Röportaj/ Sinan KESKİN

İzmir'de 18 Ağustos'ta başlayan orman yangınlarında binlerce hektar alan küle döndü. Kentin, akciğerleri yok oldu. Kaybettiğimiz ağaç varlığımızı yerine koymak yıllarımızı alacak. Tabi bu süreçte yeni yangınlarla başka ormanlarımızı kaybetmezsek!

Yıl boyunca 'bilinmeyen sebeplerle' yurdun dört bir yanında, hemen hemen aynı zamanlarda orman yangınları çıkıyor. Alev alev yanan ağaçları kurtarmak için ne insan gücümüz yetiyor ne de alet edavatımız. Son olarak kışın ortasında Karadeniz'de 4 farklı ilde otuza yakın yerde aynı anda çıkan yangınlar içimizi yaktı. Bu süreçte birçok kamu kurumu, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları kaybettiğimiz ağaç varlığımızı yeniden kazanmak için kolları sıvadı. Bu duyarlılıkla hareket eden Rotary 2440. Bölge Federasyonu de kendine bağlı 63 Rotary kulübü ile 3 yılda 100 bin fidan dikme hedefiyle yola çıktı.

Dünya genelinde yürüttükleri birçok sosyal sorumluluk projesi ile en fazla etki alanına sahip sivil toplum kuruluşlarından olan Rotary'nin 2440. Bölge Federasyonu Başkanı Fatih Akçiçek ile Rotaryen olmayı, sosyal sorumluluk projelerini ve Rotaryler hakkında merak edilenleri konuştuk.

Fatih Bey projelerinize geçmeden önce kısaca Rotary'nin ne olduğunu anlatır mısınız?

Rotary şu anda 2. yüzyılını yaşayan dünyadaki en yaygın ve saygın sivil toplum kuruluşlarından biri. İnsanların içinde bir başkasına yardım etme güdüsü varsa. Bunu çeşiti kanallarla gerçekleştirmek istiyor. Bireysel de olabilir örgütlü de olabilir. Örgütlü olduğu zaman tabi daha etkili oluyor. Rotary'nin gücü de üyelerinden geliyor. 2020 rakamlarına göre dünya genelinde 35 binden fazla Rotary kulübü ve 1,2 milyondan fazla Rotaryen bulunuyor Dünyada demokrasinin işlediği hemen hemen her ülkede Rotary kulüpleri bulunuyor. Uluslararası Rotary 1905 yılında bundan 114 yıl önce kuruldu. Türkiye'de ise 2420 İstanbul, 2430 Ankara ve 2440 İzmir olarak üç bölge federasyonu var. Bu üç bölge federasyona bağlı 235 kulüp yer alıyor. Rotary 2440. Bölge Federasyonu 1994 yılında kuruldu. 2440. Bölge federasyonuna bağlı şu an resmi olarak 63 Rotary Kulübü yer alıyor. Her yıl Temmuz ayında dönem değişir. Federasyon Başkanı, kulüp başkanları ve dönem hedefleri değişir. Geçmiş yıllarda insanlığa hizmet için yapılan projeler devam eder fakat her yıl bu projelere federasyon başkanı liderliğinde yenileri eklenir. Bizim bu yıl odaklandığımız projeler Rotary Okulda ve Çevre projeleri oldu.

Rotary uzun bir süre dışarıya kapalı bir yapıydı. Öyle olunca da hakkında çeşitli spekülasyonlar üretildi.

