İzmir gündemine bomba gibi düşen kooperatif soruşturmasında ikinci dalga operasyonun yankıları sürerken, savcılık dosyasına giren bilirkişi raporu yaşanan usulsüzlüklerin boyutunu gözler önüne serdi. İzmir İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi merkezli yürütülen ve "zimmet" iddialarıyla genişleyen soruşturmada, mali tablolar ve ihale süreçleri mercek altına alındı. Hazırlanan raporda, kooperatif kasasının nasıl boşaltıldığına, ihale bedellerinin nasıl şişirildiğine ve yöneticilerin kendi şirketleriyle kurdukları etik dışı ticari ilişkilere dair çarpıcı tespitler yer aldı. Özellikle iki ihale arasındaki fiyat farkı ve vergi mevzuatındaki hatalar nedeniyle oluşan milyonlarca liralık zarar, soruşturmanın en kritik delilleri arasına girdi.
Bir ayda buharlaşan 93 milyon liralık fark
Bilirkişi raporunun en dikkat çekici bölümlerinden birini, inşaat yapım işi için belirlenen bedeller arasındaki uçurum oluşturdu. Rapora göre, kooperatif ile İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ arasında imzalanan kat karşılığı inşaat sözleşmesinde, işin ihale bedeli KDV dahil 167 milyon 528 bin 903 lira olarak belirlenmişti. Ancak bu imzadan çok kısa bir süre sonra, aradan bir ay bile geçmeden aynı işin ihale bedelinin güncellendiği görüldü. Yeni ihale bedeli KDV dahil 260 milyon 797 bin 681 lira olarak kayıtlara geçti. Uzmanlar, iki ihale bedeli arasında oluşan yaklaşık 93 milyon TL'lik devasa farkın izah edilemez olduğunu ve bu durumun kooperatifin mali yapısında büyük bir gedik açtığını vurguladı.
Yönetim kurulu üyesinin şirketiyle ticari ilişki ağı
Soruşturma dosyasında yer alan bir diğer skandal ise iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri üzerinden yapılan usulsüz ödemeler oldu. Kooperatif ile yüklenici firma arasında 1 Şubat 2022 tarihinde imzalanan "Proje Yönetimi ve Taşeron İnşaat Yapımı Sözleşmesi"nin 20. maddesi, iş güvenliği masraflarının yükleniciye ait olduğunu açıkça hükme bağlıyordu. Ancak raporda, bu ödemelerin yüklenici yerine kooperatif kasasından bir danışmanlık şirketine yapıldığı tespit edildi.
İncelemeyi derinleştiren bilirkişi heyeti, söz konusu danışmanlık ve eğitim şirketinin ortaklık yapısını da araştırdı. Şirketin, sözleşme tarihinde A.C.A. adlı kişiye ait olduğu, ancak daha sonraki süreçte kooperatif yönetim kurulu üyesi ve eski CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu'nun bu şirkete ortak olduğu belirlendi. Raporda, 1 Temmuz 2022-4 Nisan 2023 tarihleri arasında bir yönetim kurulu üyesinin, yöneticisi olduğu kooperatifle doğrudan ticari ilişki içine girdiği ve bunun mevzuata aykırı olduğu vurgulandı.
İhale komisyonu kağıt üzerinde bile yok
Yapım işinin yüklenici firmaya verilme süreci de raporda "şaibeli" olarak nitelendirildi. 18 Ocak 2022 tarihli genel kurulda bir ihale komisyonu kurulmasına karar verilmesine rağmen, bu komisyonun kimlerden oluştuğu ve nasıl çalıştığına dair tek bir belge bulunamadı. Denetim kurulu üyelerinin ifadelerine başvuran savcılık, üyelerin "Biz ihale komisyonunda yer almadık" beyanlarıyla karşılaştı. Komisyonun fiilen hiç kurulmadığı, milyonluk yapım işinin ihale komisyonu kararı olmaksızın doğrudan ilgili yapı şirketine verildiği raporda net bir şekilde ifade edildi. Ayrıca, yüklenici firmada yetkili olan şüpheli Dilek Coşkun'un, görevinden ayrıldıktan hemen sonra kooperatif yönetim kuruluna seçilmesi de çıkar çatışması olarak değerlendirildi.
Elektrik faturasından cep telefonuna her şey kooperatifin kasasından
Kooperatifin zarara uğratıldığı kalemler sadece ihale bedelleriyle sınırlı kalmadı. Rapora göre, yüklenici firmanın ödemesi gereken elektrik, su, kira, stopaj ve kule vinç masrafları dahi kooperatif bütçesinden karşılandı. Yüklenicinin kullandığı demirbaş malzemelerin tamamının faturası üyelere ödetildi. Usulsüz harcamaların boyutu o kadar detaylandırıldı ki, kooperatifte sadece 1 personel çalışmasına rağmen 3 cep telefonu satın alındığı ve bedellerinin kooperatife fatura edildiği tespit edildi. Ayrıca bazı demirbaşların, genel kurul onayı olmadan rayiç bedelin çok altında satılarak kooperatifin zarara uğratıldığı belirlendi.
Vergi muafiyeti kaybedildi milyonlarca lira havaya gitti
Yönetim hataları nedeniyle kooperatifin vergi avantajlarını da kaybettiği ortaya çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi uhdesinde bulunan arsanın, zamanında kooperatif üzerine devredilmemesi nedeniyle KDV muafiyeti hakkı yandı. Bu ihmal zinciri sonucunda kooperatif, ödememesi gereken yaklaşık 7 milyon lira KDV ve 1 milyon lira kurumlar vergisi yüküyle karşı karşıya bırakıldı. 27 Aralık'ta başlatılan operasyon kapsamında, aralarında Şenol Aslanoğlu’nun da bulunduğu 9 şüphelinin emniyetteki işlemleri sürerken, soruşturmanın bilirkişi raporundaki bu somut deliller üzerinden ilerleyeceği öğrenildi.
