Güneş çarpması, vücudun aşırı ısınması sonucu ortaya çıkan tıbbi bir acil durumdur. Vücut ısısı 40°C'nin üzerine çıktığında ve terlemeyle ısıyı düşürme mekanizması yetersiz kaldığında meydana gelir.
Nedenleri:
Sıcak ve nemli ortamlarda uzun süre kalmak: Özellikle 10:00-16:00 saatleri arasında güneş ışınlarının en dik olduğu zamanlarda risk artar.
Yetersiz sıvı alımı: Terlemeyle birlikte su ve elektrolit kaybı, vücudun ısıyı düzenlemesini zorlaştırır.
Alkol ve kafein tüketimi: Bu maddeler diüretik etkiye sahip olup, dehidrasyona yol açabilir.
Bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalıkları olan kişiler: Bu gruplar güneş çarpmasına karşı daha savunmasızdır.
Bazı ilaçlar: Antidepresanlar, antihistaaminler ve diüretikler gibi ilaçlar güneş çarpması riskini artırabilir.
Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak vücudun ısıyı atmasını zorlaştırır.
Yetersiz uyku: Yeterince uyumak vücudun termoregülasyonunu bozabilir.
Güneş kremi kullanımı: Güneş kremi, güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korurken, terleme yoluyla ısı atılımını da zorlaştırabilir.
Belirtileri:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı ve kusma
- Aşırı terleme
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kas krampları
- Baş dönmesi ve sersemlik
- Bilinç bulanıklığı veya bayılma
- Ateş (40°C'nin üzerinde)
- Hızlı ve zayıf nabız
- Sığ ve hızlı solunum
- Kuru cilt ve mukozalar
- Sıcak ve kuru cilt
- Kızarıklık
- Konvülsiyonlar (kas kasılmaları)
Güneş Çarpmasından Korunmak İçin Neler Yapmalı?
- Güneş ışınlarının en yoğun olduğu saatlerde (10:00-16:00) gölgede kalmaya çalışın.
- Bol bol su için. Gün boyunca susamadan dahi olsa, 2-3 litre su içmeye özen gösterin.
- Alkol ve kafein tüketimini sınırlayın.
- Hafif ve açık renkli giysiler giyin.
- Şapka, güneş gözlüğü ve güneş kremi kullanın. Güneş kremini en az 15 dakika önceden sürün ve 2 saatte bir tekrarlayın.
- Düzenli aralıklarla gölgede dinlenin.
- Soğuk duş veya serin suyla ıslatılmış bezler ile serinleyin.
- Yeterince uyuyun.
- Kronik hastalığınız varsa, doktorunuzun önerdiği şekilde ilaçlarınızı kullanın.
- Bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalıkları olan kişileri güneşten ve sıcaktan koruyun.
- Arabanızı güneş altında park etmeyin. Özellikle küçük çocuklar ve evcil hayvanlar için araba içi sıcaklıklar tehlikeli boyutlara ulaşabilir.
- Sıcak havalarda dışarıda egzersiz yaparken dikkatli olun. Fazla zorlamadan ve bol su içerek egzersiz yapın.