Rotary dünyada iyi niyet ve barışın korunmasına inanan ve bu alanda hizmet veren iş ve meslek sahibi Rotaryenlerin dünya ölçüsünde birleştiği bir kuruluştur. İnsanlığa hizmet veren tüm mesleklerde, yüksek ahlak standartlarının teşvik edilmesi hedefidir.
Rotary'nin amacı, bütün onurlu girişimlerin temeli sayılan hizmet etme idealini teşvik etmek, geliştirmek ve özellikle;

•Tanışıklığın geliştirilmesinin bir hizmet fırsatı sayılmasını,
•İş ve meslekte erdemli olmanın bir değer olarak tanınması ve her Rotary üyesinin kendi meslek ve işini, topluma bir hizmet fırsatı sayarak yüceltmesini,
•Her Rotaryenin hizmet idealini kişisel işine olduğu kadar toplum hayatına da uygulamasını,
•Hizmet idealinde birleşmiş olan çeşitli iş ve meslek sahibi insanlar arasında dünya çapında dostluk ilişkileri kurmak suretiyle, uluslararası karşılıklı anlayışı, iyi niyeti ve barış idealini geliştirmektir.

Rotary hizmet idealinin gerek bireysel gerekse toplu olarak pratikte uygulanmasını teşvik etme amacıyla bir araya gelen iş ve meslek sahibi insanların oluşturduğu dünya çapında bir dostluk örgütüdür.

Rotary, hizmet idealini esas alarak, dünyanın her yerindeki uluslararasında anlayış, iyi niyet ve barışçı ilişkilerin geliştirilmesi, teşvik edilmesi ve özendirilmesi için gayret sarfeder.

Her Rotary Kulübü, toplumsal yaşamın yaygın olarak temsilini sağlamak ve Rotary'nin amacına hizmet etmek için, her meslekten seçer.

Kalıcı dostlukların ilk adımı olarak, tanışıklığın geliştirilebilmesi amacıyla, olağan kulüp toplantılarına belli asgari sayıda katılma, üyeliğin devamı için şart koşulmuştur.

Rotary Kulüpleri, Rotaryenlere kendi özel ya da iş ve mesleki yaşamlarında yüksek ahlaki standart örnekleri verme fırsatı sağlar.
Her Rotaryenin dini ve siyasi görüşü, yalnızca kendisini ilgilendirir.
Rotary, hizmet yolunda çalışmalarını yürütürken genç neslin eğitimi ve gelişimi için de yoğun çaba göstermekte olup, kendi sponsorluğu altında Interact ve Rotaract Gençlik Kulüplerini kurmuştur.

Rotary toplantılarında yapılan bazı ritüellerin toplum tarafından yanlış anlaşılmanıza neden olduğunu düşünüyor musunuz?

Rotary'de çok fazla ritüel olduğunu sanmıyorum. Sadece semboller var. Eskiden bölge görevlerinin kıyafet standartları vardı. Şimdi o üniformayı ister kullanırsınız istemezseniz kullanmazsınız. Toplantılarda çok ağır bir ritüel düzeni yok fakat bazı alışkanlıklar devam ediyor. Tam saatinde başlayıp bitiririz. Zaman kullanımı açısında katıyızdır. Benim Rotary geçmişim 34 yıla dayanıyor. Hatırlıyorum, eskiden kravatsız toplantılara katılamazdınız. Hatta kravat dolabımız vardı. Eğer kravatsız geldiyseniz oradan seçip takabiliyordunuz. Nasılki sokaktaki giyim tarzı daha rahat kıyafetlere geçtiyse Rotary de buna uydu. Burası da toplumdan bir kesit. Bizim iki temel ilkemiz var; bir tanesi Atatürk İlke ve değerlerine bağlılık, ikincisi de düşündüklerimiz söylediklerimiz yaptıklarımızı doğrumu gerçeğe uygunmu herkes için faydalı sonuçları olacak mı diyebilmek. Bu bizim temel kimliğimiz. Dolayısıyla toplum kesiminden bunu söyleyebilen ve ben topluma karşı kendimi borçlu hissediyorum bunu doğru bir kanalla iade etmek istiyorum diyen insanların topluluğu. Hiçbir ayrıcalığımız yok.

Rotary'lerde her görev 1 yıl ile sınırlı. Bu kadar kısa sürede projeleriniz hayata geçirebiliyor musunuz?

