Türkiye, Avrupa ortak yapımı olan Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının alımı için resmi süreci başlattı. Savunma Bakanı Yaşar Güler, İngiltere Savunma Bakanı John Healey ile yaptığı görüşme sonrası mutabakat zaptına imza attı.
Bu anlaşma ile birlikte Türkiye, Eurofighter jetlerinin kullanıcı ülkeleri arasına katılıyor. İngiltere’nin başını çektiği üretim sürecinde, jetlerin bileşenlerinin bir bölümü Almanya tarafından tedarik edilecek.
Almanya’dan yeşil ışık: 40 uçaklık siparişe onay çıktı
Alman basınında yer alan bilgilere göre, Federal Güvenlik Konseyi, Türkiye’nin 40 adetlik savaş jeti talebine olumlu yanıt verdi. Der Spiegel’in haberine göre, jetlerin üretimi İngiltere'de yapılacak olsa da, Almanya'dan gönderilecek parçalar kritik öneme sahip olacak.
Bu karar, Berlin yönetiminin Ankara’ya yönelik silah ambargosunu yumuşattığına işaret ediyor. Özellikle önceki hükümet döneminde Türkiye'ye yönelik silah satışlarının ciddi biçimde kısıtlandığı göz önüne alındığında, bu adım dikkat çekici bulunuyor.
Erdoğan’dan net mesaj: “Görüşmeler olumlu ilerliyor”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Eurofighter alımıyla ilgili müzakerelerde ciddi bir ilerleme kaydedildiğini duyurmuştu. Erdoğan, hem İngiltere hem de Almanya tarafının sürece pozitif yaklaştığını vurgulamıştı.
Ankara'nın talep ettiği 40 savaş uçağının tamamının satın alınması durumunda toplam bedelin yaklaşık 4,75 milyar euro olması bekleniyor. İngiliz kaynaklara göre, siparişin teknik detayları ve nihai sayısı henüz netleştirilmiş değil.
NATO dengeleri gözetildi: Uçaklar müttefike karşı kullanılmayacak
Spiegel dergisinin ulaştığı belgelere göre, Türkiye’nin bu uçakları yalnızca NATO dayanışması çerçevesinde kullanacağına dair taahhütte bulunduğu aktarıldı.
Bu taahhüt kapsamında, savaş jetlerinin başka bir NATO üyesi ülkeye karşı kullanılmaması garanti altına alındı. Bu gelişme, özellikle Yunanistan ile yaşanan gerilimlerin gölgesinde önem kazanıyor.
Alınan bilgilere göre, Almanya, bu taahhüt sonrası Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile de temasa geçerek planlanan ihracat hakkında bilgi verdi.
Yunanistan cephesinde Fransız Rafale hamlesi
Yunanistan’ın savunma envanterine son dönemde dahil ettiği Fransız yapımı Rafale savaş uçakları, Ege'deki hava üstünlüğü tartışmalarını yeniden gündeme taşımıştı. Atina, toplamda 24 adet Rafale satın almış ve son teslimatı Ocak ayında almıştı.
Türkiye’nin Eurofighter adımı, bu dengeyi yeniden kurma hamlesi olarak yorumlanıyor. Özellikle havadaki caydırıcılığı artırmak isteyen Ankara, bölgedeki güvenlik mimarisinde yeniden söz sahibi olmayı hedefliyor.
Almanya’nın Türkiye’ye bakışı değişiyor
Geçmişte Türkiye’ye yönelik silah satışlarında katı politikalar uygulayan Almanya, son dönemde Ankara’yla ilişkilerini yeniden yapılandırmaya başladı. 2024’te ilk büyük çaplı silah ihracatına onay veren Berlin yönetimi, Eurofighter anlaşmasına da bu yeni politikanın parçası olarak yaklaşıyor.
Almanya'daki siyasi atmosferde yaşanan değişim ve hükümet krizlerinin ardından gelen bu karar, Türkiye'nin NATO içinde yeniden öncelikli ortak olarak konumlandırıldığını gösteriyor.
