KAZİM BOZKURT/Türkiye iş dünyasının inovasyon karnesi belli oldu. TÜİK’in 2022-2024 yıllarını kapsayan üç yıllık döneme ilişkin verileri, girişimlerin yenilik yapma iştahının bir önceki döneme göre yatay seyrettiğini gösterdi. Bir önceki referans dönemde (2020-2022) yüzde 39,8 olan yenilikçi girişim oranı, bu dönemde yüzde 39,6 olarak hesaplandı. Ölçek bazında bakıldığında ise devler liginde durum farklı; 250 ve üzeri çalışanı olan büyük işletmelerin yüzde 69,3’ü yeni bir ürün veya iş süreci geliştirerek fark yarattı. Küçük ve orta ölçekli işletmelerde ise bu oranlar sırasıyla yüzde 36,6 ve yüzde 49,6 seviyesinde kaldı.
Ürün yeniliği yapanlar rakiplerine fark atıyor
Araştırmanın en dikkat çeken sonuçlarından biri, ürün yeniliği yapan firmaların pazardaki hızı oldu. Ürün yenilikçisi girişimlerin yüzde 85,1’i geliştirdikleri yeni ürünleri rakiplerinden önce piyasaya sunmayı başardı. Ürün yeniliği yapan firmaların oranı bir önceki döneme göre artış göstererek yüzde 19,8’den yüzde 23,6’ya yükseldi. Bu yeniliklerin yüzde 80,3’ü mal, yüzde 73,4’ü ise hizmet alanında gerçekleşti. Daha da önemlisi, ortaya konan yeniliklerin yüzde 96’sı firma için, yüzde 85,1’i ise pazar için “yeni” niteliği taşıdı.
İş süreçlerinde üretim ve hizmet yöntemleri öne çıktı
Girişimlerin yüzde 36,1’i, operasyonel verimliliği artırmak adına iş süreçlerinde yeniliğe gitti. Bu alanda en çok tercih edilen yöntem, yüzde 77,2 ile “mal üretme veya hizmet sağlama yöntemleri” oldu. İdari süreçlerdeki dijitalleşme ve modernizasyon da dikkat çekti; firmaların yüzde 71,5’i muhasebe ve idari işlemlerde, yüzde 69,7’si ise bilgi işlem ve iletişim altyapısında yenilik yaptı. Bu veriler, firmaların sadece son ürüne değil, mutfağa da yatırım yaptığını gösteriyor.
Finansal destek ve iş birlikleri arttı
Yenilik faaliyetlerinin finansmanı konusunda girişimlerin dörtte biri (yüzde 25,6) dış kaynaklardan destek aldı. Bu desteklerin aslan payını yüzde 48,9 ile merkezi kamu kurumları oluştururken, yerel yönetimler ve AB fonları da sürece katkı sağladı. Öte yandan, “birlikten kuvvet doğar” diyen firmaların oranı yüzde 40,4’e ulaştı. Girişimler, özellikle Ar-Ge faaliyetlerinde üniversiteler, diğer firmalar ve kuruluşlarla iş birliği yapmayı tercih etti.
Çevreci yenilikler itibar kazandırıyor
Araştırma, sürdürülebilirlik odaklı yeniliklerin firmalar için sadece çevresel değil, aynı zamanda stratejik bir kazanım olduğunu da ortaya koydu. Çevresel fayda sağlayan yenilikler yapan girişimlerin yüzde 91,7’si, bu adımların firma itibarını artırmada kritik rol oynadığını belirtti. Enerji, su ve malzeme maliyetlerinin yüksekliği de firmaları çevreci çözümlere iten en önemli ekonomik faktörler arasında yer aldı. Girişimlerin yaklaşık yüzde 60’ı, daha dayanıklı ürünler tasarlayarak ürün ömrünü uzatmayı ve atık oluşumunu azaltmayı başardı.
