Hazırlayan/ Azrella Bektaş
Diyarbakır'da, Fatma Yılmaz ve Gurbet Tarhan evlere, iş yerlerine temizliğe giderek "Aa biz erkekler gelir diye düşünmüştük" algısına rağmen, örülen duvarları yıkan kadınlardan. Temizlik için gittikleri ev ya da iş yerleri, kadın olmalarından kaynaklı "güvenlik sorunu"na dönüştüğünü ifade eden Fatma Yılmaz, "Böyle işler kadınlar için iyi değil" tepkisiyle karşılaştığını, çünkü temizlik yapmak için gidecekleri ev ya da iş yerin de "iti, kopuğuyla" karşılaşabilirler korkusunu aileden ve yakın çevreden sıklıkla duyduğunu söyledi. Yılmaz, 2 yıl tiyatroculuk yapmış yanı sıra kaval ve erbane çalan bir isim. Şu an birlikte evlere ve iş yerlerim temizliğe giden Gurbet Tarhan ile çocukluk hayali imiş ilerde bir gün iş yer sahibi olmak.
Fatma ve Gurbet üniversiteyi bitirdikten sonra hayallerimi gerçekleştirmek için başta halı yıkama üzerine işyeri açmayı düşünmüşler. Arabaları olmadığı için şimdilik bu hayalden vazgeçen 2 arkadaş, Adana'da bulunan arkadaşlarının "Adana'da koltuk yıkama işi var. İki kadın olarak bu işi yaparsınız" teklifinde bulunması üzerine Adana'ya gidiyorlar. Halı yıkama makinesi alıp, sosyal medya hesapları açarak tanıtım yapan iki arkadaş, 2018 yılından beri bu işi yapıyorlar.
Tunceli Üniversitesi Çocuk Gelişimi mezunu olan Gurbet Tarhan, okuduğu meslekte iş bulma imkanı bulamadığını söylüyor. Fatma ile fikirlerini ve hayallerini sonuna kadar yürüteceklerini belirtiyor.
Gurbet yaptıkları ise karşı aileden gördükleri tepkileri şu sözlerle aktarıyor: "Ailemiz maalesef hiç kimse destek olmadı. Karşı çıktılar. 'Siz iki kadınsınız yapamazsınız, beceremezsiniz'. Maddi sıkıntı yaşıyorduk ve birikimimiz yoktu. Bu nedenlerden dolayı çok karşı çıktılar 'yapamazsınız' diye. Çok şükür başardık. Makinamızı aldıktan sonra, kartvizit çıkardık. Hastaneler, işyerleri... Bu şekilde sesimizi duyurduk."
Tarhan, herkese işleri ve kendileri hakkında açıklama yaptığını ifade ediyor. Kadınların fiziksel ya da ruhsal her türlü iş ve mesleğin altından kolaylıkla kalkabileceğini ifade ediyor Tarhan. "Bazıları 'siz nasıl yapıyorsunuz?' bunun açıklamasını yaptıktan sonra destekliyorlar bizi."
'Hem işçiyiz hem patronuz'
Hem işçiyiz hem patronuz diyor Fatma Yılmaz. "Gittiğimiz ev ya da iş yerlerinde genellikle kapıyı açtıktan sonra 'aaa bir kadın geldi' diyorlar. İşletmecinin bir kadın olduğunu ama elamanlarının erkek olduğunu düşünüyorlar . Biz kendi işimizin patronuyuz" diyen Yılmaz, mesleki anlamda sorunlar yaşamıyor da değiller.
''Yapamazsın' diyenler övgüyle bahsediyor'
Yılmaz da böyle bir iş yapacakları için ailesinin tepkisiyle karşılaşmış. Ailesinin maddi ve manevi destekte bulunmadığını söylüyor. Ama şu an mesleki kazancıyla eve büyük oranda kendisinin destek sunduğunu belirtiyor. Yılmaz, "Bizimle çalışmak isteyenlerin talebi çok fazla. Bu işi yapamazsınız diyenler, bizden övgüyle bahsediyorlar."
