Türkiye'de rekabet ortamının korunması ve tüketicilerin adil fiyatlarla ürün ve hizmetlere ulaşmasının sağlanması amacıyla faaliyet gösteren Rekabet Kurulu, teknoloji sektöründe büyük yankı uyandıracak önemli bir karara imza attı. Kurul, dünya teknoloji devi Apple'ın ürünlerinin hem sıfır hem de ikinci el piyasasında faaliyet gösteren çeşitli teşebbüsler arasında fiyat koordinasyonu yapılıp yapılmadığını belirlemek üzere daha önce başlattığı kapsamlı soruşturmayı genişletme kararı aldı. Bu yeni kararla birlikte, soruşturmanın odağı sadece Apple ile sınırlı kalmayacak; aynı zamanda şirketin Premium yeniden satıcıları, ikinci el ürün pazarında faaliyet gösteren önemli firmalar ve bu ürünlerin geri alım işlemlerine aracılık eden Fintegre platformunun işleticisi olan Fintegre Teknoloji şirketi de soruşturma kapsamına dahil edildi. Bu adım, Rekabet Kurulu'nun Apple ekosistemindeki fiyatlama politikalarını ve rekabete aykırı olabilecek uygulamaları çok daha geniş bir perspektiften inceleyeceğini gösteriyor. Soruşturma sonucunda elde edilecek bulgular, hem sektördeki diğer oyuncular hem de tüketiciler açısından önemli sonuçlar doğurabilir.
Soruşturmanın yeni aktörleri: Teknoloji zincirleri ve ikinci el pazarının devleri
Rekabet Kurulu'nun aldığı son kararla birlikte, Apple ürünlerinin satış ve geri alım süreçlerinde kilit rol oynayan birçok önemli şirket de soruşturma kapsamına alındı. Bu şirketler arasında, Apple'ın yetkili satıcılarından olan Troy (Artı Bilgisayar Satış ve Eğitim Hizmetleri İnşaat Makine Sanayi AŞ) ve Gürgençler Bilişim İletişim İç ve Dış Ticaret AŞ gibi isimlerin yanı sıra, ikinci el Apple ürünleri pazarının önemli oyuncularından Easycep Bilişim ve Ticaret AŞ ile HB İletişim Teknolojileri Sanayi ve Tic. AŞ (HB BİLİŞİM) de bulunuyor.
Ayrıca, teknoloji perakendeciliğinin dev zincirlerinden olan MediaMarkt Turkey Ticaret Ltd. Şti. ve Teknosa İç ve Dış Ticaret AŞ'nin de soruşturmaya dahil edilmesi, incelemenin ne kadar geniş bir alana yayıldığını gösteriyor. Geri alım işlemlerine aracılık eden ve Apple ekosisteminde önemli bir platform olan Fintegre sisteminin işleticisi Fintegre Teknoloji AŞ'nin de soruşturulacak şirketler arasında yer alması, Rekabet Kurulu'nun Apple ürünlerinin yaşam döngüsündeki tüm fiyatlama mekanizmalarını mercek altına aldığını ortaya koyuyor. Vatan Bilgisayar San. ve Tic AŞ (VATAN) hakkında ise ön araştırma sürecinin devam ettiği anlaşılıyor. Bu genişletilmiş soruşturma, sektördeki fiyatlama dinamiklerini ve olası rekabet ihlallerini daha derinlemesine anlama imkanı sunacak.
Soruşturmanın başlangıcı şubat ayına dayanıyor: Yeniden satış fiyatları ve geri alım koordinasyonu şüphesi
Rekabet Kurulu'nun Apple ve ilişkili şirketlere yönelik bu kapsamlı soruşturmasının temelleri, aslında Şubat 2025'te atılmıştı. Kurul, 27 Şubat 2025 tarihli toplantısında aldığı bir kararla, Apple'ın, kendi markasını taşıyan ürünlerin yeniden satış fiyatını belirlemiş olabileceği ve/veya Apple ürünlerinin geri alım pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin uygulayacağı geri alım fiyatlarını koordine etmiş olabileceği yönünde ciddi şüpheler doğuran bulgulara ulaştığını açıklamıştı. Bu bulgular ışığında Kurul, Apple, Destek Bilişim Proje ve Servis Hizmetleri Sanayi Dış Ticaret Anonim Şirketi, Easycep Bilişim ve Ticaret AŞ, Getmobil Teknoloji AŞ ve HB Bilişim Teknolojileri Sanayi ve Tic. AŞ hakkında, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar ile hakim durumun kötüye kullanılmasını yasaklayan 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla soruşturma açılmasına karar vermişti. Bu ilk soruşturma, özellikle Apple'ın fiyatlama politikaları üzerindeki etkisine odaklanıyordu.