“Türkiye son derece değerli bir müttefik”
Hristiyan Demokrat Parti lideri Friedrich Merz, geçtiğimiz mayıs ayında yaptığı açıklamada Türkiye’nin NATO içindeki rolüne özel bir vurgu yapmıştı. Merz, “Türkiye son derece değerli ve vazgeçilmez bir ortak” ifadelerini kullanarak, savunma iş birliklerinin geliştirilmesi gerektiğini belirtmişti.
Bu açıklama, Almanya'da özellikle merkez sağ siyasetin Türkiye'ye bakışındaki değişimi gözler önüne seriyor. Eurofighter mutabakatı da bu değişimin somut yansımalarından biri olarak değerlendiriliyor.
Savunma sanayiinde yeni dönem
Türkiye’nin savunma sanayii son yıllarda ciddi bir atılım sürecine girdi. Yerli üretim İHA ve SİHA’ların yanı sıra, uluslararası satın alımlarla da envanterini güçlendiren Türkiye, Eurofighter adımıyla hava kuvvetlerini Avrupa standardında bir güçle donatmayı hedefliyor.
Bu adım aynı zamanda, Türkiye’nin uluslararası savunma iş birliklerini çeşitlendirme politikasının da bir parçası olarak görülüyor. Uzmanlara göre, Eurofighter uçakları Türk Hava Kuvvetleri’nin modernizasyonunda kilit bir rol oynayacak.
Gözler şimdi üretim ve teslimat takviminde
İmzalanan mutabakat zaptı, resmi bir alım sözleşmesi anlamına gelmese de, kritik bir eşik aşılmış durumda. Sürecin bir sonraki adımı, teknik detayların netleşmesi ve üretim-teslimat takviminin belirlenmesi olacak.
Türkiye’nin 40 jetin tamamını sipariş etmesi halinde, üretim kapasitesi ve teslimat süresi açısından İngiltere-Almanya hattında yoğun bir iş birliği gerekecek. Bu durum aynı zamanda Türkiye’nin Avrupa savunma sanayiiyle entegrasyonunu da güçlendirecek.
Stratejik kazanımlar ve siyasi mesajlar
Türkiye’nin Eurofighter adımı, sadece askeri değil, diplomatik açıdan da çok boyutlu mesajlar içeriyor. Almanya, İngiltere ve Türkiye arasındaki bu üçlü iş birliği, Avrupa ile yeniden yakınlaşma ve NATO içi bağların güçlendirilmesi yönünde önemli bir sinyal olarak okunuyor.
Eurofighter Typhoon nedir, özellikleri nelerdir?
Avrupa’nın ortak savunma projesi olan Eurofighter Typhoon, yüksek teknolojisi ve çok rollü savaş yetenekleriyle dikkat çekiyor. Delta kanatlı tasarımı, çift motor gücü, gelişmiş radar ve silah sistemleriyle hem hava üstünlüğü hem de yer hedeflerine müdahale kapasitesi sunuyor. Bu tanıtım yazısında jetin tarihçesinden teknik detaylarına, operasyondaki gücünden geleceğe yönelik planlarına kadar kapsamlı bir analiz yer alıyor.
Avrupa ülkelerinin ortak savunma projesi
Eurofighter Typhoon, İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’nın bir araya geldiği Eurofighter konsorsiyumunun ürünü olarak ortaya çıktı. Proje, Soğuk Savaş sonrası gelişen ihtiyaçlar doğrultusunda, 1980’lerin başında şekillenmeye başladı. İttifak ortaklığını güçlendirmeyi ve ABD’ye olan bağımlılığı azaltmayı hedefleyen bu çalışma, Avrupa’nın savunma sanayii atılımının simgesi kabul ediliyor. İlk prototip uçuşu 1994 yılında gerçekleştirilen proje, daha sonra uzun bir geliştirme süreciyle 2003 yılında operasyonel hale geldi.