Yılmaz, araç fiyatları yüksek olduğu için şu an araç kiralayarak işlerini hallettiklerini, "İlerleyen zaman da umarız aile büyüklerimizin desteğini alırız" diyerek, sosyal medya üzerinden iş başvurusu aldıklarını, başvuruda bulunan kişilerin çoğunlukla öğretmen olduğunu söylüyor.
Kadınlara mücadele etme çağrısında bulunan Yılmaz ve Tarhan, kadınların kendilerine güvenmelerini, "İmkanım yok demesinler. Çaba göstersinler. Biz de bu yola çıktığımızda inancımızdan ve umudumuzdan başka bir şeyimiz yoktu" diyerek, kadınların pes etmemelerini dile getiriyorlar.
Zilan Kaynak'ta fotoğrafçı stüdyosu olan bir diğer isim. Grafikerlik mezunu olan Kaynak, fotoğraf sanatına çocuk denecek yaştan ilgisi olduğu için, bu mesleği tercih ediyor. Lise yıllarında fotoğrafçı da stajyerlik yaparak, fotoğrafçılıkta ilerleme kaydettiğini dile getiriyor.
Uzun yıllar Manisa' da yaşayan, babası emekli olduktan sonra Diyarbakır'a döndüklerini aktarıyor. Kaynak, "Fotoğraf çekerken huzurlu hissediyorum. Babam da bizi destekledi sağ olsun. Kendimize küçük bir fotoğrafçı dükkanı açtık ablamla beraber" diyerek, ablasına da fotoğraf çekme tekniklerini öğreterek, "abla, kardeş" bu işi yaptıklarını dile getiriyor.
'Biz başardık'
Düğün, nişan, stüdyoda vesikalık, çocuk , bebek ,sünnet fotoğrafları çeken Kaynak, "Müşteriler kadın fotoğrafçı görünce şaşırıyorlar. Kadın fotoğrafçı yok demiyoruz nadir var; amatör olarak kadın fotoğrafçı arkadaşlarımız var, ama iş yeri açma konusunda tereddütleri var. Biz başlattık umarım gerisi gelir" diyen Kaynak, erkek meslektaşlarının ise, kendilerini pek desteklemediğini açıklıyor. Bakış acılarının farklı olduğunu, fotoğrafçılığın erkek mesleği olduğuna inana meslek taşlarının olduğunu belirtiyor Kaynak. "Bunlar kadın bir şey beceremez, bir şey bilmiyor, yapamaz, edemez diyorlar. Tabi destek veren alan fotoğrafçı arkadışımız var" diyen Kaynak, müşterilerinin genel de muhafazakar kadınlar olduğunu belirtiyor. Nedenini ise şu sözlerle anlatıyor:
"Muhafazakar ailelerin bizi tercih etmelerinin sebebi kadın olmamız. Erkek fotoğrafçıların yanına gitmek istemediklerini ve kadın fotoğrafçı sayısını az olduğunu için destek amaçlı da gelen oluyor."
Aynı zaman da çoğu kadın müşterilerle arkadaşlık bağı da kurduklarını ve iş yerlerinin aynı zaman da müşterilerine terapi merkezi oldgunu ifade ediyor Kaynak. "Burası onlar için terapi yeri. Güzel sohpetlerimiz oluyor. Belli bir süreden sonra arkadaş gibi oluyoruz." diyen Kaynak, halkin küçük, gösterişsiz stüdyoları değil de, gösterişli yerleri talep ettiklerini vurguluyor.
Fotoğraf alanına yıllarca emek verdigini, halktan küçük işletmecilere destek verme çağrısında bulunuyor.
Kadınlara aşıyoruz cesareti yapın, edin iş yerleri kurun kadınlar ne kadar birbirlerinde cesaret alırsa daha güzel işler yapar. İki yıldır bu işi yapan Kaynak, son sözlerini ise söyle belirtiyor:
"Bu dünyayı güzelleştirecek olan bizleriz, biz kadınlarız. Bildiğimiz ne varsa birbirimizle paylaşalım. Bilmeyene öğretelim."
