İzmir hakkını alamıyor

Haber/ Mustafa AKBAŞ 

Turizm, tarım, sanayi ve ticaret ile öne çıkan, Türkiye'nin üçüncü büyük kenti İzmir, devlet bütçesine katkıda hız kesmiyor. İzmir, bu yılın 10 aylık döneminde, aldığı harcama ve bütçeye sağladığı gelirin netine göre, merkezi yönetim bütçesine en fazla pozitif katkı sağlayan ikinci il oldu. Hazine ve Maliye bakanlıklarının verilerine göre, Türkiye'nin ocak-ekim döneminde toplam bütçe gelirleri 719,2 milyar TL, toplam bütçe harcamaları ise 819,9 milyar TL olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 100,7 milyar TL açık verdi.

70 il, ekside

Bu dönemde, 81 il içinde sadece 11'i aldığı harcamadan daha fazla gelir aktararak bütçeye "net katkı" sağladı. 70 il ise sağladığı gelirle aldığı bütçe harcamasını bile karşılayamadı. Megakent İstanbul, anılan dönemde, büyük bölümü vergi olmak üzere, 266,7 milyar TL ile toplam bütçe gelirinin yüzde 37,1'ini karşılarken, bütçeden aldığı harcama ise 37,1 milyar TL ile yüzde 4.5'te kaldı. Böylece İstanbul 10 aylık dönemde bütçeye 229,5 milyar TL "net katkı" sağlamış oldu. İlk sıradaki yerini korudu.

İzmir farkı

Ege'nin incisi İzmir ise merkezi yönetim bütçesine net katkı tutarında, başkent Ankara ve sanayi devi Kocaeli'ni geride bırakarak İstanbul'un ardından ikinci oldu. Ocak-Ekim döneminde, devlet İzmir'den büyük bölümü vergi olmak üzere toplam 71,9 milyar TL bütçe geliri elde etti. Bu da toplam bütçe gelirlerinin yaklaşık 10'unu oluşturdu. Aynı dönemde, İzmir'e yapılan harcama ise 16,3 milyar TL ile toplam bütçe harcamalarının yaklaşık yüzde 2'si düzeyinde kaldı. Buna göre, İzmir, merkezi bütçeye, aldığı harcamanın 4.4 katı gelir sağlamış oldu.

Ankara'yı 10'a katladı

İzmir'in bütçeye net katkısı 55.5 milyar TL olarak gerçekleşti. İzmir'i 52.2 milyar TL ile Kocaeli, 19.8 milyar TL ile Ankara, 5 milyar TL ile Bursa, 4.9 milyar TL ile Mersin, 4.1 milyar TL ile Tekirdağ izledi. Anılan dönemde ayrıca, Hatay, Zonguldak, Antalya ve Yalova da bütçeye aldığından fazlasını vererek pozitif katkı sağlayan kentler oldu. Bu 11 ilden sağlanan toplam 526, 3 milyar TL'lik gelir, toplam bütçe gelirinin yüzde 73,2'sini oluşturdu.

Tiryakiler kasayı doldurdu

Bu arada, İzmir'den elde edilen 71,2 milyar TL'lik bütçe gelirinin 69,3 milyar TL'sini vergi tahsilatı oluşturdu. Bu dönemde İzmir'den 5,9 milyar TL Gelir Vergisi, 2,4 milyar TL Kurumlar Vergisi tahsil edildi, Veraset İntikal ve Motorlu Taşıt gibi mülkiyet üzerinden alınan vergiler de 814,4 milyar TL oldu. İzmir, 10 aylık dönemde bütçeye en büyük katkıyı dolaylı vergiler yoluyla yaptı. Ocak- Ekim döneminde İzmir'den 30,7 milyar TL'si tütün mamullerinden olmak üzere toplam 35 milyar liralık Özel Tüketim Vergisi tahsil edildi.

CHP'li Sertel: Haksızlık yapılıyor

Devlete 4 verip 1 bile alamayan İzmir'de, gözler Ankara'da onay bekleyen büyük yatırımlara çevrildi. CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel ise bu rakamların çok vahim bir tabloyu ortaya koyduğunu söyledi. Geçmişte İzmir'in 4 verip 1 alabildiğini aktaran CHP'li Sertel, "Şimdi oran neredeyse beşte bir düzeyine çıkmış. Demek ki İzmir'in hakkını eskisinden daha da çok yemeye başlamışlar. Rakamlar onu gösteriyor" dedi.

İzmir'e şaşı baktıklarının kanıtı

CHP'li Sertel şöyle devam etti: "İzmir, dürüst, namuslu ticaret adamları ve sanayicilerin çalıştığı bir kenttir. Öteden beri vergilerini fazla fazla öder. Dolayısıyla, İzmir'in merkezi yönetim bütçesine yaptığı katkı her zaman çok yüksektir. Bu tablo, 'İzmir küçük kaldı, daralıyor' diyenlere de iyi bir yanıttır. İzmir kendi çabasıyla yükselmeye, büyümeye devam ediyor. Tek sorun, siyasal iktidarın gerekli desteği vermemesidir. Bu rakamlar da siyasi iktidarın İzmir'e nasıl şaşı baktığının bir kanıtıdır. Dilerim bu haberi AKP'li milletvekilleri ve belediye meclis üyeleri de okur da artık İzmir'in hakkını savunur noktaya gelirler.

Kentler ve bütçe gelirleri detayı şöyle:

İllerin merkezi yönetim bütçesine katkısı (Milyon TL)

Tahsil edilen vergilerin detayları şöyle:

Devletin İzmir’den sağladığı gelirler (Milyon TL)