KAZİM BOZKURT/Ekim 2025 verilerine göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 oranında artış kaydetti. Bu sonuç, toplam sanayi üretiminin yıllık bazda büyümeye devam ettiğine, fakat artış hızının sınırlı kaldığına işaret ediyor. Yıllık değişim, sanayinin genelinde üretim kapasitesinin geçen seneye kıyasla bir miktar daha yoğun kullanıldığını ortaya koyuyor.
Yıllık büyümede en dikkat çeken başlık, madencilik ve taş ocakçılığı oldu. Bu alt sektörde endeks, Ekim 2024’e göre yüzde 9,4 artarak toplam sanayi üretimini destekleyen ana unsurlardan biri haline geldi. Yer altı kaynaklarına dönük üretimdeki bu çift haneli artış, özellikle hammadde tedariki ve ara malı üretimi açısından sanayinin diğer halkalarına da pozitif yansıma potansiyeli taşıyor.
İmalat sanayi üretimi sınırlı da olsa büyüdü
Toplam endeksin en büyük bileşeni olan imalat sanayi sektörü endeksi, Ekim 2025’te geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,9 oranında yükseldi. Bu artış, fabrika üretiminin yıllık bazda durgunluk yerine kontrollü bir genişleme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Ancak artış oranının madencilik sektörüne kıyasla daha düşük kalması, yıllık büyümenin kompozisyonunda imalat sanayinin görece daha ılımlı bir katkı sunduğunu ortaya koyuyor.
Enerji cephesinde ise elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı endeksi, Ekim 2024’e göre yalnızca yüzde 0,6’lık bir artış kaydetti. Enerji talebindeki bu sınırlı yükseliş, hem sanayi hem de hanehalkı tüketimindeki genel seyrin, güçlü bir canlanmadan ziyade kademeli bir hareketliliğe işaret ettiğini düşündürüyor.
Aylık verilerde sanayide yavaşlama sinyali
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında, Ekim 2025’te toplam sanayi üretiminin Eylül ayına kıyasla yüzde 0,8 oranında azaldığı görülüyor. Aylık bazdaki bu gerileme, yılın son çeyreğine girilirken sanayide bir miktar ivme kaybı yaşandığını ortaya koyuyor. Kısa dönemli dalgalanmalar, iç ve dış talepteki oynaklık ile küresel koşullardaki belirsizliklerden etkilenmiş görünüyor.
Alt sektörler incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı endeksinin bir önceki aya göre yüzde 1,2 arttığı, buna karşın sanayinin ağırlığını oluşturan imalat sanayi endeksinin yüzde 0,9 gerilediği görülüyor. Enerji tarafında ise elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı endeksi Eylül’e göre yüzde 1,2 düşüş göstererek aylık toplam endeksteki zayıflamayı destekledi. Böylece yıllık tablo pozitif kalırken, aylık görünümde daha temkinli bir çerçeve ortaya çıktı.
Alt kalemler ve teknoloji düzeyine göre görünüm
Bültende, sanayi üretim endeksinin yalnızca ana sektörler bazında değil, aynı zamanda ürün türü ve teknoloji düzeyi kırılımlarıyla da izlendiği belirtiliyor. Endeks; ara malı (ARM), dayanıklı tüketim malı (DLT), dayanıksız tüketim malı (DZT), enerji (ENJ) ve sermaye malı (SEM) gibi alt bileşenlerle takip ediliyor. Bu sınıflandırma, ekonomideki talep yapısının ve yatırımların yönünün anlaşılmasına yardımcı oluyor.
Diğer yandan üretim, teknoloji yoğunluğuna göre düşük teknoloji (DT), orta-düşük teknoloji (ODT), orta-yüksek teknoloji (OYT) ve yüksek teknoloji (YT) gruplarına ayrılarak izleniyor. Bu çerçeve, imalat sanayi içinde katma değerli üretimin seyrini, yani yüksek teknoloji içeren ürünlerin payında yaşanan değişimleri takip etmek açısından önem taşıyor. Böylece politika yapıcılar, hem düşük hem de yüksek teknoloji segmentlerindeki eğilimleri görebiliyor.
Endeksin teknik tanımı ve sonraki adımlar
Açıklamalara göre, yıllık değişimler, takvim etkisinden arındırılmış endeks değerlerinin bir önceki yılın aynı ayına göre farkını ifade ediyor. Aylık değişimler ise mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi endeksinin bir önceki aya göre nasıl hareket ettiğini gösteriyor. Bu nedenle, yıllık ve aylık oranlar birlikte değerlendirildiğinde hem kısa vadeli dalgalanmalar hem de orta vadeli eğilimler hakkında daha net bir resim elde edilebiliyor.
Ekim 2025 dönemine ilişkin bu verilerin ardından, sanayi üretim endeksi için bir sonraki bültenin 9 Ocak 2026 tarihinde yayımlanması planlanıyor. Böylece Kasım ayı sonuçlarıyla birlikte, yılın geneli için sanayi performansının daha belirgin bir şekilde ortaya çıkması bekleniyor.