Bu göreve geleceğim 2 yıl önceden belliydi. Bu sürede bazı eğitimlere de giriyorsunuz. Bu eğitimlerde size nasıl liderlik edeceğiniz anlatılıyor. Ama ne yapacağınız anlatılmıyor. Her bölge kendi yapısına uygun projeler geliştiriyor. Bizim asıl işimiz bir şeyler yaptırmaktan ziyade 63 Rotary kulüp 1500 üye 700 Rotaract 400'e yakın Interacttan oluşan büyük bir aileye orkestra şefliği yapmak.

Uluslararası Rotary'nin tüm dünyada kulüpleri vasıtasıyla yürüttüğü 6 temel çalışma var. Bu çalışmaları biraz açar mısınız?

Uluslararası Rotary'nin 6 temel öncelikli çalışma alanı var;

1-Barış ve anlaşmazlıkları önleme / çözme; Barış çabalarını güçlendirmek ve çatışmalardan etkilenen bölgelerde uzun vadeli barışın oluşmasını desteklemek için projeler geliştiriyoruz

2-Hastalıkları önleme ve tedavi; Başta Çocuk felci olmak üzere, çeşitli hastalıkların ortadan kaldırılması, yada mücadele konularında bilinçlendirme çalışmaları yapıyoruz.

3-Su, Hijyen ve sanitasyon; 2.5 milyardan fazla insan yeterli temiz suya erişememektedir. Temiz su kaynaklarına sahip olamayan insanlara su kaynaları sağlıyor, hijyen ve sanitasyon konularında çeşitli projeler yürütüyoruz.

4-Anne ve çocuk sağlığı; Beslenme yetersizliği, sağlığın kötü olması ve temizliğin yetersiz olması nedeniyle her yıl beş yaşın altındaki en az 7 milyon çocuk ölüyor. Bebeklere aşı ve antibiyotik sağlamakta, tıbbi bakıma erişimi iyileştirmekte ve sağlık hizmeti sunucularına yardımcı olmaktayız.

5-Temel eğitim ve Okuryazarlık; Dünya genelinde 67 milyon çocuğun eğitime erişimi yok. Temel eğitim verilmesini ve okur-yazarlığı destekliyoruz, eğitimde cinsiyet eşitsizliğini azaltıyor ve yetişkin okur yazarlığını artıyoruz. Ülkemizde Rotary vasıtasıyla okuma yazma eğitimi verilen 340.000 vatandaşımız vardır.

6-Ekonomik ve Toplumsal gelişim; Yaklaşık 1,4 milyar işsiz insan, günde 1,25 dolardan daha az bir miktarla yaşıyor. Ekonomik ve toplumsal kalkınmayı geliştirmeye ve bireyleri ve tüm toplulukları ekonomik olarak güçlendiren fırsatlar yaratmaya yardımcı oluyoruz.

Uluslararası Rotary'nin uzun yıllardır devam eden çocuk felcini yok etme projesi var. Bu projenin Türkiye ayağı ne durumda?

1985'te başlayan çalışmalar sonucunda 2001 yılında Türkiye çocuk felcinden arınmış ülke konumuna gelmiş ve halen bu konumunu muhafaza etmektedir. Uluslararası Rotary bu projenin ilk uygulamalarını Türkiye'de yapmıştı. Ama son yıllarda çocuk felcinin tekrar ortaya çıkması üzerine bu defa Sağlık Bakanlığı bir proje yaptı. Bu proje için gerekli aşılar yine Rotary vasıtasıyla getirildi.

Rotary 2440. Bölge Federasyonu olarak sizin odaklandığınız konular nelerdir?

