TÜRKİYE’DE basılı yayınların en önemli ve hayati reklam gelirini Basın İlan Kurumu (BİK)’nun resmi ilanları ve reklamları oluşturuyor. Basın İlan Kurumu’nun internet haber sitelerini de sisteme dahil etmesi yeni bir sürecin kapılarını araladı. Basın sektörü büyük heyecan içinde. İnternet haber siteleri mevzuata uygunluk sağlamak ve kriterleri yerine getirmek zorunda. Başvurular mart ayında başlarken, internet haber siteleri bulundukları yere göre 6 kategoriye ayrılıyor. Yürürlükteki yasaya göre haber siteleri, 4 ile 36 arasında iletişim fakültesi mezunu veya sarı basın kartlı gazeteciyi çalıştırmak zorunda. Haber sitelerinin diğer uyması gereken kriterler özetle şöyle; Ulusal kategoride yer alan bir internet haber sitesi 32 çalışan, günde 500 bin tekil ziyaretçi, 1,5 milyon sayfa görüntüleme sayısına ulaşmak zorunda. İzmir merkezli internet haber sitesi, 12 çalışan ile günlük en az 80 haber ile, 30 bin tekil ziyaretçi ve 90 bin sayfa görüntüleme sayısına ulaşmak zorunda. Son kategoride olan örneğin Gümüşhane internet haber sitesi ise 4 çalışan ile günde 3 haber yaparak, 3 bin tekil ziyaretçi ve 9 bin sayfa görüntüleme sayısına ulaşmalı.
SON TARİH 1 EKİM 2023
BİK, internet haber sitelerinde 6 ay boyunca trafik şartı istemedi. Ağustos ayı itibariyle denetimlere başladı. 1 Ekim 2023 itibariyle, trafik şartını sağlayamayan internet haber siteleri oluşturdukları gazeteci kadrosunu işten çıkarma riskiyle karşı karşıya. Örneğin İzmir’de basılı mecra olarak günlük yayın yapan 9 Eylül Gazetesi resmi ilan ve reklam yayınlama hakkına sahip oldu. Mevcut gazetede çalışan 11 kişiye ek olarak internet sitesi için de 12 gazeteci istihdam eden 9 Eylül Gazetesi, toplamda 23 kişilik bir gazeteci kadrosuna ulaştı. 9 Eylül Gazetesi gibi İzmir’de faaliyet gösteren 10 internet haber sitesi Basın İlan Kurumu’na kaydoldu. Bu, 120 kişinin daha istihdam edilmesi anlamına geliyor. Ancak 1 Ekim itibariyle gerekli şartları yerine getiremeyen haber siteleri ne olacak?
İSTİHDAM DÖNÜŞÜMÜ ŞART
Sözcü Gazetesi Dijital Operasyon Müdürü Reha Başoğul, Basın İlan Kurumu’nun reklam ve ilanlarına internet haber sitelerini dahil etmesinin sektörde dönüşümü hızlandırdığını söyledi. Sözcü, Hürriyet gibi ulusal medya kanallarının bu dönüşüme 10 yıl önce başladığına dikkat çeken Başoğul, ilk zamanlarda gazetecilerin karşı çıktıklarını da hatırlattı. İnternet haber sitelerinin, gelir-gider trafiğinin basılı yayından çok farklı olduğunu ifade eden Başoğul, gelir açısından birçok seçenekleri olduğunu söyledi. İnternet sitelerinin öncelikle “Dijital Dönüşüm Lideri” başta olmak üzere kod yazan, şikayetlere cevap veren, kullanıcı deneyimi ölçebilen sistem mühendisleri ile çalışmasının öncelikli olduğunu söyleyerek şöyle devam etti: “Basının istihdam yapısı tamamen değişti. Genç iletişimcilerin sistem mühendisleri ile aynı dili konuşması gerekiyor. Üniversitelerde medya mühendisliği bölümü olmalı. Gazeteciler kümesi var, mühendisler kümesi var. Bir kesişim kümesi olmak zorunda. Basılı yayın dönemi bitiyor. Biz de bu dönüşüme ayak uydurmak zorundayız.” Başoğul, internet haber siteleri için iyi bir server yatırımının teknik şart olduğunu vurgulayarak, haber sitelerinin başarılı olmak için özgün ve kaliteli içerik üretimini, doğru mühendislik altyapısı ile birleştirmesi gerektiğini vurguladı.
