Doğanın renkli ve gizemli sakinleri Kertenkeleler
Sürüngenler sınıfına ait olan kertenkeleler, dört ayaklı yapılarıyla tanınır ve boyutları türlerine özgü olarak farklılık gösterir. Bu sıradışı canlıların ayaklarının uçlarında beş parmak bulunmakta olup, her bir parmağın ucunda keskin yırtıcı bir tırnak yer almaktadır. Vücutları pullarla kaplı olan kertenkeleler, bazen kuyruklarıyla bile vücut boyutunu aşan uzunluğa sahip olabilirler. Ayrıca, çeşitli türlerin sırtlarında çıkıntılar bulunmaktadır.
Kertenkele ailesi, omurgalı canlılar arasında yer alır ve iskelet sistemine sahiptir. Yaşadıkları çevreye göre renk ve yapı açısından büyük farklılıklar gösterebilen kertenkeleler, ortama uyum sağlama yetenekleri ile tanınırlar. Sıcak ve güneşli havalarda sıkça güneşlenen bu canlılar, renk değiştirme yeteneklerini hem ortama uyum hem de dış tehlikelerden korunma amacıyla kullanırlar.
Kertenkeleler nerede yaşarlar?
Kertenkelelerin göz kapakları hareketlidir ve açılıp kapanabilir. Güçlü çene yapısı, öne uzanmış şekliyle dikkat çeker. Yılanlara benzemelerine rağmen ayaklı olmaları ve tehlikeleri daha az olmaları, kertenkeleleri yılanlardan ayıran temel özelliklerdir. Bu ilginç yaratıklar, dünyanın dört bir yanında yaşarlar ve sıcak iklimleri tercih ederler. Özellikle yaz aylarında, çatılar ve duvarlar üzerinde sıkça görülürler. Kış aylarını toprak altında veya yuvalarında geçiren kertenkeleler, ilkbahar ve sonbaharda ise mekanlara yönelirler. Bu dönemlerde yoğun yağışlar nedeniyle yuvaları suyla dolabileceğinden kapalı alanları tercih ederler.
Kertenkeleler, farklı türlerine göre farklı ortamlarda yaşarlar. Ormanlardan çöllere, dağlardan sulak alanlara kadar geniş bir yelpazede bulunabilirler. Uçabilen türlerinden yılan şeklinde sürünenlere kadar çeşitlilik gösterirler. Ayrıca, kertenkelenin özel bir yeteneği olan jenerasyon adı verilen kendini yenileme yeteneği de dikkat çeker. Kuyruk veya vücut bir zarar gördüğünde kendini onarabilen bu canlılar, dünya genelinde 3000'den fazla türü ile temsil edilirler.
Kertenkelelerin Çeşitliliği ve Özellikleri
Kertenkelelerin dünya çapında tanınan birçok türü bulunmaktadır. Bunlar arasında:
Tombul Kertenkele
Geko Kertenkeleleri
Yeşil Iguana
Yaşlı Iguana
Deniz Iguanası
Baziliksler
Kelerler
Bukalemunlar
Parlak Kertenkeleler
Teiidae
Lacertidae
Dev Kertenkeleler
Zehirli Kertenkeleler
Yılansı Kertenkeleler
Kertenkelelerin türlerine göre deri yapıları değişebilir. Bazılarının kalın pullarla kaplı derileri bulunurken, diğerlerinin dikenli yapıya sahip olduğu gözlemlenir. Özellikle dev kertenkele türleri oldukça büyük boyutlara ulaşabilirler. Üreme ve çoğalma konusunda ise her iki cinsiyetin katılımı gereklidir. Dişi kertenkele, çiftleşmeyi takiben yumurtalarını dışarı bırakır ve yavrular bu yumurtalardan çıkar. Bazı türler ise doğrudan canlı yavrular doğururlar. Beslenme alışkanlıkları ise bitkisel ve etçil olarak çeşitlilik gösterir. Kertenkeleler, böceklerden bitkilere, ağaç meyvelerinden balık yavrularına kadar çeşitli besinleri tüketirler.
Ancak kertenkelelerin varlığı, bazı hayvanlar için bir tehdit oluşturabilir. Kaplumbağalar, yırtıcı kuşlar, tilkiler ve çakallar gibi avcılar, kertenkeleleri besin kaynağı olarak görebilirler. Sürüngenler, insanlarla aynı ortamda yaşamaktan hoşlanmazlar ve bu durum en çok insanlar için zararlı olabilir.
Kertenkelelerin İnsanlarla İlişkisi ve Önlemler
Kertenkeleler, bazı durumlarda insanlarla çatışabilirler. Bahçelerdeki sebzeleri tüketmeleri ve saksı çiçeklerine zarar vermeleri nedeniyle insanların hoşnutsuzluğuna neden olabilirler. Zehirli türler olsa da, çoğu kertenkele zararsızdır. Ancak yine de insanlarla aynı yaşam alanını paylaşmaktan kaçınırlar.
Kertenkelelerle mücadelede, profesyonel ilaçlama firmalarından yardım almak önemlidir. Ferdi mücadele yöntemleri yetersiz olabilir ve ciddi sorunlara yol açabilir. Eğer bir kertenkele tarafından ısırılırsanız, derhal bir doktora başvurmanız önerilir.
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevaplar
Kertenkeleler zehirli midir?
Kertenkelelerin çoğu türü zehirsizdir, ancak bazı türlerde zehir bulunabilir.
Kertenkeleler insanları ısırmaya yeltenir mi?
Kertenkeleler genellikle insanları ısırmazlar. Ancak kendilerini tehdit altında hissederlerse ısırabilirler.
Kertenkeleler hangi ortamlarda bulunur?
Kertenkeleler dünya genelinde farklı ortamlarda bulunabilirler. Uçabilen türler havada, karada ve suda yaşayan türler de mevcuttur.
Kertenkeleler neden evlere gelir?
Kertenkeleler besin arayışıyla evlere gelebilirler. Ayrıca yuvaları yağmurlar nedeniyle suyla dolarsa yeni sığınaklar ararlar.
Kertenkele ısırması nasıl tedavi edilmelidir?
Zehirli türlerin ısırması ciddi sonuçlar doğurabilir. Hemen bir doktora başvurmalısınız.
Kertenkeleler, doğanın sırlarla dolu ilginç canlılarıdır. Onları daha yakından tanıdıkça, çevremizdeki bu renkli ve gizemli sürüngenlerin dünyasına dair daha fazla bilgi edinebiliriz.