Rotaryenler okullara destek olmaktan çok mutlu oluyor. Hiç tanımadığımız bir okulda, hiç tanımadığımız bir çocuk için bir şeyler yapmayı çok önemsiyoruz. Biz kulüplerimize kendinize bir okul seçin, okulun ihtiyacı ne ise bu konularda çalışın dedik. Eksik olmasın başkanlarımız bu görevi aldılar ve çeşitli okullarda varılan mutabakat ile çalışmaya başladılar. Toplamda 69 okul oldu. Bu okullarda 19 bin çocuğun hayatına dokunduk. Dünyada STEM eğitimi (science, technology, engineering, mathematics) diye bir kavram var. Bu eğitim için özel sınıflar hazırlanıyor. Bir sınıfın maliyeti yaklaşık 150-160 bin TL. Bazı kulüplerimiz okullara bu sınıflardan kurdular. Öte yandan su, hijyen ve sanitasyon zaten bizim temel ilgi alanlarımızdan olduğu için birçok okulun tuvaletini yeniledik. Çanakkale'deki kulubümüz bir okulu kaba inşaatına kadar soyup yeniden yaptı. Kitaplıklar kuruldu. Özel çocukların okuduğu bir okula hayvan barınağı yaptık.

Bizim başta Çeşme yolunda 30 bin ağaçlık olmak üzere çeşitli yerlerde ormanlarımız var. Yeni ağaçlandırma projemizde de aynı sayıyı yakalarız diye düşünüyorduk. Fakat benden sonra görev alacak bölge başkanları da projeleri sürdürme kararı alınca 3 yılda 100 bin fidan hedefledik.

2020'de '23 Nisan' 100 yaşında olacak. Biz bunu büyük bir şölene çevirmeye hazırlanıyoruz. Çok geniş katılımlı gençlik barış forumu düzenleyeceğiz. Yurtdışından gençler gelecek, evlerimizde ağırlayacağız.

Organ bağışı toplumsal ihtiyaç

Bir kulübümüz Organ bağışı konusunu kamuoyuna hatırlatmak ve kampanya oluşturmak üzere harekete geçti. Çok farkında olmuyoruz bazen. Orman yangını olunca ağaçlandırmaya duyarlı oluyoruz, deprem oluyor o gündeme geliyor. Organ nakli ise her zaman çok büyük ihtiyaç olan bir konu. Belki birgün 3 boyutlu yazıcılarla bu işe çözüm bulunacak ama bugün başka bir çare yok. Bunu hatırlatmak istedik. Organ bağışı konusunda yeniden bir duyarlılık oluşturuldu.

Gençleri önemsiyoruz

Bizim Rotaraktor dediğimiz genç grubumuz var. Geçen senelerde Uluslararası Rotary'de en büyük ödüllere aday olmuş ve kazanmış bir grup. Onların o enerjisi bizi de etkiliyor. Bu sene bu enerjiden daha fazla yararlanmak için kendi kararımızla bölge yönetiminin içine gençleri almaya karar vermiştik. Tesadüfen uluslararası Rotaryen'ler de gençlerle bağı güçlendirmek içn gelecek seneden itibaren bunu bir şart olarak öne sürdü. Biz hem Rotaraktörlere hem de bunun dışında kalan gençlere hizmet etmeyi önemsiyoruz.

Dört temel hedef

1935 Meksika Konvansiyonuna kadar altı ilkede toplanan Rotary’nin amacı, 1951 Atlantic City Konvansiyonunda dört bölümden oluşan tek maddeye indirildi. Bir Rotaryen’den aşağıdaki dört konuyu geliştirmesi ve teşvik etmesi isteniyor. Tanışıklığın geliştirmesinin bir hizmet fırsatı sayılması, iş ve meslekte yüksek ahlaki standartların tesisi, yararlı bütün işlerin saygıdeğer olduğunun kabul edilmesi ve her Rotaryenin kendi iş ve mesleğini topluma hizmet fırsatı olarak yüceltmesi, her Rotaryen’in hizmet idealini kendi kişisel iş ve toplum hayatına uygulaması, Hizmet idealinde birleşmiş iş ve meslek adamları arasında dünya çapında dostluk ilişkileri kurarak karşılıklı anlayışlı iyi niyet ve barışın geliştirilmesidir.