Türkiye'nin önde gelen istihdam platformlarından biri olan Eleman.net, yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde çalışanların ekonomik durumlarını, tatil tercihlerini ve iş yerlerinden beklentilerini anlamak amacıyla kapsamlı bir anket çalışması gerçekleştirdi. Farklı sektörlerden ve gelir gruplarından binlerce çalışanın katıldığı anket, bayram tatili planlarından harcama kalemlerine, aylık gelirden ayrılan bütçeden bayram ikramiyesi beklentilerine kadar birçok önemli konuya ışık tuttu. Anket sonuçları, özellikle artan hayat pahalılığı ve ekonomik zorlukların, çalışanların tatil alışkanlıkları üzerinde belirgin bir etki yarattığını gözler önüne serdi.
Kurban Bayramı'nı nasıl geçireceksiniz? Çoğunluk evde, memlekete gidenler azaldı
Anketin en dikkat çekici sorularından biri olan "Kurban Bayramı’nı nasıl geçireceksiniz?" sorusuna verilen yanıtlar, çalışanların büyük bir çoğunluğunun bu bayramı daha sakin ve kendi evlerinde geçirmeyi planladığını ortaya koydu. Ankete katılan çalışanların:
-
Yüzde 63'ü "Bayramı evde geçireceğim" yanıtını verdi. Bu oran, geçtiğimiz yıllara kıyasla evde kalmayı tercih edenlerin sayısında bir artış olduğunu gösteriyor.
-
Yüzde 14'ü "Memleketime gideceğim" diyerek, bayramı aile büyükleriyle ve akrabalarıyla geçirmeyi planladığını belirtti.
-
Yüzde 15'i "Akrabalarımı ziyaret edeceğim" seçeneğini işaretleyerek, bayramı yakın çevreleriyle ve akraba ziyaretleriyle değerlendireceğini ifade etti.
-
Sadece yüzde 8'lik bir kesim ise "Tatile gideceğim (Otel, pansiyon vb.)" yanıtını vererek, bayramı farklı bir şehirde veya tatil beldesinde geçirmeyi planladığını belirtti.
Tatile gitmeyi planlayan çalışanların yoğunlukla mağazacılık, gıda, hizmet, inşaat ve sağlık/hastane sektörlerinden olduğu görülürken, bayramı evde geçirmeyi tercih edenlerin ise daha çok gıda, güvenlik, tekstil, eğitim, lojistik ve e-ticaret sektörlerinde çalıştığı gözlemlendi.
2024 yılında yapılan benzer bir anketle kıyaslandığında, özellikle memlekete gitme tercihinde yüzde 6'lık bir azalma olduğu dikkat çekiyor. Bu durum, artan ulaşım maliyetleri ve ekonomik kaygıların, memleket ziyaretlerini olumsuz etkilediği şeklinde yorumlanabilir.
Yol giderleri en yüksek masraf kalemi oldu: Tatil bütçesi yollara akıyor
Anketin bir diğer önemli sorusu olan "Bayram tatilinde en yüksek maddi kalem hangisini oluşturuyor?" sorusuna verilen yanıtlar, tatil planı yapan çalışanların en büyük endişesinin ulaşım maliyetleri olduğunu açıkça ortaya koydu. Çalışanların:
-
Yüzde 39'u "Yol giderleri" yanıtını vererek, bayram tatilindeki en büyük harcama kaleminin ulaşım olacağını belirtti.
-
Yüzde 31'i "Yeme-içme" masraflarının en yüksek kalemi oluşturacağını ifade etti.
-
Yüzde 30'u ise "Konaklama" masraflarının bütçelerini en çok zorlayacağını söyledi.
2024 yılı anketiyle karşılaştırma yapıldığında, yol gideri cevabında yüzde 4'lük bir artış kaydedildiği gözlemleniyor. Bu durum, özellikle akaryakıt fiyatlarındaki ve toplu taşıma ücretlerindeki artışların, bayram tatili bütçelerini doğrudan etkilediğini gösteriyor. Tatil hayali kuran birçok çalışan, bütçesinin önemli bir kısmını sadece yola harcamak zorunda kalıyor.
