzenli denetim uygulanıyor. Ancak yurt dışından doğrudan sipariş edilen ürünler, zaman zaman gümrük kontrolünden kaçabiliyor ya da eksik belgeyle giriş yapabiliyor. Ticaret Bakanlığı bu nedenle ithal ürünlere yönelik testleri artırarak, süreci kontrol altına almak istiyor.
Bebek ürünlerinden ayakkabıya kadar geniş kapsam
Bakanlığın yeni uygulaması, öncelikle yüksek risk grubunda yer alan ürünleri kapsıyor. Bebek kıyafetleri, oyuncaklar, ayakkabılar, tekstil ve deri ürünleri, kozmetik eşyalar gibi kalemler, laboratuvar testlerine tabi tutulacak. Ürünlerde AB normlarına benzer yöntemlerle sağlık açısından zararlı kimyasal madde taraması yapılacak.
Kanserojen madde tespiti yaygınlaşıyor
Yapılan analizlerde en çok dikkat çeken tehlike, ürünlerde kullanılan boyalarda ve dokuma malzemelerinde aşırı düzeyde formaldehit, ftalat, azo boyar madde gibi kanserojen kimyasalların bulunması oldu. Özellikle çocuklara yönelik ürünlerde bu maddelerin tespiti, ailelerin ve tüketici derneklerinin tepkisini büyüttü.
Sertifikasız ürüne geçit yok
Bakanlık yetkilileri, bundan böyle yüksek risk taşıyan ürünlerin test raporu ve sertifika olmadan satışa sunulamayacağını belirtiyor. Tüketici sağlığını önceleyen bu uygulama kapsamında, gümrükte ürün kontrolü, ithalat izni, sertifikasyon ve piyasa gözetimi süreçleri yeniden yapılandırılacak.
Yeni düzenlemeler yolda
Yapılacak testlerin sonuçlarına göre bazı ürün gruplarında yeni yasal düzenlemeler gündeme gelecek. Özellikle çocuk sağlığıyla doğrudan ilgili kategorilerde, ürün ithalatında zorunlu test uygulaması ve ön izin sistemi getirilebilir. Bakanlık, ithalatçılardan da menşe belgeleri ve güvenlik belgeleri talep etmeye hazırlanıyor.
Tüketici bilinçlenecek, kamuoyu bilgilendirilecek
Ticaret Bakanlığı, bir yandan ithalatçılar ve satıcılar için sıkı kurallar getirirken, diğer yandan tüketicileri bilinçlendirmeye yönelik kampanyalar da planlıyor. Bakanlık açıklamasında, “Vatandaşlarımız, özellikle yurt dışından alınan bebek ürünlerinde CE belgesi, uygunluk işareti ve güvenlik uyarılarına dikkat etmeli” uyarısında bulunuldu.
Bakanlık denetimlerinin sadece fiziki ürünü değil, reklam içeriğini, etiket bilgisini, ürünle gelen kılavuzları da kapsayacağı bildirildi. Ürünün vaat ettiği sağlık iddiaları, kullanım şekli ve güvenlik düzeyi de resmi testlere tabi tutulacak.
