Son yılların en popüler yatırım araçlarından biri haline gelen kripto varlıklar, sunduğu anonim ve hızlı transfer imkanlarıyla, ne yazık ki yasa dışı faaliyetlerin, özellikle de suç gelirlerinin aklanmasının da cazip bir aracı haline gelmiş durumda. Kara para aklama, yasa dışı bahis, dolandırıcılık gibi suçlardan elde edilen milyarlarca liralık gelirin dijital izlerini silmek için kullanıldığı yönündeki endişeler, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nı kapsamlı bir denetim hamlesine itti. Bakanlık, kripto varlık ekosistemini mercek altına alarak, bu alandaki "temiz eller" operasyonunu hızlandırıyor.
Yeni düzenlemelerin temel amacı, dijital ortamda suça bulaşmış fonların izini kaybettirmesini engellemek ve finansal sistemin bütünlüğünü korumak. Bu kapsamda atılacak adımlar, Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları (KVHS), yani kripto para borsaları ve platformları üzerinde yoğunlaşacak. Bakanlık, bu platformlardan, aracılık ettikleri işlemlere konu para ve diğer fonların kaynağına ilişkin detaylı bilgi edinmesini ve kripto varlık transferlerinin amacını net bir şekilde belgelemesini isteyecek. Bu, kripto ekosisteminde daha şeffaf ve denetlenebilir bir yapı kurulması hedefinin bir parçası. Yakın zamanda hayata geçecek bu yeni hamleler, kripto dünyasındaki karanlık köşeleri aydınlatarak suç gelirlerinin aklanmasına karşı ciddi bir mücadele başlatmayı amaçlıyor.
Transferlerde 20 karakter kuralı ve 'seyahat kuralı'nın derinleşmesi
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın kripto varlık transferlerinde getireceği ilk önemli yenilik, şeffaflığı artırmaya yönelik adımlar olacak. Buna göre, artık tüm kripto varlık transfer işlemlerinde, işlemi gerçekleştiren müşteriden en az 20 karakterlik işlem açıklaması alınması zorunlu olacak. Bu kural, transferlerin amacının ve kaynağının daha net bir şekilde takip edilmesini sağlayacak ve şüpheli işlemlerin tespitini kolaylaştıracak.
Bir diğer kritik adım ise "seyahat kuralı" (Travel Rule) uygulamasının daha da derinleştirilmesi. Seyahat kuralı, uluslararası finansal sistemde kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadele etmek amacıyla uygulanan, fon transferlerinde gönderici ve alıcının bilgilerinin karşı tarafa iletilmesini zorunlu kılan bir standarttır. Kripto varlık dünyasında bu kuralın eksiksiz uygulanması, suçluların anonim kalarak izlerini kaybettirmesinin önüne geçmeyi hedefliyor. Uyum sağlamayan platformlara karşı uygulanacak yaptırımlar da bu kuralın önemini pekiştiriyor.
Çekimlerde 48 saatlik 'buzdolabı' dönemi ve stabil paralara limit
Bakanlığın yeni düzenlemelerindeki en somut ve dikkat çekici maddelerden biri, kripto varlık çekim işlemlerine getirilen zaman sınırlaması. Yasa dışı bahis ve dolandırıcılık gibi suçlardan elde edilen gelirlerin, kripto varlık hesapları kullanılarak hızla sistem dışına çıkarılmasının önüne geçmek hedefleniyor. Bu amaçla, seyahat kuralı yükümlülüklerini yerine getirmeyen kripto varlık çekim işlemleri, bu varlıkların alım, takas veya yatırma işlemlerinden en erken 48 saat sonra gerçekleştirilebilecek. Bu, suçluların ele geçirdikleri fonları anında nakde çevirerek izlerini kaybettirmelerini zorlaştıracak bir "bekleme süresi" mekanizması.
Hatta bu süre, bir hesaptan ilk kez yapılacak kripto varlık çekim işlemleri için daha da uzatılarak en az 72 saat olarak uygulanacak. Bu durum, özellikle yeni açılan hesaplar üzerinden kara para aklama girişimlerini engellemek için ek bir güvenlik katmanı sağlayacak.
Yeni düzenlemeler, son dönemde popülerliği artan ve değeri itibarıyla Dolar veya Euro gibi geleneksel para birimlerine sabitlenmiş olan "stabil kripto para"lara da önemli kısıtlamalar getiriyor. Şüpheli fonların, hızlıca stabil kripto paralara çevrilerek değer kaybetmeden transfer edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor. Bu doğrultuda, stabil kripto para transferlerine günlük 3 bin dolar ve aylık 50 bin dolar limit uygulanacak. Ancak, seyahat kuralı yükümlülüklerini eksiksiz yerine getiren KVHS'ler, bu limitleri iki katına kadar uygulayabilecekler. Bu, uyumlu platformlara bir teşvik sağlarken, piyasanın geneline disiplin getirmeyi hedefliyor.
Bakan Şimşek'ten net mesaj: Suça sıfır tolerans, meşru faaliyete destek
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeni düzenlemelerin felsefesini ve hedeflerini net bir dille ortaya koydu. Şimşek, finansal sistemin bütünlüğünü korurken, meşru kripto varlık faaliyetleri için hareket alanının muhafaza edildiğini vurguladı. Bu, kripto dünyasının geleceği konusunda endişe duyan meşru yatırımcılara ve geliştiricilere önemli bir güvence niteliği taşıyor.
Bakan Şimşek, açıklamasında şu önemli detaylara yer verdi: "Örneğin likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı veya piyasalar arası arbitraj amacıyla işlem yapan ve bu kapsamda işlem fonlarının kaynağını belgeleyen kullanıcıların kripto varlık transfer işlemleri, ilgili platformların sorumluluğu ve gözetimi altında, limitlere tabi olmadan gerçekleştirilebilecek." Bu ifade, piyasadaki profesyonel ve şeffaf aktörlerin faaliyetlerinin aksamayacağını, asıl hedefin suçlular olduğunu gösteriyor.
Ancak Bakan Şimşek'in KVHS'lere yönelik uyarısı da oldukça keskin oldu: "Tüm platformların yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesi, hem kullanıcı güvenliği hem de finansal sistemin bütünlüğü açısından kritik önemde. Yeni düzenlemelere uyum sağlamayan platformlar hakkında idari yaptırımların yanı sıra, lisans verilmemesi ya da iptali dahil olmak üzere çeşitli hukuki ve mali yaptırımlar da uygulanabilecek." Bu mesaj, düzenlemelere uymayan veya suçlulara zemin hazırlayan platformlara karşı sıfır tolerans gösterileceğinin altını çiziyor ve kripto varlık sektöründe bir "temizlenme" sürecinin başlayacağının sinyallerini veriyor. Bu hamleler, Türkiye'nin kripto varlık piyasasını daha güvenli, şeffaf ve uluslararası standartlara uyumlu hale getirme çabasının önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.