Fintegre sistemi ve rekabete hassas veri paylaşımı iddiaları da masada
Rekabet Kurulu, aynı tarihli (27 Şubat 2025) toplantısında, Apple ekosistemindeki rekabete aykırı olabilecek bir başka önemli konuyu daha gündemine almıştı. Kurul, Apple ürünlerinin geri alım pazarında faaliyet gösteren teşebbüsler ile Apple’ın yeniden satıcısı konumunda bulunan teşebbüslerin, Apple'ın koordinesinde Fintegre adlı bir sisteme rekabete hassas veriler sağlamış olabileceği ve bu yolla rekabeti kısıtlamış olabilecekleri yönünde şüpheler tespit etmişti. Fintegre sistemine veri aktardığı düşünülen diğer sağlayıcılara ilişkin bulgular da dikkate alınarak, Apple, muhtelif sağlayıcılar, Troy, Gürgençler, Fintegre, MediaMarkt, Teknosa ve Vatan Bilgisayar hakkında, yine 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla bir ön araştırma başlatılmasına karar verilmişti. Bu ön araştırma, özellikle Fintegre sistemi üzerinden yapılan veri paylaşımlarının rekabet üzerindeki olası olumsuz etkilerine odaklanıyordu.
Ön araştırma soruşturmaya dönüştü: Süreçler birleştirildi
Rekabet Kurulu tarafından yürütülen ön araştırmanın sonucunda elde edilen bilgi, belge ve tespitler, 10 Nisan 2025 tarihli Kurul toplantısında değerlendirildi. Kurul, bu değerlendirme sonucunda, ön araştırma kapsamındaki iddiaların daha derinlemesine incelenmesi gerektiğine hükmederek, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla Apple Teknoloji ve Satış Limited Şirketi, Troy, Easycep, Gürgençler, HB İletişim, Fintegre, MediaMarkt ve Teknosa hakkında resmen soruşturma açılmasına karar verdi. Daha da önemlisi, Kurul, yeni açılan bu soruşturmanın, Şubat ayında Apple ve bazı ikinci el satış platformları hakkında başlatılan ana soruşturma ile birleştirilerek birlikte yürütülmesine hükmetti. Bu birleştirme kararı, Rekabet Kurulu'nun Apple ekosistemindeki tüm fiyatlama ve rekabet dinamiklerini tek bir çatı altında ve bütüncül bir yaklaşımla inceleyeceğini gösteriyor. Bu durum, soruşturmanın etkinliğini artırabileceği gibi, daha kapsamlı ve tutarlı sonuçlara ulaşılmasını da sağlayabilir.
Soruşturmanın olası sonuçları ve sektöre etkileri: Fiyatlar düşer mi, rekabet artar mı?
Rekabet Kurulu tarafından yürütülen bu kapsamlı soruşturmanın sonuçları, hem teknoloji sektöründeki oyuncular hem de tüketiciler açısından önemli etkiler doğurabilir. Eğer soruşturma sonucunda, Apple ve/veya diğer adı geçen şirketlerin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettiği tespit edilirse, Kurul bu şirketlere yüksek miktarlarda idari para cezaları uygulayabilir. Daha da önemlisi, Kurul, rekabete aykırı olduğu tespit edilen uygulamaların sonlandırılması ve rekabetçi bir piyasa yapısının yeniden tesis edilmesi yönünde bağlayıcı kararlar alabilir.
Bu tür kararlar, Apple ürünlerinin satış fiyatları üzerinde aşağı yönlü bir baskı yaratabilir, ikinci el piyasasında daha rekabetçi fiyatların oluşmasına zemin hazırlayabilir ve tüketicilerin daha uygun koşullarla ürün ve hizmetlere ulaşmasını sağlayabilir. Ayrıca, soruşturma sonucunda alınacak kararlar, sektördeki diğer oyuncular için de bir emsal teşkil edebilir ve benzeri rekabete aykırı uygulamaların önüne geçilmesine yardımcı olabilir. Ancak, soruşturmanın henüz devam ettiği ve kesin bir sonuca ulaşılmadığı unutulmamalıdır. Rekabet Kurulu'nun yapacağı detaylı incelemeler ve toplayacağı deliller, sürecin nihai sonucunu belirleyecektir. Teknoloji meraklıları ve tüketiciler, bu önemli soruşturmanın sonuçlarını ve sektöre olası yansımalarını merakla beklemeye devam edecek.
