Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminde önemli değişiklikler kapıda. Milyonlarca küçük esnaf ve ev kadınını doğrudan etkileyecek iki kritik düzenleme, AK Parti'nin 2023 seçimlerinde verdiği sözler doğrultusunda hayata geçirilmeye hazırlanıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde yürütülen çalışmalarla, Bağ-Kur'a tabi küçük esnafın emeklilik için gereken prim gün sayısının Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) mensuplarıyla eşitlenmesi ve ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta primlerine devlet desteği sağlanması hedefleniyor. Bu iki önemli adımın, yıl sonuna kadar yasalaşarak uygulamaya konulması bekleniyor. Bu düzenlemeler, hem küçük esnafın emeklilik hayallerine daha erken kavuşmasını sağlayacak hem de ev kadınlarının sosyal güvenceye erişimini kolaylaştıracak.
Ev kadınlarına devletten prim desteği: Emeklilik hayali gerçeğe dönüşüyor
AK Parti'nin 14 Mayıs 2023 seçim beyannamesinde en çok dikkat çeken vaatlerden biri, ev kadınlarına yönelik prim desteği olmuştu. "Ev hanımları, evdeki emekleri karşılığında herhangi bir ücret almaksızın ülke ekonomisine katkı sağlamakta ve aile refahını artırmaktadır. Ev hanımlarının bu emeğinin karşılığında emeklilik gibi bir güvenceye sahip olmalarını en temel hakları olarak görüyoruz," ifadeleriyle duyurulan bu düzenleme, ev kadınlarının sosyal güvenlik sistemine dahil olmalarını ve emeklilik hakkı kazanmalarını kolaylaştırmayı amaçlıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde titizlikle yürütülen çalışmalar kapsamında, öncelikle düzenlemenin maliyet analizleri detaylı bir şekilde çıkarılıyor. Yapılacak düzenlemeyle, ev kadınlarının isteğe bağlı sigortalılık kapsamında ödemekle yükümlü oldukları primlerin üçte biri devlet tarafından karşılanacak. Bu sayede, prim ödeme yükü hafifleyecek olan ev kadınları, daha kolay bir şekilde emeklilik için gereken prim gün sayısını tamamlayabilecekler. Ayrıca, isteğe bağlı sigortalı olacakları için sağlık hizmetlerinden de ücretsiz olarak yararlanma imkanına kavuşacaklar.
Düzenlemenin detayları üzerinde çalışılırken, prim desteği ve olası yıpranma hakkı gibi konuların kadının kaç çocuk sahibi olduğu, evde bakıma muhtaç engelli bir çocuğun bulunup bulunmadığı ve emeklilik için ne kadar hizmet süresine ihtiyaç duyduğu gibi çeşitli kriterlere göre etki analizleri yapılıyor. Bu kapsamlı çalışmanın Temmuz ayı sonuna kadar tamamlanması, ardından Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda (EKK) değerlendirilmesi ve nihayetinde yıl sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yasalaştırılarak hayata geçirilmesi planlanıyor. Bu düzenleme, özellikle hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve ev eksenli üretimle aile bütçesine katkıda bulunan milyonlarca ev kadını için önemli bir kazanım olacak.
Küçük esnafa erken emeklilik müjdesi: Prim gün sayısı 7200’e iniyor
2023 seçimleri sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından bizzat müjdelenen bir diğer önemli düzenleme ise Bağ-Kur'a tabi küçük esnafın emeklilikle ilgili prim gün sayısının SSK'lı çalışanlarla eşitlenmesi. Bu düzenleme, özellikle kuaför, manav, bakkal, tesisatçı, pazarcı gibi kendi nam ve hesabına çalışan bir milyondan fazla küçük esnafı doğrudan ilgilendiriyor.
Mevcut sistemde, Bağ-Kur'lu esnafın emekli olabilmek için 9000 prim günü ödemesi gerekirken, SSK'lı çalışanlar için bu süre 7200 gün olarak uygulanıyor. Aradaki bu 1800 günlük fark, küçük esnafın emeklilik hayallerini geciktiriyor ve daha uzun süre çalışmak zorunda kalmalarına neden oluyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim kampanyası sırasında yaptığı açıklamada, "Küçük esnaflarımızın 9 bin olan prim ödeme gün sayısını SSK’lılarla eşitleyerek 7.200 güne indiriyoruz. Yeni dönemde yapacağımız ilk işlerden biri olacak bu çalışmadan inşallah bir milyon küçük esnafımız faydalanacak," ifadeleriyle bu adaletsizliğin giderileceği sözünü vermişti.
Bu önemli düzenlemenin yasalaşması durumunda, bir milyondan fazla küçük esnaf, yaklaşık 5 yıl daha erken emekli olma hakkı kazanacak. Bu, hem esnafın üzerindeki mali yükü hafifletecek hem de daha erken yaşta emeklilik hayallerine kavuşmalarını sağlayacak. Bağ-Kur prim gün sayısının SSK'lılarla eşitlenmesine ilişkin düzenlemenin, ev kadınlarıyla ilgili prim desteği sürecinin tamamlanmasının ardından hızla Meclis gündemine getirilmesi ve yasalaştırılması bekleniyor. Bu düzenleme, küçük esnafın sosyal güvenlik sistemindeki mağduriyetini giderme ve çalışma koşullarını iyileştirme yolunda atılmış önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