Yüzde 69 aylık gelirinin yüzde 50'sini bayrama ayırıyor: Bütçeler zorlanıyor
Anketin "Aylık gelirinizin yüzde kaçını bayram tatili için ayırıyorsunuz?" sorusuna verilen yanıtlar, çalışanların bayram tatili için önemli bir bütçe ayırdığını ancak bu bütçenin de kısıtlı olduğunu gösteriyor. Katılımcıların:
-
Yüzde 69'u aylık gelirlerinin yarısını bayram tatili için ayırdığını belirtti.
-
Yüzde 16'sı "yarısından fazlasını" ayırabileceğini ifade etti.
-
Yüzde 7'si "Yüzde 100'ünü" yani tüm aylık gelirini bayram tatiline harcayabileceğini söyledi.
-
Yüzde 8'i ise "Yüzde 100'ünden fazlasını" yani borçlanarak veya ek kaynak yaratarak bayram tatili yapmayı düşündüğünü belirtti.
Gelirinin yüzde 50'sinden fazlasını bayram için ayıranların yoğunlukla gıda, eğitim, tekstil ve lojistik sektörlerinde çalıştığı görülüyor. Gelirinin yüzde 100'ünü ayırabilirim diyenleri ise daha çok güvenlik ve mağazacılık sektöründe çalışanlar oluşturuyor. Gelirinin yüzde 100'ünden fazlasını harcayabilecek olanlar da yine e-ticaret, güvenlik ve mağazacılık sektörlerinde istihdam ediliyor.
2024 yılı anket verileriyle kıyaslama yapıldığında ise aylık gelirinin yüzde 100'ünden fazlasını harcamayı düşünenlerde yüzde 2 oranında bir azalma göze çarpıyor. Bu durum, ekonomik koşulların zorlaşmasıyla birlikte çalışanların borçlanarak tatil yapma eğiliminde bir miktar düşüş yaşandığını gösteriyor.
Bayram ikramiyesi alanlarda gıda, mağazacılık ve lojistik sektörleri öne çıkıyor: Çoğunluk ikramiyesiz
Anket çalışmasında yer alan ve çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri olan "İş yerinizden bayram tatili için ikramiye aldınız mı? Alacak mısınız?" sorusuna verilen yanıtlar, maalesef çalışanların büyük bir çoğunluğunun bu bayramda da ikramiye alamayacağını ortaya koydu. Çalışanların:
-
Yüzde 82'si "Hayır" yanıtını vererek, iş yerlerinden herhangi bir bayram ikramiyesi almadıklarını veya almayacaklarını belirtti.
-
İkramiye alacağını belirten yüzde 18'lik kesim ise ağırlıklı olarak gıda, mağazacılık ve lojistik sektörlerinde çalışanlardan oluşuyor.
Öte yandan, 2024 yılına göre ikramiye almayan çalışan oranında yüzde 4'lük bir düşüş kaydedilmesi, bazı işverenlerin bu konuda olumlu adımlar atmaya başladığını gösterse de, genel tablonun hala çalışanlar açısından pek de iç açıcı olmadığı görülüyor.
"Bayram ikramiyesi toplumsal açıdan büyük önem taşıyor": Eleman.net yönetim kurulu başkanı'ndan değerlendirme
Anket sonuçlarını değerlendiren Eleman.net Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Duyarlar, çalışanların tercihlerinde geçen yıla kıyasla önemli bir farklılık oluşmadığını ve bu durumun ekonomik koşulların büyük ölçüde aynı kaldığını gösterdiğini belirtti. Duyarlar, "Bayram ikramiyesinin çalışan memnuniyetinde önemli bir rol oynadığını vurgulayarak, "İşverenlerin bayram gibi birliktelik duygusunun yüksek olduğu bir dönemde çalışanlarına destek sunması, toplumsal açıdan da büyük önem taşıyor. Bayram ikramiyeleri birçok aile için bayramın ekonomik açıdan daha refah geçmesine katkı sağlıyor" dedi. Bu değerlendirme, bayram ikramiyesinin sadece maddi bir destek olmanın ötesinde, çalışanların motivasyonunu ve kuruma bağlılığını artıran önemli bir sosyal jest olduğunu da ortaya koyuyor.
