Bir olayın içindeyken o olayın ne kadar büyük olduğunu ne zaman fark edersiniz? Açıkçası bugünlerde odalara tıkılıp kaldığımızdan neyin nasıl yaşandığı konusunda çok haberimiz olmuyor. Fakat dış dünyaya internet ile sıkı sıkıya bağlıysanız, işte o zaman biraz daha fazla işin ne kadar büyük olduğunu anlayabiliyorsunuz. Diyeceğim o ki tahmin edebileceğimizden çok daha büyük bir ekonomik devrim geliyor. Taraflar ayrılıyor. Bu hafta statüko ile Z kuşağı arasında kıran kırana çarpışma yaşandı. Geleneksel ekonomi bu hafta büyük bir saldırıya uğradı. Hasar tespitinden sonra eminim karşı saldırı için onlar da bir şeyler düşünecekler. Ama şimdi tamamen şaşkın haldeler. Peki bu hafta ne oldu? Aslında başlangıç 2008’e kadar dayanıyor. Gelin biraz bilgilenelim.

Geçen haftalarda ABD borsasında Melvin Capital Management ve Citron Research gibi fon yatırım firmaları, yüklü miktarlarda para yatırarak Game Stop isimli bir firmanın batacağı yönünde bir iddia ile borsada bir bahis açtılar. Buna özetle short-long pozisyon açmak deniyor. Borsaya “iddiaya girerim, şu kadar süre sonra bu hisse düşecek veya yükselecek”  diyorsunuz. Sonra borsadan kredi alıp bu bahsi borsaya karşı oynuyorsunuz. Bu yatırım firmaları bir firmanın batacağı yönünde çok ciddi bir iddiaya girmişse de çok daha fazla para yatırıyorlar. İşin aşağılık yönü de bu paralarını kaybetmemek için o firmanın batması için bir yandan lobi faaliyeti yürütmeye başlıyorlar. Bu maalesef Wall Street borsalarında alışagelmiş bir düzen. Melvin Capital gibi yatırım firmaları ABD’deki büyük 2008 mortage çöküşünden en çok para kazanan firmaları olmuşlardı. 2008 krizini anlatan “Big Short” isimli filmde bu yatırım firmaları sütten çıkmış ak kaşık gibi gösterilseler de aslında çöküşü hızlandırmak için ellerinden geleni ardına koymayarak, on binlerce Amerikalı’nın evsiz ve işsiz kalmalarına sebep oldular. O krizde o evlerde çocuk olan Z kuşağı üyeleri, bu olayda bu berbat yatırım firmalarını batırmanın bir yolu olduğunu fark ettiler. Belki başta bir temenni idi. Ama motivasyon acılara dayalı olunca herkes bir anda toplandı. Milyonlarca Z kuşağı üyesi işin ucunda para kaybetmek dahi olsa tüm Game Stop hissesini çılgınca piyasadan topladı. Game Stop firması bırakın batmayı bir anda günde yüzde 400 değerlendi.

Bu yatırım firmalarının bir anda çok büyük zarar etmesine neden oldu ki yatırım firmaları çok daha adice bir hamle ile oyunun kurallarını değiştirdiler. Küçük yatırımcıların hisse senedi aldıkları platform, Robin Hood platformunda Game Stop şirketinin hisselerinin alım satımını durdular. “Ne? Nasıl? Hani serbest piyasa ekonomisi” çığlıkları arasında Reddit platformunda organize olan milyonlarca kişi ikinci hamlesini yaptı. Bitcoin. Nasıl mı? Daha önce bu yatırım firmaları yüzünden firması batma noktasına gelen Elon Musk fırsatı kaçırmadı. O da bu milyonlara yeni hamle için yol gösterdi. Twitter’da kendi biosuna bitcoin ikonu koydu. Verdiği mesaj açıktı. Hadi bu düzeni ve borsayı bitcoin ile ezelim. Tek kelime, sadece tek kelimelik mesaj anında anlaşıldı. Bir anda milyonları bu sefer bitcoin’e gönderdi. Nedenini anlamadıysanız şöyle anlatayım. Amaç ABD borsalarına akan paranın yönünü değiştirmek. Yeni nesil ekonomi olan Bitcoin ile bu borsaları zayıflatmak. Yani of aman of. Bir savaş başlıyor ki sormayın gitsin. Zaten Bitcoin’de bir çok yasaklama, düzenleme konuşuluyordu. Şimdi hepten her şey hızlandırılacak. Ama kimler konuşuyor ve yasaklamaya çalışıyor o önemli? Başta ABD, İngiltere ve gelişmiş ülkeler. Gelişmekte olan ülkelerden Bitcoin için dikkat ederseniz hadi Bitcoin yasaklayalım, düzenleyelim gibi çığırtkanlıkları duymuyorsunuz. Bitcoin, fakirler için zengin ekonomilerden para çekmenin bir yolu olarak görüldüğünden hiçbir gelişmekte olan ülke Bitcoin’i yasaklayalım, düzenleyelim demiyor.

Özetle Z kuşağının ABD borsasında başlattığı savaş Bitcoin tarlalarında sürecek gibi gözüküyor. Bu açıkça hiç üretmeden, üretenlerin milyarlarca dolarını sömüren başta ABD gibi zengin ekonomilere başkaldırıya dönüşüyor. Üstelik bu başkaldırı önce kendi vatandaşlarından geliyor. Çünkü ABD’de bir iki zengin neredeyse milli servetin yüzde 90’nını kontrol ediyor. Borsa da onların mekanı. Şimdi ise “fakirler” bu mekanı bastılar. Ve daha da zayıflatmanın yolunu da fark ettiler. Bitcoin. Peki statüko Bitcoin’i yasaklayarak bu işi çözebilir mi? Belki evet. Ama Bitcoin’i icat edenler, kullananlara zarar vermeden bunu yapamazlar. Onlar kimler mi? İşte o eski statükonun tüm sunucularına, tüm özel hayat bilgilerine ulaşabilen, yazılımcılar, sunucu yöneticileri ve diğer bilişim çalışanları. Yasak onları daha da sinirlendirecektir. Elon Musk hızlı karar verip Bitcoin tarafında yer alan Z Kuşağını seçti. Nedeni çok mantıklı. Savaş uzun sürecek ama aslında sonuç belli. Bu kadar verinin emanet edildiği Z Kuşağı eninde sonunda teknolojiden anlamayan sadece despotlukları avantajları olan kravatlı zenginlere ciddi zarar verecek belki dize getirecek. O yüzden yollarından çekilip onlarda anlaşmak en mantıklı yol.

Sağlıklı günler dilerim.