Delta kanatla çevikliğin sırrı
Jetin en dikkat çekici tasarım öğesi delta kanat ve ön canard yapı kombinasyonu. Bu yaklaşım, hem düşük hızlarda hem süpersonik hızlarda olağanüstü manevra kabiliyeti sağlıyor. Gövde konstrüksiyonu sırasında kullanılan kompozit malzemeler, radar izi azaltma dışında yapısal hafiflik ve dayanıklılık da sunuyor. Bu sayede Typhoon, yüksek çevikliğiyle hava savaşlarında üstünlük kurabiliyor.
Güç kaynağı: Eurojet EJ200 motorları
Eurofighter’ın hizmet kalbini oluşturan motorlar, ikili Eurojet EJ200 turbofan üniteleri. Her bir motor askeri modda 60 kN; art yakıcıdayken 90 kN itme gücü üretiyor. Bu motor teknolojisi, jetin “supercruise” yani art yakıcı kullanmadan süpersonik hızlarda uzun süre seyretmesine olanak tanıyor. Mach 2’lik hız kapasitesi, kısa kalkış süreleri ve yüksek tırmanma hızlarıyla Typhoon, hava üstünlüğü misyonlarında dinamik bir yapı sergiliyor.
Radar ve sensör sistemleriyle keşif üstünlüğü
Typhoon’un yayımlanan nesil modellerinde yer alan CAPTOR-E AESA radar sistemi, çok kısa sürede geniş hedef alanlarını tarayarak hava ve kara hedeflerini ayırt edebiliyor. Ayrıca entegre edilen PIRATE IRST sistemi, kızılötesi algılama ile sessiz keşif performansı sunuyor. Elektronik harp alanında kullanılan Praetorian DASS, radar karıştırma, lazer algılama ve otomatik savunma önlemleriyle uçağı düşman tehdidine karşı koruyor.
Kokpit teknolojisi: Pilotun kontrolü
Typhoon’un kokpitinde yer alan HOTAS (Hands On Throttle And Stick) sistemi ile pilot, uçuş kontrolü ve silah sistemlerine hızlı erişim sağlayabiliyor. Ekranlar, sesli komutlar ve kask içi görüş teknolojisi sayesinde pilot, görev odaklı bilgi akışını kontrol edebiliyor. Bu yapı, pilotun durumsal farkındalığını artırarak karmaşık görevler sırasında hızlı karar almasını kolaylaştırıyor.
Silah altyapısı: Esneklik ve güç
Jetin 13 silah taşıma istasyonu, geniş savunma ve taarruz kabiliyeti sağlıyor. Tipik silah yükü şu şekilde sıralanabilir:
-
Hava-hava füzeleri: Meteor, AMRAAM, IRIS-T, ASRAAM gibi farklı menzillerde görev yapan sistemler.
-
Hava-yer mühimmatı: Storm Shadow, Brimstone, Paveway lazer güdümlü bombalar, Taurus gibi uzun menzilli füzeler.
-
İçinde yer alan Mauser 27 mm top, yakın hava muharebesinde kritik avantaj sunuyor.
Bu çeşitlilik, Typhoon’a görev tanımı sınırını ortadan kaldıran bir esneklik kazandırıyor.
Performans rekorları ve uçuş verileri
Delta kanat ve güçlü motor kombinasyonu, Typhoon’a Mach 2 hıza çıkabilme yeteneği veriyor. Jetin maksimum irtifası 20 000 metre civarında seyrediyor ve kalkıştan iki dakika içinde 11.000 metre irtifaya çıkabiliyor. Etkin kalkış süresi, hızlı müdahale görevlerinde (QRA) stratejik bir avantaj sağlıyor. Ayrıca menzil olarak 2 900 kilometreye ulaşan operasyonel uçuş kabiliyeti, geniş bölgelerde görev yapmasını mümkün kılıyor.
