Dünyayı sarsan Covid-19 pandemisi, tüm şiddetiyle geri dönmese de yeni varyantlarıyla sağlık otoritelerini alarma geçirmeye devam ediyor. Son olarak İngiltere’de ortaya çıkan Stratus varyantı, alışılmış koronavirüs semptomlarının dışında kalan etkileriyle bilim insanlarının dikkatini çekti. Bu yeni türün, enfekte olan kişilerde özellikle kısık ses gibi daha önce yaygın olarak görülmeyen bir belirtiye yol açtığı bildirildi.
XFG ve XFG.3 varyantları hızla yayılıyor
Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı’nın (UKHSA) yayımladığı son rapora göre, Stratus varyantı iki farklı versiyonla karşımıza çıkıyor: XFG ve XFG.3. Özellikle XFG.3, şu anda ülkedeki Covid-19 vakalarının yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor. Yetkililer, bu oranın artabileceğinden endişe duyuyor.
UKHSA Danışman Epidemiyoloğu Dr. Alex Allen, virüslerin zamanla mutasyon geçirmesinin doğasında olduğunu belirtti ve İngiltere'de görülen tüm türlerin aktif şekilde izlendiğini vurguladı.
Şiddetli hastalık riski şu an için düşük görünüyor
Yeni varyantın ciddi hastalıklara yol açıp açmadığı sorusu ise şimdilik cevapsız. Dr. Allen, mevcut verilerin XFG ve XFG.3 varyantlarının önceki türlere göre daha ağır semptomlara neden olduğunu gösteren bir bulgu sunmadığını ifade etti. Aynı şekilde, kullanılan aşıların bu yeni türe karşı etkisiz kaldığını gösteren bilimsel bir veri de henüz bulunmuyor.
Aynı anda başka bir varyant da yayılıyor: Nimbus
İngiltere’deki Stratus varyantıyla aynı dönemde, dünya genelinde yayılmaya başlayan bir diğer dikkat çeken tür ise NB.1.8.1, namıdiğer Nimbus varyantı. Ocak ayında ortaya çıkan bu türün, şiddetli boğaz ağrısına neden olduğu bildiriliyor. İlk olarak Çin ve Hong Kong’da görülmesinin ardından, ABD ve Avustralya’ya da sıçradı.
Nimbus varyantının, Omicron varyantı üzerinden evrimleştiği ve belirtilerinin daha ağır geçebildiği değerlendiriliyor. Her ne kadar şu an İngiltere'deki baskın tür olmasa da, küresel hareketlilik bu varyantın da ülke içine sızmasına neden olabilir.
Aşıya karşı direnç gelişebilir mi?
Yeni varyantın en dikkat çeken özelliklerinden biri ise olası aşı direnci. Londra’da görev yapan Aile Hekimi ve Hannah London Clinic kurucusu Dr. Kaywaan Khan, Stratus varyantının sivri proteini üzerinde oluşan mutasyonların, daha önce geçirilmiş enfeksiyonlardan ya da aşılardan kaynaklanan antikorların etkisinden kaçınabileceğini söyledi.
Bu açıklama, özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireyler ve yaşlılar için riskin arttığı yönünde yorumlanıyor. Ancak henüz bu mutasyonların bağışıklık sistemine karşı direnç geliştirip geliştirmediği kesin olarak kanıtlanmadı.
Belirtiler klasik koronavirüs semptomlarından farklı
Stratus varyantını diğerlerinden ayıran en önemli özellik, enfekte kişilerde sıkça rastlanan boğaz tahrişi, hafif ateş, kuru öksürük gibi klasik belirtilerin yerine, kısık ses ve ses kısıklığına bağlı yutkunma zorluğu gibi özgün semptomların öne çıkması. Bu durum, virüsün üst solunum yolunu farklı şekilde etkilediğine işaret ediyor olabilir.
Doktorlar, özellikle bu tür belirtiler gösteren kişilerin test yaptırarak tanıyı erkenden koymasının, yayılmanın önüne geçilmesi adına kritik olduğunu vurguluyor.
Varyantlar değişse de temel kurallar değişmiyor
Stratus gibi yeni varyantlar ortaya çıktıkça kamuoyunda belirsizlik artsa da uzmanlar aynı temel korunma yöntemlerinin geçerliliğini koruduğunun altını çiziyor. Maske kullanımı, el hijyeni, kalabalık ortamlardan kaçınma ve havalandırma hâlâ etkili önlemler arasında yer alıyor.
Sağlık otoriteleri, özellikle sonbahar aylarına girilmeden önce risk grubundaki bireylerin yeniden aşılanması çağrısında bulunuyor. Ayrıca, yeniden açılacak okullarda semptom taramalarının sıkı şekilde uygulanması bekleniyor.
