2017 yılında asgari ücretle 1,29 küçükbaş kurbanlık veya 1,18 büyükbaş kurbanlık hissesi alınabilirken, 2025 yılı itibarıyla bu rakamlar büyükbaş için 1'in altına düşerek bu seçeneği ortadan kaldırdı. Küçükbaş kurbanlık alımı ise asgari ücretle kıl payı mümkün olabiliyor.
Müslüman aleminin heyecanla beklediği Kurban Bayramı yaklaşırken, çarşı pazarda ve kurban pazarlarında hareketlilik başlasa da, vatandaşların yüzü artan kurbanlık fiyatları nedeniyle pek gülmüyor. Özellikle dar ve sabit gelirli kesim için kurban ibadetini yerine getirmek her geçen yıl daha da zorlaşıyor. Son 8 yıllık verilere bakıldığında, hem küçükbaş hem de büyükbaş kurbanlık fiyatlarında yaşanan fahiş artışlar, asgari ücretlinin alım gücünü adeta dibe vurdurmuş durumda. Bir zamanlar asgari ücretle rahatlıkla birden fazla küçükbaş kurbanlık veya en az bir büyükbaş kurbanlık hissesi alabilen vatandaşlar, bugün aynı asgari ücretle ancak bir küçükbaş kurbanlık alabilirken, büyükbaş kurbanlık hissesi ise artık hayal olmuş gibi görünüyor. Bu durum, Kurban Bayramı'nın manevi atmosferine gölge düşürürken, birçok ailenin kurban kesme niyetinden vazgeçmesine veya daha küçükbaş hayvanlara yönelmesine neden oluyor.
Kurbanlık fiyatlarında 8 yılda dudak uçuklatan artış: Koyun 1000 liradan 21 bin liraya fırladı!
Kurbanlık fiyatlarında son 8 yılda yaşanan değişim, kelimenin tam anlamıyla dudak uçuklatıyor. Bir zincir marketin 2017 yılından bu yana açıkladığı kurbanlık fiyatları baz alındığında, artışın boyutları net bir şekilde ortaya çıkıyor. 2017 yılında, yaklaşık 20 kilogram et verebilen bir küçükbaş kurbanlık koyunun fiyatı 1.090 TL iken, 2025 yılına gelindiğinde aynı nitelikteki bir küçükbaş kurbanlığın fiyatı tam 20.950 TL'ye kadar yükselmiş durumda. Bu, 8 yıllık süreçte küçükbaş kurbanlık fiyatlarında yaklaşık %1822'lik, yani 19 kattan fazla bir artış yaşandığı anlamına geliyor.
Benzer bir astronomik artış, büyükbaş kurbanlık fiyatlarında da kendini gösteriyor. 2017 yılında, 7'de bir hisse olarak satılan ve kemiksiz yaklaşık 20 kilogram et veren bir büyükbaş kurbanlık hissesinin fiyatı 1.190 TL iken, 2025 yılında bu rakam 25.950 TL'ye fırlamış durumda. Bu da, büyükbaş kurbanlık hisse fiyatlarında 8 yılda yaklaşık %2080'lik, yani 21 kattan fazla bir artış yaşandığını gösteriyor. Bu fahiş fiyat artışları, doğal olarak vatandaşların kurban alım gücünü ciddi şekilde olumsuz etkiliyor ve birçok kişiyi kurban kesme ibadetini yerine getirme konusunda kara kara düşündürüyor.
Asgari ücretlinin kurbanlık alım gücü eridi: 2019 ve 2021 zirveydi, şimdi dipte!
Kurbanlık fiyatlarındaki bu baş döndürücü artış, asgari ücretle geçimini sağlamaya çalışan milyonlarca vatandaşın alım gücünü nasıl etkilediği sorusunu da beraberinde getiriyor. Verilere göre, asgari ücretle alınabilen kurbanlık sayısı son 8 yılın en düşük seviyesine gerilemiş durumda. 2017 yılında geçerli olan asgari ücretle 1,29 adet küçükbaş kurbanlık veya 1,18 adet büyükbaş kurbanlık hissesi alınabilirken, bu oranlar özellikle 2019 ve 2021 yıllarında asgari ücretlinin lehine bir miktar iyileşerek zirve yapmış ve her iki kurbanlık türü için de yaklaşık 1,5 adet seviyelerine ulaşmıştı. Bu yıllar, asgari ücretlinin kurbanlık alım gücünün nispeten daha iyi olduğu dönemler olarak kayıtlara geçmişti.
Ancak, özellikle son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon ve hayat pahalılığındaki artış, asgari ücretlinin kurbanlık alım gücünü hızla eritmiş durumda. 2025 yılı itibarıyla 22 bin 104 TL olan asgari ücretle, küçükbaş kurbanlık fiyatına oranlandığında ancak 1,06 adet küçükbaş kurbanlık alınabiliyor. Bu rakam, 2017 yılındaki 1,29'luk oranın bile altına düşüldüğünü gösteriyor. Yani, asgari ücretle bir küçükbaş kurbanlık almak hala kıl payı mümkün olsa da, bu durum asgari ücretlinin bütçesini ciddi şekilde zorlayacak gibi görünüyor.
