2025'in ilk dört ayında kepenk indiren şirket sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,4 oranında yükselirken, sadece Nisan ayındaki yıllık artış yüzde 39,5 gibi dikkat çekici bir seviyeye ulaştı. Kurulan şirket sayısındaki cılız artış ise bu karamsar tabloyu dağıtmaya yetmedi. Peki, bu veriler ekonominin geleceği için ne anlama geliyor? Hangi sektörler daha çok etkilendi? İşte TOBB raporundan çarpıcı detaylar ve uzman yorumları.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından her ay düzenli olarak yayınlanan ve ekonominin nabzını tutan 'Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri'nin Nisan 2025 verileri, iş dünyasında yaşanan zorlukları ve kırılganlıkları bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, 2025 yılının ilk dört aylık döneminde faaliyetine son veren şirket sayısında, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 14,4'lük endişe verici bir artış yaşandı. Bu oran, ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın ve artan maliyet baskılarının şirketleri ne denli olumsuz etkilediğini gösteriyor. Daha da çarpıcı olan veri ise, Nisan 2025'te kapanan şirket sayısının, Nisan 2024'e göre yüzde 39,5 gibi rekor bir seviyede artması oldu. Bu keskin yükseliş, özellikle son aylarda ekonomik koşulların daha da ağırlaştığına ve şirketlerin ayakta kalmakta zorlandığına işaret ediyor.
İlk dört ayın bilançosu: Kurulanlar yerinde sayarken, kapananlar hızla arttı
TOBB'un 2025 yılının ilk dört ayını kapsayan verileri, kurulan şirket sayısında geçen yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 0,4'lük cılız bir artış olduğunu gösteriyor. Bu durağanlık, yeni girişimlerin ve yatırımların beklenen ivmeyi yakalayamadığını ortaya koyuyor. Öte yandan, aynı dönemde kapanan şirket sayısındaki yüzde 14,4'lük artış, ekonomik pastanın daraldığını ve rekabet koşullarının zorlaştığını düşündürüyor.
Raporda dikkat çeken bir diğer ayrıntı ise farklı ticari yapılar arasındaki farklılıklar oldu. 2025'in ilk dört ayında, 2024'ün aynı dönemine göre kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 17 gibi önemli bir oranda artış gösterirken, kurulan kooperatif sayısında yüzde 24,8'lik keskin bir azalış yaşandı. Bu durum, bireysel girişimciliğin bir nebze de olsa hareketli olduğunu, ancak kooperatifçilik modelinin kan kaybettiğini gösteriyor.
Kapanan işletmeler tarafında ise, ilk dört ayda kapanan şirket sayısındaki yüzde 14,4'lük artışa ek olarak, kapanan kooperatif sayısında da yüzde 0,8'lik bir artış gözlendi. Sevindirici tek gelişme ise, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında yüzde 9,6'lık bir azalış yaşanması oldu. Bu veri, küçük esnafın ve bireysel işletmelerin, zorlu koşullara rağmen bir miktar direnç gösterebildiğine işaret edebilir.
Nisan ayına mercek: Yıllık bazda kapanan şirket sayısında korkutan yükseliş
Nisan 2025 verileri, özellikle kapanan şirket sayısındaki yıllık artışla dikkat çekiyor. Nisan 2024'e göre, bu yılın Nisan ayında kapanan şirket sayısı yüzde 39,5 gibi endişe verici bir oranda arttı. Bu, son bir yılda ekonomik koşulların şirketler için ne kadar zorlaştığının açık bir göstergesi. Aynı dönemde, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında da yüzde 6,2'lik bir artış yaşanırken, kapanan kooperatif sayısının aynı kalması dikkat çekti.
Kurulan işletmeler açısından Nisan ayı incelendiğinde ise, Nisan 2024'e göre kurulan şirket sayısında yüzde 18,5, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısında ise yüzde 58,5 gibi yüksek oranlarda artışlar gözlendi. Ancak, kurulan kooperatif sayısında yüzde 28,7'lik bir düşüş yaşanması, bu alandaki olumsuz seyrin devam ettiğini gösteriyor. Nisan ayındaki kurulan şirket ve gerçek kişi ticari işletme sayılarındaki bu yüksek artışlar, mevsimsel etkilerden veya belirli teşvik politikalarından kaynaklanıyor olabilir; ancak kapanan şirket sayısındaki rekor artış, genel tabloyu olumsuz etkiliyor.
Aylık değişimler ne anlatıyor? Kurulanlarda düşüş, kapananlarda dalgalanma
Nisan 2025 verileri bir önceki ay olan Mart 2025 ile karşılaştırıldığında ise farklı bir tablo ortaya çıkıyor. Nisan ayında, bir önceki aya göre kurulan şirket sayısında yüzde 9,4, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısında yüzde 11,7 ve kurulan kooperatif sayısında ise yüzde 29,1 gibi belirgin düşüşler yaşandı. Bu aylık azalışlar, Mart ayındaki olası bir canlanmanın ardından Nisan ayında bir yavaşlama yaşandığına işaret edebilir.
Kapanan işletmeler açısından aylık değişim incelendiğinde ise, Nisan ayında bir önceki aya göre kapanan şirket sayısının yüzde 33,5 gibi yüksek bir oranda olduğu belirtiliyor; ancak metindeki ifadenin "azalış" mı "artış" mı olduğu net değil, verinin kendisi %33,5 olarak verilmiş. Eğer bu bir azalış ise, Mart ayına göre Nisan'da daha az şirketin kapandığı anlamına gelir. Benzer şekilde, kapanan kooperatif sayısında bir önceki aya göre yüzde 23,3, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında ise yüzde 14,5 oranında azalışlar yaşandı. Bu aylık düşüşler, Mart ayındaki kapanma dalgasının Nisan ayında bir miktar hız kesmiş olabileceğini düşündürüyor. Ancak, yıllık bazdaki yüksek artışlar göz önüne alındığında, bu aylık düşüşlerin genel olumsuz tabloyu değiştirmeye yetmediği söylenebilir.
Ekonomik görünüm ve beklentiler: Şirketler neden kapanıyor?
Kapanan şirket sayısındaki bu artış, Türkiye ekonomisinin karşı karşıya olduğu zorlukları yansıtıyor. Yüksek enflasyon, artan girdi maliyetleri (enerji, hammadde, işçilik), finansmana erişimde yaşanan sıkıntılar, talepteki daralma ve genel ekonomik belirsizlikler, şirketlerin faaliyetlerini sürdürmesini giderek zorlaştırıyor. Özellikle KOBİ'ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler), bu olumsuz koşullardan daha fazla etkileniyor.
Uzmanlar, kapanan şirket sayısındaki artışın devam etmesi durumunda, işsizlik oranlarında yükseliş, üretimde düşüş ve genel ekonomik büyümede yavaşlama gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkabileceği uyarısında bulunuyor. Hükümetin ve ekonomi yönetiminin, şirketlerin üzerindeki mali yükleri hafifletecek, finansmana erişimlerini kolaylaştıracak ve yatırım ortamını iyileştirecek adımlar atması, bu olumsuz gidişatın tersine çevrilmesi için kritik önem taşıyor. Aksi takdirde, daha fazla şirketin kepenk indirmesi ve ekonomik daralmanın derinleşmesi riski bulunuyor. TOBB verileri, önümüzdeki dönemde ekonomi politikalarının etkinliği ve şirketlerin dayanıklılığı açısından yakından izlenmesi gereken önemli bir gösterge niteliğinde.
