Haber / Ayşe Selçuk KAĞ
Faruk Gülhan, 20 yılı aşkın zamandır akıl oyunlarıyla ilgilenen ve öğrencilerine de her zaman akıl-zeka oyunlarına yönlendirmiş bir eğitimci. 9 yıl önce akıl ve zeka oyunlarının Milli Eğitim müfredatına ders olarak girmesiyle bu alanda Denizli’de devlette ve özel okulda eğitim veriyor. Türk Beyin Takımı Denizli Formatörü Faruk Gülhan, özellikle pandemi döneminde Türkiye’nin dört bir yanından ve yurt dışından her yaş gurubundaki insana online eğitimler vermiş ve çok sayıda kişiye ulaşmış. Akıl ve zeka oyunları nedir, çocuklar akıl-zeka oyunları ile ne zaman tanışmalı, çocukların hayatını nasıl etkiler, eğitime ve yaşantımıza katkısı nedir sorularını Faruk Gülhan’a sorduk.
Akıl oyunları deyince elbette aklımızda bazı çağrışımlar oluyor ama ben size sormak istiyorum nedir bu akıl oyunları?
Akıl oyunları, zeka oyunları ya da akıl-zeka oyunları diye adlandırılabiliyor. Zeka oyunları ipuçlarından faydalanarak, akıl yürütme, oyunun mantığını çözmeye dayalı oyunların bileşkesi. 6 ana dalı var. Sözcük-mantık oyunları, akıl oyunları, karma zeka oyunları vb. alanları var. Bir de çok doğurgan sürekli zeka oyunları türleri artıyor. Mesela sudoko denince klasik bulmacalarda çıkan türü akla geliyor ama Sodoko’nun yüzlerce türevi var.
Akıl-zeka oyunları eğitimi alanındaki eğitiminizi nereden aldınız? Bu alanda MEB’de eğitimci olmak için hangi kurumlar eğitim veriyor?
Zeka Oyunları'nda birçok kurumdan eğitim aldım. Türkiye Zeka Vakfı eğitmen eğitimine, Türk Beyin Takımı Formatörlük eğitimine katıldım. Mangala Federasyonu eğitmenliğine katıldım ve şu an il temsilciliğini yürütüyorum. Pako Yayınları Zeka Oyunları Soru Hazırlama Ekibi üyesiyim. Türk Beyin Takımı, MEB'e Seçmeli Zeka Oyunları müfredatını hazırlayan ve MEB'e Akıl-Zeka Oyunları anlamında danışmanlık yapmış bir kurum. Dolayısıyla belge alan arkadaşlar, Seçmeli Zeka Oyunları dersleri verebilir. Akıl-Zeka Oyunları Atölye çalışmaları yapabilir. MEB Hizmetiçi eğitimler de veriyor.
BAŞARIYI ARTIRIYOR
Akıl-zeka oyunlarının öğrencilere ne gibi faydası var?
Akıl-zeka oyunları çalışmalarında çocukların analitik düşünme becerilerinde artış görüyoruz. Sayısal akıl yürütme, ipuçlarından faydalanma anlamında güzel kazanımlar elde ediyor. Sözel muhakeme güçleri artıyor. Çok güzel sözel oyunlarımız da var. Bunlar ulusal-uluslararası sınavlarda da kullanılıyor. Yüksek lisans sınavlarında yüzde 16’sı mantık oyunu dediğimiz zeka temelli sorulardan oluşuyor. Doğal olarak bu alana ilgi duyan çocuklar akademik anlamda da güçleniyor. Son yıllarda ülkemizde zeka oyunlarının eğitime entegrasyonu var. Bir matematik, din kültürü, Türkçe dersi ile zeka oyunları kazanımları entegre ediliyor. Böylelikle bir çocuğa öğreneceği konuyu zeka oyunu eşliğinde öğretmiş oluyoruz. İlk, orta ve lise eğitiminde uyguluyoruz ve çok güzel sonuçlar alıyoruz. Üniversitelerde akıl-zeka oyunları kulüpleri artmaya başladı. Öğretmenlere eğitim veriyoruz. Akademisyenlerde bu tür eğitimleri almaya başladı. Düzenli olarak zeka oyunlarına katılan öğrencilerin zekasında gelişim var, yani IQ’larında artma olduğunu gösteren, çocuğun derse ilgisinin arttığını gösteren araştırmalar var.
