Haber/ Murat ERVİN
Gerek ekonomik göstergelerdeki olumsuz gidişat, gerekse çevre ülkelerle yaşanan sorunlar ve güvenlik gerekçelerine turizm sektöründe artan maliyetler ve borçlar da eklenince sektörden kaçış hızlandı. İzmir'de185'i belediye; 269'u ise Bakanlık belgeli olmak üzere toplam 454 turizm tesisi faaliyet gösterirken denize kıyısı bulunan Çeşme, Urla, Seferihisar, Karaburun, Menderes, Foça, Dikili ve Selçuk'taki 148 tesis, 1 milyar 304 milyon liraya satışa çıktı.
Türkiye’nin önde gelen gayrimenkul platformlarından sahibinden.com verilerine göre İzmir'de son bir ayda satışa çıkan 148 turizm tesisinden 91’i butik otel olurken, 26’sı otel, 18’i pansiyon, 6’sı tatil köyü, 6’sı apart otel ve 1’i de kamp yerinden (mocamp) oluştu. Bu tesislerin yüzde 66'lık kısmına denk gelen 98'i ise Çeşme'de faaliyet gösteriyor. En pahalı ilk 5 otel yine Çeşme’de yer alırken sadece bu 5 tesisin toplam tutarı 312 milyon TL'yi buluyor.
Çeşme'nin ardından en fazla tutara sahip ilçeler listesinde Dikili 99 milyon liralık 7 tesisle ikinci sırada yer aldı. Dikili’yi sırasıyla; 91,5 milyon liralık 13 tesisle Urla, 43 milyon liralık 8 tesisle Seferihisar, 39 milyon liralık 7 tesisle Selçuk, 34,6 milyon liralık 10 tesisle Menderes, 22,3 milyon liralık 2 tesisle Karaburun ve 15 milyon liralık 3 tesisle Foça izledi. En pahalı turizm tesisi 82,5 milyon lirayla Çeşme Dalyan'da 5 yıldızlı 332 odalı bir otel projesi olurken listenin en altında 660 bin liralık değeriyle Selçuk'a bağlı Şirince’deki bir pansiyon yer aldı.
1617 Yazlığa 1.65 milyar TL
Tıpkı oteller gibi yazlıklar da 8 ilçede yoğun şekilde satışa çıkarıldı. Toplam 1617 yazlığın 481’i Menderes ilçesinde yer aldı. Bunu sırasıyla; 383 yazlıkla Seferihisar, 240 yazlıkla Çeşme, 171 yazlıkla Dikili, 157 yazlıkla Foça, 117 yazlıkla Karaburun, 33 yazlıkla Urla, 2 yazlıkla Selçuk ilçeleri izledi. Turizm tesislerinde olduğu gibi en pahalı ilk 5 yazlık yine Çeşme’den çıktı. Bu 5 yazlığın toplam fiyatı 33,4 milyon TL'yi buldu. Söz konusu 8 ilçedeki 1617 yazlığın toplam fiyatı ise 1 milyar 650 milyon liraya ulaştı. Gerek turizm tesisleri gerekse yazlık konutların ekonomik büyüklüğü 3 milyar liraya yaklaştı.
Satışlar arttı
Turizm tesislerindeki satış verilerini değerlendiren Kültür ve Turizm eski Bakanı Ertuğrul Günay, ekonomik durumun iç açıcı olmadığını ve reel sektörün çöküntü yaşadığını kaydetti. Günay, “Kamuoyuna yapılan açıklama ve vaatler gerçeği yansıtmıyor. Gerçeğe aykırı açıklamaların en fazla yapıldığı alanlardan biri de turizm. Dünya ve özellikle Avrupa ile kavgalı bir Ortadoğu ülkesi görüntüsü bu pazarda bizi sorunlu hale getirdi” ifadelerini kullandı.Açıklanan turist sayılarının yanıltıcı olduğu açıklayan Günay, “Çalışmaya gelenler bile turist olarak gösteriliyor. Dolayısıyla harcama düzeyi düştü.Bütün bunların turizm tesislerindeki satış furyasını tetiklediği açık. Umarım kısa sürede uygar, demokrat bir ülke konumuna kavuşur, bu aşağı doğru gidişten kurtuluruz” dedi.
