Türkiye genelindeki konut piyasası hareketliliği, İzmir'de de benzer bir tablo çiziyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, ülke genelinde haziran ayında konut satışları yüzde 35,8 artarak 107 bin 723 adede ulaştı. Bu canlılık, İzmir'deki emlak sektörüne de yansıyor. Ancak bu hareketliliğin arkasında, vatandaşın alım gücünü zorlayan ciddi bir fiyat artışı gerçeği yatıyor.
Merkez Bankası'nın (TCMB) Haziran 2025 Konut Fiyat Endeksi (KFE) raporu, İzmir'deki durumu net bir şekilde ortaya koyuyor. Türkiye genelinde yıllık bazda konut fiyatlarındaki artış yüzde 32,8'e ulaşırken, bu oran İzmir gibi büyük metropollerde daha da yüksek seviyelerde hissediliyor. Fiyatlardaki bu tırmanış, özellikle sabit ve dar gelirli kesim için konuta erişimi neredeyse imkansız hale getiriyor.
Kredi faizleri hayalleri erteliyor
Konut alımında en önemli finansman aracı olan konut kredisi hacmindeki artış devam etse de, faiz oranlarının yüksekliği İzmirli vatandaşların en büyük engeli olmayı sürdürüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 4 Temmuz itibarıyla konut kredileri toplam hacmi 585,70 milyar TL'ye ulaşmış durumda.
Ancak, piyasadaki en düşük konut kredisi faiz oranının yüzde 2,89 gibi yüksek bir seviyede olması, kredi kullanarak ev almayı düşünenleri kara kara düşündürüyor. 120 ay vadeli bir konut finansmanının toplam faiz yükü yüzde 260'ları buluyor. Bu tablo, özellikle asgari ücretli bir bireyin veya ailenin İzmir'de krediyle ev sahibi olma ihtimalini matematiksel olarak ortadan kaldırıyor. Sektör temsilcileri, konut kredisi oranları yüzde 2'nin altına gerilemedikçe, ipotekli satışlarda anlamlı bir artış beklemenin hayalci olacağını vurguluyor.
İzmir'de acı gerçek: 1 metrekare için 1,99 asgari ücret
İstanbul Gayrimenkul Değerleme tarafından yayımlanan kapsamlı rapor, İzmir'deki konut alım gücünü gözler önüne seren en çarpıcı veriyi sunuyor. 2025 yılı için 22 bin 104 TL olarak uygulanan asgari ücret baz alındığında, İzmir'de 1 metrekarelik bir konut alabilmek için tam 1,99 asgari ücret gerekiyor.
Bu hesaplama, İzmir'de yaşayan ve asgari ücretle geçinen bir vatandaşın, bir ay boyunca tüm maaşını biriktirse dahi sadece yarım metrekarelik bir alan alabileceği anlamına geliyor. 100 metrekarelik standart bir daire için ise bu süre, yaklaşık 200 aya, yani 16 yıldan fazla bir süreye denk geliyor. Bu durum, İzmir'de barınma krizinin derinliğini ve dar gelirli vatandaşların konuta erişimdeki imkansızlığını acı bir şekilde ortaya koyuyor.
Çevre ilçeler ve merkez arasındaki makas açılıyor
İzmir'de konut fiyatları, ilçelere göre de büyük farklılıklar gösteriyor. Özellikle Çeşme, Urla, Seferihisar gibi popüler sahil ilçelerinde metrekare fiyatları, Türkiye ortalamasının çok üzerine çıkıyor. Bu bölgelerde 1 metrekarelik bir konut için gereken asgari ücret sayısı 3'ü aşabiliyor. Bu durum, bu ilçeleri sadece yüksek gelir grubunun erişebileceği alanlar haline getiriyor.
Öte yandan, Bayraklı, Karşıyaka, Bornova gibi merkezi ve gelişmiş ilçelerde de durum çok farklı değil. Bu bölgelerde de 1 metrekarelik bir konut için en az 2 asgari ücreti gözden çıkarmak gerekiyor. Kentin daha çeperlerinde yer alan ve görece daha uygun fiyatlı olan Menemen, Torbalı, Kemalpaşa gibi ilçelerde dahi, bir asgari ücretlinin ev sahibi olması yıllar süren birikimler gerektiriyor. Bu fiyat makası, kent içindeki sosyal ve ekonomik ayrışmayı da derinleştiriyor.
