Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün vizyonuyla, fındık üreticisinin emeğini korumak ve ürününü değerinde satmasını sağlamak amacıyla 1938 yılında kurulan Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (FİSKOBİRLİK), bugünlerde tarihinin en zorlu sınavlarından birini veriyor. Yaklaşık 160 bin üretici ortağı bulunan ve 87 yıllık köklü bir geçmişe sahip olan bu dev tarım kooperatifi, son yıllarda giderek derinleşen bir mali krizin pençesinde kıvranıyor. Bir zamanlar fındık üreticisinin en büyük güvencesi olan ve bölge ekonomisine yön veren FİSKOBİRLİK, artan borç yükü, yanlış yönetim politikaları ve piyasa koşullarındaki değişimler nedeniyle iflas noktasına gelmiş durumda. Kurum, içinde bulunduğu finansal darboğazdan kurtulabilmek için son çare olarak elindeki değerli taşınmazlarını satışa çıkarmaya başladı.
Finansal darboğaz derinleşiyor
Nefes'ten Dilan Kutlu'nun kamuoyuna duyurduğu habere göre, FİSKOBİRLİK ciddi bir nakit sıkıntısı yaşıyor ve bu sıkıntıyı aşabilmek için arsa ve bina satışlarıyla kaynak yaratmaya çalışıyor. Ancak, kurumun mali durumu o kadar vahim ki, yaratılan bu kaynaklar da derinleşen finansal darboğazı kapatmaya yetmiyor. Daha da kötüsü, FİSKOBİRLİK'in elinde bulunan birçok değerli taşınmazın, daha önce kullanılan banka kredilerine karşılık borç teminatı olarak ipotek ettirilmiş olması, kurumun hareket alanını iyice daraltmış durumda. Bir zamanlar fındık üreticisine destek sunması, ürününü alması ve piyasada fiyat istikrarını sağlaması beklenen bu 87 yıllık kuruluş, bugün ne yazık ki kendi borçlarıyla boğuşuyor ve üreticisine yeterli desteği sunmaktan oldukça uzak bir görüntü çiziyor.
Her gün yaklaşık 2.5 milyon tl faiz ödemek zorunda kalıyorlar
FİSKOBİRLİK'in içinde bulunduğu mali krizin boyutunu gözler önüne seren en çarpıcı açıklamalardan biri Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan'dan geldi. Karan'ın aktardığı bilgilere göre, FİSKOBİRLİK'in 961 milyon TL'si banka kredisi olmak üzere toplam borcu 2 milyar lirayı aşmış durumda. Bu devasa borç yükü, kurumu adeta bir faiz sarmalının içine sokmuş. Başkan Karan, kurumun her gün yaklaşık 2.5 milyon TL faiz ödemek zorunda kaldığını belirtiyor. Bu durum, FİSKOBİRLİK'in gelirlerinin önemli bir kısmının faiz ödemelerine gitmesine ve temel faaliyetlerini sürdürmekte zorlanmasına neden oluyor.
2024 mali yılı verilerine göre, 31 Temmuz itibarıyla kurumun kısa vadeli borçları, banka kredileri ve diğer mali yükümlülüklerle birlikte 966 milyon 456 bin TL seviyesine yükselmiş durumda. Kağıt üzerinde 242.5 milyon TL olarak görünen faaliyet kârı ise, tahsil edilemeyen 468 milyon TL'lik alacaklar dikkate alındığında, gerçekte 44.3 milyon TL'lik bir zarara dönüşmüş. Uzmanlar, bu zararın 2025 yılı bilançosunda daha da büyümesinden endişe ediyor.
Neredeyse tüm taşınmazlar ipotekli: Satışa çıkarılan mülkler ve yönetim eleştirileri
Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurittin Karan, FİSKOBİRLİK'in içinde bulunduğu çıkmazı daha da netleştiren önemli bir bilgi paylaşıyor: Kurum, neredeyse tüm taşınmazlarını ipotek göstererek kredi kullanmış durumda ve bu nedenle elinde satılabilecek veya teminat olarak gösterilebilecek çok az gayrimenkul kalmış. Son dönemde, FİSKOBİRLİK'in Giresun, Tirebolu ve Fatsa gibi önemli fındık üretim merkezlerindeki birçok değerli mülkünün satışa çıkarıldığı biliniyor.
Karan'ın ifadelerine göre, kurumun yöneticileri adeta "hangi taşınmaz para ediyorsa onu satar" hale gelmiş durumda. Bu durum, FİSKOBİRLİK'in yönetim anlayışı konusunda da ciddi eleştirileri beraberinde getiriyor. Üretici ortaklarının haklarını koruması ve kurumun geleceğini güvence altına alması gereken yöneticilerin, günü kurtarmak adına kurumun en değerli varlıklarını bir bir elden çıkarması, tepkilere neden oluyor. Uzmanlar, bu tür satışların sadece geçici bir rahatlama sağlayacağını, ancak köklü bir mali yeniden yapılanma ve doğru bir yönetim anlayışı olmadan FİSKOBİRLİK'in bu krizden çıkmasının mümkün olmadığını belirtiyor.
