Üniversitelerde yeni akademik yılın heyecanı başlarken, barınma sorunu yine öğrencilerin en öncelikli gündem maddesi haline geldi. Özellikle lisans eğitimini tamamlayıp, akademik kariyerlerine veya uzmanlaşma süreçlerine yüksek lisans ve doktora programlarıyla devam eden on binlerce öğrenci, Gençlik ve Spor Bakanlığı'na (GSB) bağlı Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü (KYK) yurtlarından faydalanıp faydalanamayacağını merak ediyordu. 2 Eylül'de başlayan yurt başvurularıyla birlikte bu soru net bir şekilde cevaplandı: Evet, yüksek lisans öğrencileri KYK yurtlarında kalabiliyor. Yurt yönetmeliğine göre, bir yükseköğretim kurumunda lisansüstü eğitim (master veya doktora) görüyor olmak, KYK yurtlarında kalmak için geçerli bir gerekçe olarak kabul ediliyor. Bu karar, özellikle ailesinin yaşadığı şehrin dışında, farklı bir üniversitede akademik çalışmalarını sürdürmek zorunda olan öğrenciler için hayati bir önem taşıyor. Artan kiralar ve yaşam maliyetleri karşısında, KYK yurtları, lisansüstü öğrencilerine sadece ekonomik bir barınma imkanı sunmakla kalmıyor, aynı zamanda derslerine ve araştırmalarına odaklanabilecekleri güvenli ve sosyal bir ortam da sağlıyor.
Başvuru için 'aktif öğrencilik' ve 'ikametgah' şartı
Yüksek lisans öğrencilerinin KYK yurtlarına başvurabilmesi için belirli temel şartları taşıması gerekiyor. Bu şartların en başında, öğrencinin "aktif öğrenci" statüsünde olması geliyor. Yani, öğrencinin başvuru yaptığı tarihte üniversiteye kaydının aktif bir şekilde devam ediyor olması şart. Eğitimini donduran veya herhangi bir nedenle kaydı silinen öğrenciler, yurt başvuru hakkını kaybediyor. Başvuru ve yerleştirme süreci, tamamen e-Devlet üzerinden ve üniversitelerin öğrenci bilgi sistemleriyle entegre bir şekilde yürütüldüğü için, öğrencinin eğitim durumuna ilişkin bilgiler anlık olarak teyit ediliyor.
İkinci önemli kriter ise "ikametgah" şartı. Yönetmeliğe göre, öğrencinin ailesinin ikamet ettiği adresin, eğitim gördüğü üniversitenin bulunduğu il veya ilçe sınırları dışında olması gerekiyor. Bu kuralın temel amacı, barınma ihtiyacı en yüksek olan, yani şehir dışından gelen öğrencilere öncelik tanımak. Örneğin, ailesi Ankara'da yaşayan bir öğrenci, Ankara'daki bir üniversitede yüksek lisans yapıyorsa, KYK yurduna başvurusu genellikle kabul edilmiyor. Ancak aynı öğrenci, İstanbul'daki bir üniversitede eğitim görüyorsa, başvuru hakkına sahip oluyor. Bu iki temel şartı sağlayan tüm yüksek lisans öğrencileri, diğer öğrenciler gibi e-Devlet üzerinden başvurularını yaparak, sosyo-ekonomik durumlarına göre yapılacak olan puanlama ve sıralamaya dahil ediliyor.
İbb yurtlarının kapısı lisansüstüne kapalı
Lisansüstü öğrenciler için devlet yurtları konusunda en çok merak edilen kurumlardan biri de son yıllarda hizmete giren İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) ait öğrenci yurtları. Ancak mevcut uygulama ve yönetmeliklere göre, İBB yurtları, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine hizmet vermiyor. İBB'nin yurt politikası, öncelikli olarak İstanbul'da üniversite kazanan ve barınma ihtiyacı olan lisans öğrencilerine odaklanmış durumda. Bu nedenle, lisans sonrası eğitim gören öğrenciler, İBB yurtlarının başvuru kapsamı dışında tutuluyor. Bu durum, özellikle Türkiye'nin en çok lisansüstü öğrencisine ev sahipliği yapan İstanbul'da, bu düzeydeki öğrenciler için barınma seçeneklerini kısıtlıyor. İBB yurtlarının modern imkanları ve merkezi konumları nedeniyle bir alternatif olamaması, İstanbul'da yüksek lisans veya doktora yapan öğrencilerin barınma konusundaki en önemli devlet destekli seçeneğinin KYK yurtları olduğunu bir kez daha teyit ediyor. Bu nedenle, İstanbul'da okuyan lisansüstü öğrencilerinin KYK başvuru tarihlerini kaçırmaması ve başvurularını eksiksiz yapması büyük önem taşıyor.
Çalışmak yurtta kalmaya engel değil
Öğrenciler arasında yaygın olan bir diğer yanlış kanı ise, çalışan öğrencilerin yurt hakkından faydalanamayacağı yönünde. Ancak KYK yönetmeliği bu konuda oldukça net: Bir öğrencinin eğitim hayatıyla birlikte bir işte çalışıyor olması, yurtta kalmasına engel teşkil etmiyor. Öğrencinin asgari ücretle veya sigortalı olarak bir işte çalışması, yurt başvurusunun veya yurtta kalma hakkının iptal edilmesine neden olmuyor. Yurt yerleştirmelerindeki temel kriter, öğrencinin çalışma durumu değil, ailesinin sosyo-ekonomik durumu ve barınma ihtiyacıdır. Bu politika, özellikle eğitim masraflarını karşılamak ve ailelerine yük olmamak için çalışmak zorunda olan binlerce öğrenci için büyük bir güvence sağlıyor. Öğrenci, hem çalışıp kendi harçlığını çıkarabilir hem de KYK'nın sunduğu uygun fiyatlı ve güvenli barınma imkanından faydalanmaya devam edebilir. Bu durum, öğrencilerin eğitim ve çalışma hayatını bir arada yürütebilmesi için önemli bir destek mekanizması olarak öne çıkıyor.
