Yusuf Özgür Bülbül / Van
Van İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği Başkanı Filiz Yörükoğlu, kovid-19 pandemisi ile engelliler ve engellilik ile ilgili çalışmalar yapan STK’ların ciddi manada etkilendiğini söyledi. Yoksulluk, çoklu engel durumu ve ayrımcılıkla mücadele eden engelli bireylerin pandemi ile birlikte hayatlarının daha da zorlaştığına dikkat çeken Yörükoğlu, “Aradaki sosyo-ekonomik farklılıklar daha fazla artırmıştır. Özellikle işitme engelli bireylerin karşılaştığı yoksulluk, aile içi şiddet, ihmal ve istismar gibi sürekli yaşanan sorunlar ve eşitsizlikler daha fazla artmıştır. Engelliler salgına karşı daha savunmasızlar ve bu tür yaşanan zorluklarda gözden çıkarılan ilk grubu oluşturmaktalar. Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin uzun süre kapalı oluşu engelli bireylerin bu eğitimden mahrum kalmasına neden olmuş, özel eğitim online olarak telafi edilmeye uğraşılsa da birebir eğitimin yerini tutamaması sorunlara yol açmıştır” diye konuştu.
Yörükoğlu, engelli bireylerin medikal malzemelere erişiminin kısıtlı olması ve ara fark ödemelerinin yüksekliği nedeniyle ciddi sorunlar yaşadığını belirtti. Pandemi sürecinde yapılan tüm duyuru ve açıklamaların erişilebilir formatta olması gerektiğini vurgulayan Yörükoğlu şunları dile getirdi: “Tüm engel guruplarının anlayabileceği standartta olması zorunludur. Engelli çalışanların tümünün ücretli izine çıkarılması da hem aileleri hem kendileri için şarttır. Çocuklarına bakma zorunluluğu olan engelli bireyler özel sektörde halen çalıştırılmaktadır. Bunun için gerekli önlemler alınmalıdır. Bulaşma riskinin yüksek olduğu kronik hastalığı olan engelli bireyler için özel önlemler alınmalı bunun için sürekli erişilebilir formatta bilgilendirmeler yapılmalıdır. Bu süreçte çifte dezavantaj yaşayan engelli kadınlar ve kız çocuklarının özellikle korunması kollanması şarttır.”
“Şeffaf maskeler yetersiz kaldı”
Çok sayıda engelli bireyin mağdur olduğunu da hatırlatan Yörükoğlu, VİED olarak yaptıkları çalışmaları da şöyle anlattı: “Kullanılması zorunlu olan maskeler dudak okuyan işitme engelli ve sağırlar bireyler için ciddi sorunlara yol açmaktadır. Ağız kısmı şeffaf olan maskelerin üretilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda destek verilmelidir. Derneklere dağıtılan az sayıda ki şeffaf maske üyelerimize dağıtılmış fakat yetersiz kalmıştır. Bu süreçte derneğimize ulaşan engelli mültecilere de destek vermeye çalıştık. Bu zorlu süreçte VİED’i yalnız bırakmayan bağışçılarımız ve gönüllülerimize tekrar teşekkür ediyoruz.”
VİED neler yaptı?
“Salgından en çok etkilenmekte olan kırılgan grupların başında gelen engelli bireylerle ilgili çalışmalarımız devam etmektedir” diyen Yörükoğlu yaptıkları çalışmaları şöyle özetledi:
“Sivildüşün AB programı kapsamında coronavirüs nedir? Korunma yöntemleri başlıkları altında iki işaret dili çevirisi olan ve sesli betimlemeli, alt yazılı videolar hazırlandı. Ayrıca salgın gibi engellilerin daha çok şiddete ve istismara maruz kaldıkları bu gibi dönemlerde hak arama mekanizmalarının kullanılmasını ve şiddete maruz kaldıklarında nereye nasıl başvurabileceklerini anlatan videolar yapılarak diğer engel gruplarının da faydalanması için kolay okunur versiyon kullanıldı.”