'Öngörülemez' kaçış
Gerek turizm tesisleri gerekse yazlık konutların bu denli çok sayıda satılığa çıkarılmasını değerlendiren İzmir Ticaret Odası (İZTO) Gayrimenkul Faaliyetleri Grubu ve Disiplin Kurulu Üyesi Reşat Budak ise piyasada özellikle dövizin değerlenmesinin, bankalardan döviz ile kredi çeken küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri sıkıntıya soktuğunu söyledi. Komşu ülkelerle yaşanan sorunlar ve ekonomik gidişatın, işadamlarının önlerini görmeyi zorlaştırdığına da dikkat çeken Budak, "Ülkemizdeki olumsuz ortam, işadamlarının yurtdışına yönelmelerine, gayrimenkullerini başka bir ülkeden almaya ve o ülkelerde iş yapmaya zorluyor" diye konuştu. Gerek borçlarını ödeyip ayakta kalabilmek, gerekse yaşanabilecek olumsuzluklara hazırlıklı olmak için turizm tesisleri ve yazlık satışlarının arttığını aktaran Reşat Budak, yazlıkların turizm tesisi gibi gelir getirici olmadığından ilk gözden çıkarılan ekonomik enstrüman olduğunu vurguladı.
Maliyetler daha da artacak
Yakup Demir (Çeşme Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (ÇEŞTOB) Başkanı): Açıkçası 2018-2019 sezonu butik oteller açısından sıkıntılı geçti. Bunun sonucunda da sezonu erken kapatmak zorunda kaldılar. Tesislerin kapanması veya satılığa çıkmasında borçlar kadar, yasalaşmayı bekleyen ve müşterilerin omuzlarına yüzde 1 veya 3 gibi bir yük getirecek olan Konaklama Vergisi'ne ek olarak çevre danışmanı, tehlikeli madde danışmanı gibi bazı alanlarda personel istihdamının zorunlu olması işletmelerin maliyetlerine olumsuz yansımakta. Sonuçta artan ekonomik yük, yatırımcıların kaçmasına veya yatırımını ertelemesine neden oldu. Türkiye’de doların bir günde yüzde 10 artması veya düşmesi bile yatırımcıları kaçırtıyor.
Ticari iklim zorlaştı
Mehmet İşler (Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı): Bu denli turizm tesisinin satışa çıkarılmasında ticari iklimin zorluğu yatmakta. Yani; dövizle kredi alınması, enflasyondaki artış, borçların çokluğu, tahsil edilemeyip geri dönen çekler gibi. Diğer yandan dünyanın en büyük tur operatörü Thomas Cook firmasının batması, özellikle orta ve küçük işletmelere nefes aldıran online rezervasyon sitesi booking.com’un kapatılması gibi konular sorunları arttırdı.‘Barış Pınarı’ harekatının da Avrupa ülkelerinde güvenlik sorunu olarak algılanması sektörü olumsuz etkiledi, iptalleri arttırdı. Bunlar yetmezmiş gibi gelecek turistlerden ‘Şehir Vergisi’ ya da ‘Konaklama Vergisi’ adıyla otel fiyatlarına ilave yüzde 1 ila 3‘lük bir pay alınacak olması; KDV’nin de yüzde 8’den yüzde 18 veya 25’e çıkarılmasının planlanması gibi gelişmeler sektöre son darbeyi vurabilir. Önünün kapandığını gören turizm yatırımcıları da, elindekileri satıp başka sektörlere yöneliyor.
148 Tesise 1.3 Milyar TL
Çeşme: 98 tesis 960 milyon TL
Dikili: 7 tesis 99 milyon TL
Urla: 13 tesis 91,5 milyon TL
Seferihisar: 8 tesis 43 milyon TL
Selçuk: 7 tesis 39 milyon TL
Menderes:10 tesis 34,6 milyon TL
Karaburun: 2 tesis 22,2 milyon TL
Foça: 3 tesis 15 milyon TL
1617 yazlığa 1.65 milyar TL
Menderes: 481 yazlık
Seferihisar: 383 yazlık
Çeşme: 270 yazlık
Dikili: 172 yazlık
Foça: 157 yazlık
Karaburun: 119 yazlık
Urla: 33 yazlık
Selçuk: 2 yazlık