Büyükbaş kurbanlık asgari ücretli için artık bir hayal
Asgari ücretlinin kurbanlık alım gücündeki en dramatik düşüş ise büyükbaş kurbanlıkta yaşanıyor. 2017 yılında asgari ücretin 7'de bir büyükbaş kurbanlık hissesi fiyatına oranı 1,18 iken, yani bir asgari ücretle bir hisseden biraz daha fazla büyükbaş kurbanlık alınabilirken, 2025 yılına gelindiğinde bu oran 0,85'e kadar düşmüş durumda. Bu da, 22 bin 104 TL olan asgari ücretle artık bir büyükbaş kurbanlık hissesi dahi alınamadığı anlamına geliyor. 2019 ve 2021 yıllarında küçükbaşta olduğu gibi büyükbaş kurbanlık alım gücünde de zirve yapan asgari ücret, 2023 yılı sonrasında bu alanda 1'in altına inerek, asgari ücretli vatandaşlar için büyükbaş kurbanlık alımı seçeneğini fiilen ortadan kaldırmış oldu. Bu durum, özellikle kalabalık aileler veya birden fazla hisseye girmek isteyen vatandaşlar için ciddi bir hayal kırıklığı yaratıyor.
Küçükbaş ve büyükbaş fiyat makası açıldı
Kurbanlık fiyatlarındaki bir diğer dikkat çekici gelişme ise, küçükbaş ve büyükbaş kurbanlık fiyatları arasındaki makasın özellikle son yıllarda büyükbaş lehine açılması oldu. 2022 yılına kadar küçükbaş kurbanlık ile 1/7 hisse büyükbaş kurbanlık fiyatlarının birbirine oldukça yakın seyrettiği görülürken, 2023 yılından itibaren bu farkın büyükbaş hayvanların fiyatlarının daha hızlı artmasıyla açıldığı gözlemleniyor. 2025 yılı verilerine göre, yaklaşık 20 kilo et veren bir küçükbaş kurbanlığın fiyatı 20.950 TL iken, yine yaklaşık 20 kilo kemiksiz et veren 7'de bir büyükbaş kurbanlık hissesinin fiyatı 25.950 TL'ye ulaşmış durumda. Aradaki bu yaklaşık 5.000 TL'lik fark, vatandaşların kurbanlık tercihlerini de etkileyebilir. Daha önce büyükbaş hissesine girmeyi düşünen bazı vatandaşlar, artan fiyatlar nedeniyle küçükbaş kurbanlığa yönelebilir veya kurban kesme ibadetini vekalet yoluyla yerine getirme gibi alternatifleri değerlendirebilir.
Bayram bereketi mi, bütçe sıkıntısı mı? Vatandaş kara kara düşünüyor
Kurban Bayramı, Müslümanlar için manevi bir coşku ve paylaşma anlamına gelse de, artan kurbanlık fiyatları ve düşen alım gücü, birçok vatandaş için bu bayramı bir bütçe sıkıntısı ve endişe kaynağı haline getiriyor. Özellikle asgari ücretle geçimini sağlamaya çalışan milyonlarca insan için, kurban ibadetini yerine getirmek her geçen yıl daha da zorlaşıyor. Yapılan hesaplamalar, 2025 yılında asgari ücretle ancak bir adet küçükbaş kurbanlık alınabildiğini, büyükbaş kurbanlık hissesi almanın ise artık mümkün olmadığını gösteriyor.
Bu durum, vatandaşların Kurban Bayramı öncesinde bütçelerini çok daha dikkatli planlamalarını ve kurbanlık alırken fiyatları titizlikle değerlendirmelerini gerektiriyor. Bazı vatandaşlar, daha uygun fiyatlı kurbanlık bulabilmek için farklı pazarları dolaşırken, bazıları ise kurban kesmek yerine ihtiyaç sahiplerine nakdi yardım yapmayı veya kurban vekaleti vermeyi tercih edebiliyor. Kurban Bayramı'nın manevi anlamının yanı sıra ekonomik boyutunun da giderek daha fazla öne çıktığı bu dönemde, kurbanlık fiyatlarındaki bu artışların ve alım gücündeki düşüşün, toplumsal dayanışma ve yardımlaşma ruhunu nasıl etkileyeceği de merak konusu. Yetkililerin ve ilgili kurumların, kurbanlık fiyatlarındaki fahiş artışların önüne geçmek ve dar gelirli vatandaşların da kurban ibadetini yerine getirebilmelerini sağlamak için gerekli adımları atması bekleniyor.