HERKES İLGİLENEBİLİR
Zeka oyunları eğitimine herkes katılabiliyor mu? Zeka oyunlarını çözmek için zeki mi olmak gerek?
Bu konu herkesin merak ettiği bir sorudur aslında. İlk defa başlayacak biri, ben yapabilir miyim diye kuşkuyla yaklaşır. Zeka oyunları eğitimi için, oynamak için üst düzey bir zekaya sahip olmanıza gerek yok. İlgi duymanız ve keyif almanız yeterli. Soruların kolay-orta ve zor aşamaları var. Ortalama bir zekaya sahip herkes zeka oyunları ile ilgilenebilir. Binlerce oyun var, illaki bazı oyunlar daha çok ilginizi çekecektir.
Üstün zekalı çocuklarla çalışıyor musunuz? Akıl oyunları onlarda nasıl bir etki yaratıyor?
Üstün zekalı çocuklarla çalışıyorum ve çok da keyif alıyorum. Bu öğrenciler okullardaki klasik müfredattan çok sıkılıyorlar. Okula gitmek istemiyorlar, aileler okula zorla gönderdiklerini söylüyor. Çok sıkılıyorlar çünkü onlara hitap eden yapı yok. Maalesef öğretmen biraz idealist, vizyoner değilse o programın dışına da çıkmıyor. Bu çocuklar okulu sevmiyor. Biz bu öğrencileri akıl-zeka oyunları ile tanıştırdığımızda, zorlukla karşılaşınca burası benim yerim burası diyor. Literatürde üstün zekalı çocuklar için Zenginleştirilmiş Eğitim Programları var. Akıl-zeka oyunları da bunun bir dalı. Üstün zekalı çocukların kesinlikle akıl-zeka oyunları ile tanışması gerek.
“ÇOCUKLARI 2 YAŞ İTİBARİYLE AKIL OYUNLARINA BAŞLAYABİLİR”
Aileler çocuklarını akıl oyunlarıyla ne zaman tanıştırmalı?Ailelere çocuklarını kesinlikle zeka oyunları ile tanışmalı. Çocuklar 2 yaşından itibaren akıl-zeka oyunlarıyla ilgilenebilirler. Zeka oyunları kuşakları bir araya getirebilen bir alan aslında. Bir torunla-dede, torunla anane- babaanneler yan yana getirebiliyor. Ülkemizde zeka oyunlarını sadece strateji oyunu olduğu zanneden çok kişi var. Strateji oyunları halk dilinde kutu oyunları dediğimiz oyunlar. Bunlar dışında kağıt-kalem oyunları var. Sudoko, apartman soruları, kakurolar, işlem karesi, sayısal akıl yürütmeler, anagram, sözcük-mantık oyunları, harfler gibi çok güzel oyunlar var. Çocukların gerek akademik başarı, gerek hayat yaşam becerilerine katkı sağlayacaktır. Günümüzde ulusal- uluslararası şirketler mülakatlarında akıl-zeka oyunları soruyor. Şirketler esnek-pratik düşünen, iyi akıl yürüten, kısa sürede çözüm üretecek insanları istiyor. Akıl zeka oyunlarında her oyun yeni problemler, yeni yaklaşım, yeni bakış açısı istiyor. Bu oyunlarla beyni esnekleştirmiş oluyorsunuz. Tüm insanların hayatlarının bir parçası haline getirmesini isterim.
