Türkiye'de son birkaç yıldır adeta bir yatırım aracına dönüşen ve sıfır araç fiyatlarını dahi geçen ikinci el otomobil piyasasında, sular durulmaya başladı. Ticaret Bakanlığı'nın, piyasadaki fahiş fiyat artışlarına, stokçuluğa ve spekülatif hareketlere "dur" demek için attığı en önemli adımlardan biri olan "6 ay 6 bin kilometre" kuralı, etkisini net bir şekilde göstermeye başladı. Bu kural, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşanların, yani galericilerin ve diğer yetkili satıcıların, motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarını ilk tescil tarihinden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre geçmedikçe doğrudan veya dolaylı olarak pazarlamasını veya satışını yasaklıyor.
Bu düzenlemenin temel amacı, sıfır araçları yatırım amacıyla satın alıp, kısa sürede yüksek kar marjlarıyla ikinci el piyasasında satanların önüne geçmekti. Özellikle pandemi sonrası yaşanan çip krizi ve tedarik zincirindeki bozulmalar nedeniyle sıfır araç bulunurluğunun azalması, ikinci el piyasasında benzeri görülmemiş bir fiyat balonu yaratmıştı. Bakanlığın bu hamlesiyle, spekülatif fiyat oluşumlarının ve stokçuluk faaliyetlerinin engellenmesi, adil, rekabetçi ve istikrarlı bir piyasa yapısının yeniden tesis edilmesi hedefleniyordu. Bakanlık, geçerlilik süresi 1 Temmuz'da sona erecek olan ve ilan kısıtlamalarını da içeren düzenlemenin yürürlük süresini, piyasadaki olumlu etkilerini göz önünde bulundurarak 1 Ocak 2026'ya kadar uzatma kararı aldı.
MASFED Başkanı Erkoç: 'Fiyattaki köpük kalktı, denge sağlanıyor'
Sektörün en önemli temsilcilerinden biri olan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Aydın Erkoç, Ticaret Bakanlığı'nın bu düzenlemesinin, uygulanmaya başlandığı günden bu yana faydalı sonuçlarının görüldüğünü ve piyasayı rahatlattığını söyledi.
Erkoç, düzenlemenin piyasada oluşan yapay fiyat artışlarını dizginlediğine ve tüketicilerin korunmasına önemli bir katkı sağladığına dikkat çekti. Federasyon olarak, fırsatçılığın ve kayıt dışı ticaretin her zaman karşısında durduklarını vurgulayan Aydın Erkoç, "Düzenleme sonrası fiyatlardaki aşırı artış eğilimi azaldı ve arz talep dengesi kademeli olarak normalleşmeye başladı. Sıfır araçların liste fiyatının üzerinde satılması gibi absürt durumlar ortadan kalktı. Fiyattaki köpük kalktı diyebiliriz" ifadelerini kullandı. Bu durum, hem gerçek ihtiyaç sahiplerinin araca daha makul fiyatlarla ulaşmasını sağlıyor hem de piyasadaki öngörülebilirliği artırıyor.
Kalıcı çözüm için 'kayıt dışı' denetimi şart
Aydın Erkoç, "6 ay 6 bin kilometre" düzenlemesinin olumlu etkilerini kabul etmekle birlikte, bu düzenlemenin tek başına kalıcı bir çözüm olamayacağının da altını çizdi. Erkoç, "Önümüzdeki dönemde bu düzenlemenin süresinin uzatılması yerine, kapsamlı ve kalıcı çözümler üzerinde durulmalıdır" diyerek, sorunun asıl kaynağına inilmesi gerektiğini belirtti.
MASFED Başkanı'na göre, asıl sorun, yetki belgesi olmadan, vergi ödemeden ve hiçbir yasal sorumluluk üstlenmeden bu ticareti yapan kayıt dışı satıcılar. "Spekülatif fiyat oluşumları ve stokçuluk faaliyetleriyle mücadele, kayıtlı ve belgeli iş yapan esnafı zorlamadan, asıl sorunun kaynağına inilerek yapılmalıdır" diyen Erkoç, sektörde dengeyi korumak adına kayıt dışı satış yapan kişilere karşı denetimlerin artırılarak devam etmesinin önemine dikkat çekti. Bu tür denetimlerin, hem haksız rekabeti önleyeceğini hem de tüketicinin haklarını daha iyi koruyacağını savundu.
Bu süreçte, sektör temsilcileri olarak yapıcı görüş ve önerilerle Ticaret Bakanlığı'na katkı sunmayı sürdüreceklerini belirten Erkoç, kalıcı çözüm için sektördeki tüm paydaşların iş birliği içinde çalışması gerektiğini sözlerine ekledi.
Düzenleme tüketiciyi nasıl etkiledi?
"6 ay 6 bin kilometre" kuralı, ikinci el otomobil piyasasında en çok tüketici lehine bir sonuç doğurdu. Düzenleme öncesinde, sıfır araç bayilerinde bulunamayan modeller, galericilerde veya internet ilanlarında liste fiyatının çok üzerinde rakamlarla satılıyordu. Bu durum, acil araca ihtiyacı olan tüketicileri fahiş fiyatlar ödemeye mecbur bırakıyordu.
Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, bu tür "fırsatçılık" faaliyetleri önemli ölçüde azaldı. Sıfır araçların piyasaya daha düzenli bir şekilde sunulması ve spekülatif alımların engellenmesi, ikinci el piyasasındaki fiyatların da makul seviyelere çekilmesini sağladı. Artık tüketiciler, daha öngörülebilir ve adil bir piyasa ortamında araç alım-satım kararlarını verebiliyorlar.
Ancak, tüketicilerin hala dikkatli olması gerekiyor. Özellikle internet üzerinden bireysel satıcı gibi görünen ancak aslında bu işin ticaretini yapan kayıt dışı kişilerden araç alırken, aracın ekspertiz raporunu, hasar kaydını ve geçmişini detaylı bir şekilde araştırmaları büyük önem taşıyor. Ticaret Bakanlığı'nın denetimleri ve MASFED gibi sektör kuruluşlarının uyarıları, bu konuda tüketicinin bilinçlenmesine katkı sağlıyor.
