Aydın ve Muğla arasında uzanan Beşparmak Dağları’nın Koçarlı ilçesi sınırlarında, Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) tarafından yaklaşık dört ay önce tespit edilen ve 8 bin yıllık olduğu değerlendirilen kaya resimleri, arkeoloji dünyasında büyük heyecan yarattı.
Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu Yöneticisi Arkeolog Nezih Başgelen, bölgede 1990’lı yılların başından bu yana Dr. Anneliese Peschlow Bindokat tarafından yapılan yüzey araştırmalarında binlerce prehistorik kaya resminin belirlendiğini, son keşfin ise Yakındoğu arkeolojisinin son dönemdeki en büyük buluntularından biri olduğunu söyledi.
1. derece arkeolojik sit alanı ilan edildi
EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü’nün kaya resimlerini fotoğraflayarak Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na bildirmesiyle birlikte bölgede detaylı inceleme yapıldı. Çalışmalar sonucunda yalnızca kaya resimleri değil, demirci işlikleri, seramik parçaları ve yapı kalıntıları da tespit edildi. Tüm bu buluntuların yer aldığı alan, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edildi.
“Göbeklitepe ve Çatalhöyük kadar önemli”
Başgelen, kaya resimlerinin MÖ 6. bin – MÖ 5. binin ilk yarısına tarihlendiğini belirterek şunları söyledi:
“Bu kaya resimleri, en az Göbeklitepe ve Çatalhöyük bulguları kadar önemli. Çizimlerde aile, kadın, erkek, anne ve çocuk betimlerinin çoğunluğu dikkat çekiyor; hiçbir şiddet sahnesine rastlanmıyor. Latmos, 1400 metreye ulaşan zirvesiyle çok eski dönemlerden bu yana bir bereket kültü merkezi. Kaya resimleri de bu kültle doğrudan ilişkili.”
Yok olma tehlikesi kapıda
Başgelen, Latmos kaya resimlerinin konu ve üslup açısından dünyada eşi benzeri olmayan bir sanat dili taşıdığını, bu nedenle “Latmos kültürü” olarak tanımlanabilecek özgün bir miras oluşturduğunu vurguladı. Ancak bölgenin, son yıllarda sayısı hızla artan feldispat taş ocakları nedeniyle yok olma tehdidi altında olduğunu belirterek şu uyarıyı yaptı:
“Bu bölgeyi milli park ölçeğinde koruma altına alamazsak, kültürel ve doğal değerleriyle bir açık hava müzesi olan bu eşsiz alan büyük ölçüde yok olacak.”
Başgelen, EKODOSD ve Bahattin Sürücü’nün yıllardır bölgedeki çalışmalarının büyük önem taşıdığını ifade ederek, yeni kaya resimlerinin tespit edilmesi ve alanın sit alanı olarak tescillenmesindeki katkılarından dolayı kendilerini kutladı.