Acı gerçek: 1 metrekare için 1,8 asgari ücret gerekiyor
İstanbul Gayrimenkul Değerleme tarafından yayımlanan kapsamlı bir rapor, Türkiye'de asgari ücretin iller bazında konut alım gücünü çarpıcı bir şekilde ortaya koydu. 2025 yılında 22 bin 104 TL olarak uygulanan asgari ücretin, hangi ilde kaç metrekare konuta denk geldiğini analiz eden rapora göre, Türkiye genelinde ortalama konut metrekare fiyatı, tam olarak 1,8 asgari ücrete karşılık geliyor.
Bu oran, asgari ücretli bir çalışanın, bir ay boyunca hiç harcama yapmadan sadece 1 metrekarelik bir konut alanı alabilmek için neredeyse iki ay çalışması gerektiği anlamına geliyor. 100 metrekarelik standart bir daire için bu süre 180 aya, yani tam 15 yıla denk geliyor. Bu hesaplama, Türkiye'de konuta erişimin ne denli zorlaştığını ve barınma krizinin derinleştiğini gözler önüne seriyor.
Hayal kurmanın bile lüks olduğu şehirler
Raporda yer alan asgari ücret/metrekare fiyat paritesine göre, Türkiye'de ev sahibi olmanın en zor olduğu şehirler de belli oldu. Listenin başında, özellikle turizm potansiyeli yüksek olan ve yabancı yatırımcıların da yoğun ilgi gösterdiği şehirler yer alıyor.
-
Muğla: Listenin zirvesinde yer alan Muğla'da 1 metrekarelik bir konut alabilmek için tam 3,59 asgari ücreti gözden çıkarmak gerekiyor. Bu, bir asgari ücretlinin 1 metrekare için yaklaşık 3,5 ay çalışması gerektiği anlamına geliyor.
-
İstanbul: Türkiye'nin en büyük metropolü İstanbul'da durum çok farklı değil. Megakentte 1 metrekarelik bir ev için 2,86 asgari ücret ödemek gerekiyor.
-
Antalya: Turizmin başkenti Antalya'da ise bu oran 2,10 asgari ücret olarak hesaplanıyor.
-
İzmir: Ege'nin incisi İzmir'de 1 metrekarelik bir konutun bedeli 1,99 asgari ücrete denk geliyor.
Bu veriler, adı geçen şehirlerde asgari ücretli bir vatandaşın kredi kullanmadan ev sahibi olmasının matematiksel olarak mümkün olmadığını açıkça ortaya koyuyor.
Asgari ücretlinin yüzünü güldüren şehirler
Raporda, konut alım gücünün daha yüksek olduğu ve ev sahibi olmanın bir nebze daha kolay olduğu şehirler de yer alıyor. Bu şehirlerde 1 metrekarelik bir konut, bir asgari ücretten daha düşük bir fiyata alınabiliyor.
-
Ağrı: Türkiye'nin en ucuz konut piyasasına sahip olan Ağrı'da 1 metrekarelik bir alan için sadece 0,75 asgari ücret yeterli oluyor. Bu da bir asgari ücretle 1,33 metrekarelik bir alan alınabileceği anlamına geliyor.
-
Mardin: Tarihi dokusuyla öne çıkan Mardin'de bu oran 0,79 asgari ücret olarak hesaplanmış.
-
Adıyaman: Güneydoğu'nun önemli kentlerinden Adıyaman'da 1 metrekare için 0,89 asgari ücret gerekiyor.
-
Yozgat: İç Anadolu'nun şirin kenti Yozgat'ta ise bu rakam 0,90 asgari ücret seviyesinde.
Bu şehirler, özellikle büyük şehirlerdeki fahiş fiyatlardan kaçmak ve daha uygun koşullarda ev sahibi olmak isteyenler için bir alternatif sunuyor. Ancak bu durum, aynı zamanda Türkiye'deki bölgesel ekonomik gelişmişlik farklarını ve yaşam standartları arasındaki uçurumu da gözler önüne seriyor.