GEÇİŞ KADEMELİ OLABİLİRDİ
İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Dilek Gappi ise ulusal ve yerel medyada dijital değişimin artık kaçınılmaz olduğuna dikkat çekerek, “Basın İlan Kurumu’nun (BİK)mevzuatının yenilenerek internet sitelerinin de desteklenmeye başlanması önemlive kritik bir dönüşüm. Bu dönüşüm şarttı. Özellikle yerel medyanın dijital dünya ile buluşması doğru amahayli sancılı bir süreç yaşanıyor." diye konuştu. Gappi sözlerini şöyle sürdürdü: Üstelik ciddi oranda istihdam da yaratıldı.Ancak, belirlenen trafik, sayfada kalma sayısı gibi kriterler yerel medyanıngerçekleriyle uyumlu değil. Bu dönüşümün kademeli olarak yapılması, kriterlerinaşama aşama yükseltilmesi gerekirdi. Eğer, Ekim ayında BİK’in yerel gazetelerininternet siteleri için getirdiği kriterler yakalanamazsa, her gazetemizin internetsitelerinde istihdam ettiği 12 gazeteci arkadaşımız işsiz kalma tehlikesiyaşayabilir. Ekim ayında bir kriz yaşanmaması adına önlem alınmasını arzuediyoruz.” Medyada dijitalleşmenin tek etkisinin BİK’in yeni kriterleri olmadığına işaret eden Gappi, gazetecilik anlayışında çağın yakalanması gerektiğini bunun da meslekibirikim ve donanım gerektirdiğini ifade etti. Dünyanın hızla değiştiği süreçlerdeaynı ezberlerle farklı sonuçlara ulaşılamayacağını söyleyenİGC Başkanı, meselenin özünün, kamu yani halk adına bağımsız gazeteciliğin önündekiengellerin kaldırılması olduğunun altını çizdi.
YEREL MEDYA İÇİN FIRSAT
9 Eylül Gazetesi İnternet Sitesi Dijital Medya Danışmanı Levent Özen, yerel medya kurumları için belirlenen trafiklerin büyük fırsat olduğuna dikkat çekti. Özen, basılı mecraların döviz kurlarına bağlı baskı maliyetleri ve her gün azalan satış rakamları düşünüldüğünde, internet haber siteleri için maliyetlerin çok daha asgari düzeyde olduğunu söyledi. Özen, “Trafiğe bağlı sunucu ve haber yazılım ücretleri oldukça minimal olabiliyor. Trafik arttıkça bu maliyetler ve teknolojiler artıyor ama asla baskı maliyetleri kadar büyük bir rakama ulaşması mümkün değil. Öte yandan yerel haberler ile ön plana çıkan sitelerin, ulusal haberlerden trafik alması zor. İçerik üretimi önem kazanıyor” dedi. Gelecekte yapay zeka ile büyüyecek haber siteleri olacağını öngören Özen, medya mühendislerinin de kadroya eklenmesi gerektiğini belirtti.
“İnternet haberciliği bir fırsat”
Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Cavit Erkılıç gazetelere bir fırsat yaratıldığını söyleyerek, “internet haberciliği sizler için bir kurtuluş olabilir. Sunulan fırsatı değerlendirin ve dijitale dönüşümlerinizi gerçek manada gerçekleştirin” diye konuştu. Erkılınç, konuya ilişkin şunları kaydetti: “Yazılı ve dijital mecrayı birlikte yürütebilen, gerçek anlamda gazetecilik yapan, okura ulaşan yayınlara saygımız sonsuz ve elimizden gelen tüm desteği vermeye kararlıyız. Kurum olarak arkanızdayız, yanınızdayız. Ancak internet haber sitelerinin resmi ilan yayımcılığı sistemine dahil olmasıyla birlikte yeni bir döneme giriyoruz. Kurum olarak basılmayan, satılmayan, içerik üretmeyen, istihdam sağlamayan gazeteleri hiçbir şekilde kabul etmiyoruz. Bu konudaki kararlı duruşumuzdan da asla taviz vermeyeceğiz. Ne devletimizin kaynaklarını boşa harcatacağız ne de layıkıyla işini yapan gazetelerimizin hakkının yenmesine göz yumacağız. Huzurlarınızda bir kez daha vurgulamak isterim ki; Kurumumuza ve ilan veren kanuni müşterilerimize karşı üstlendikleri sorumlulukları yerine getirmeyen, mevzuatta belirtilen nitelikleri taşımayan yayınlar için son düzlüğe gelmiş bulunuyoruz. Herkesi gerçekçi ve makul olmaya davet ediyorum.”