Operasyonel geçmiş ve kullanıcı ülkeler
Jet, 2003 yılından itibaren Avusturya, Birleşik Krallık, Almanya, İtalya, İspanya, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt gibi ülkelerin hava kuvvetlerinde görev aldı. 2011 yılında Libya operasyonlarında aktif rol oynayan Typhoon, NATO tatbikatlarında da sıkça kullanıldı. Ayrıca yazılım ve donanım güncellemeleriyle operasyonda süregelen adaptasyon sürecine sahip. Planlanan güncellemeler arasında radar, elektronik harp ve silah entegrasyonları yer alıyor.
MLU programı ve geleceğe hazırlık
2025 sonrasında yürürlüğe giren Mid-Life Upgrade (MLU) programıyla, Typhoon sistemlerinin 2060’lara kadar güncel kalması hedefleniyor. Bu süreçte gelişmiş AESA radar entegrasyonu, yeni aviyonik sistemler, kabiliyet geliştirme çalışmaları yer alıyor. Bu sayede uçak, altıncı nesil projeler için hayati bir taşıyıcı görev üstlenecek bir platform haline geliyor.
Altıncı nesil hazırlığı: Tempest projesi
Eurofighter’ın gelişimi, önümüzdeki nesil olan Tempest projesine zemin hazırlıyor. 2035–2040 yılları arasında devreye girmesi planlanan altıncı nesil savaş uçağı, yapay zekâ destekli sistemler, yapay zeka destekli karar destek sistemleri ve daha ileri teknolojilerle donatılacak. Bu bağlamda Typhoon, geçiş sürecinin omurgası olarak görev yapacak.
Neden Eurofighter tercih ediliyor?
Türkiye gibi ülkelerin Eurofighter’ı tercih etmesinin temel nedeni, jetin çok rollü yapısı. Sózyal yazılım güncellemeleri ve silah çeşitliliği sayesinde hem hava üstünlüğü hem de kara ve deniz görevlerine tek platformla müdahale edilebiliyor. Ayrıca Avrupa menşeili olması, stratejik bağımlılığı azaltma arzusunu destekliyor.
Stratejik etkiler ve savunma politikası
Eurofighter, sadece askeri değil, diplomatik ve sanayi boyutuyla da önem taşıyor. Avrupa ülkeleri arasındaki savunma iş birliği, ortak üretim sistemiyle güçleniyor. Ayrıca Türkiye ya da benzeri yeni kullanıcı ülkeler için uluslararası savunma politikalarında çeşitlilik yaratıyor. Bu durum, NATO içi dengeleri de etkileyebilir, çünkü kullanıcı ülkeler hem ABD hem Avrupa teknolojilerine erişebilir hâle geliyor.
Eurofighter Typhoon hangi ülkenin?
Eurofighter Typhoon, Almanya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya'nın ortak olarak geliştirdiği çok uluslu bir Avrupa savaş uçağıdır. Konsorsiyum, Airbus (Almanya & İspanya), BAE Systems (Birleşik Krallık) ve Leonardo (İtalya) tarafından yürütülmektedir.
Türkiye kaç tane Eurofighter alacak?
Türkiye, Eurofighter jetlerinden yaklaşık 40 adet alımını planlıyor. Hem İngiltere hem de Almanya bu satışa olumlu bakıyor ve Almanya Federal Güvenlik Konseyi de onay verdi. Siparişin toplam maliyeti yaklaşık 4,75 milyar euro olarak bekleniyor.
Eurofighter Typhoon motoru kim üretiyor?
Eurofighter’ın çift motoru Eurojet EJ200 turbofandir. Bu motor, Birleşik Krallık merkezli Rolls‑Royce, Almanya'dan MTU Aero Engines, İtalya'dan Avio (eski Fiat), ve İspanya'dan ITP Aero'dan oluşan EuroJet Turbo GmbH konsorsiyumu tarafından üretildi
Eurofighter anlamı nedir?
“Eurofighter” ismi, iki kelimenin birleşmesinden oluşur: “Euro” (Avrupa) ve “fighter” (savaşçı). Yani kelime anlamıyla “Avrupa’nın savaş uçağı” anlamına gelir. Bu ad, uçak projesinin arkasındaki çok uluslu iş birliğini doğrudan ifade ediyor
