Telif Haber/Erkan İYİGÜNGÖR

Yüksek enflasyon, kurdaki yüksek artış 'iğneden ipliğe' zammı da devamında getirdi. İğneden ipliğe her şeye ihtiyacı olan evlilik arifesindeki gençler de bu durumdan fazlasıyla etkilendi. İzmir'de yeni eşya almaya gücü yetmeyen gençler çeyizlerini bit pazarından ya da spotçu dükkanlarından düzmeye başladı. Ev kurarken en büyük ihtiyaçlardan olan mobilya fiyatları zam rekoları kırdı. Ülke genelindeki ortalama fiyatlara göre yemek odası takımı son bir yılda (2021-2022 Şubat) yüzde 59.5 zamlandı. Bir yemek odası fiyatı 4 bin 500 liralardan yaklaşık 12 bin TL’ye yükseldi. Oturma odası takımı ise son bir yılda yüzde 68.6 zamlanarak 4 bin liradan 13 bin seviyesine çıktı.

Beyaz eşya fiyatlarında ise durum farklı değil. Orta kaliteli ürünlere bakıldığında, bir buzdolabı geçtiğimiz yıl 4 bin 397 lirayken aynı dolap bu yıl yüzde 110.6 zamlanarak 9 bin 258 TL'ye yükseldi. Çamaşır makinesi de son 1 yılda yüzde 97.2 zamlanarak 3 bin 290 liradan 6 bin 710 liraya ulaştı. Bulaşık makineleri ise 3 bin 290 TL seviyesinden 6 bin 708 TL seviyesine çıktı. Böylece bir yılda yüzde 103.9 artmış oldu. Televizyon fiyatları ise 1 yılda yüzde 85.1 artarak 5 bin 527 TL'den 10 bin 380 TL'ye ulaştı. Fırınlar ise bir yılda yüzde 106.6 artışla 2 bin 92 liradan 4 bin 323 TL'ye çıktı. Fiyatı yüzde bazında en az artan ürün ise yüzde 73 yükselen elektrik süpürgesi oldu. Elektrik süpürgeleri son 1 yılda bin 306 liradan 2 bin 259 liraya ulaştı.

İzmir Antika ve Bit Pazarı Derneği Başkanı Lütfü Öztimur, konuyla ilgili görüşlerini paylaştı. Hayat pahalılığının geldiği durumu en iyi kendilerinin gözlemlediğini belirten Öztimur, gençlerin evlilik öncesi düştüğü zor durumun kendilerini de üzdüğünü dile getirdi. Öztimur, “Durum gerçekten çok vahim. İnsanlar pazara bile gidemezken, yuva kurmak için eşya almak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Gençler, çocuklarını evlendirmek isteyen aileler ikinci el eşyaya yöneldi. Yöneldi ama maddi durumlar o kadar kötü ki yenilerine göre fiyatı çok uygun olan eşyaların fiyatlarını görenler satın almaktan vazgeçiyor” dedi.

FİYATLAR NE KADAR?

Hurda bir çamaşır makinesinin hurdacıda 600-700 liradan satıldığını belirten Öztimur, “Bit pazarında bir televizyon bin lira, buzdolabı bin 500 lira. Koltuk takımı 2 bin liradan başlıyor. Yaklaşık 10 bin lira bir evin temel ihtiyaçları karşılanabilir ama az önce de dediğim gibi bu fiyatlar bile yüksek geliyor” ifadesini kullandı. Öte yandan internet sitelerinde satış yapanların bit pazarlarını hareketlendirdiğini dile getiren Öztimur şöyle konuştu: “A'dan Z'ye her ürünü bulabiliyorsunuz. Bit pazarı ya da ikinci el dükkanlarından eşyaları alanlar bu ürünleri internette çok yüksek fiyatlara satıyor.”



'Cirolar arttı ama satışlar azaldı'

Artan fiyatlar sadece gençleri de değil esnafı da vurdu. İZTO Ev Aletleri Grubu Meclis Üyesi ve İzmir Beyaz Eşya Satıcıları Derneği Başkanı Metin Aztekin fiyat artışı hakkında görüşlerini aktardı. Öztekin, evlenecek çiftlerin ortalama ürünlere 60-65 bin lira ayırması gerektiğini dile getirdi ve bu rakamların gençleri ikinci ele yönlendirebildiğini ifade etti. Cirolarının yükseldiğini ancak satışların düştüğünü belirten Öztekin sözlerine şöyle son verdi: “Eskiden 10 buzdolabı satıyorsak şimdi 5 satıyoruz. Ve zamlar devam edecek. Önceki yıllarda aylık yüzde 1 gelen zamlar bu dönemde yüzde 5'i bulabiliyor.”

'Farkında olmadan sermaye eriyor'

İzmir Mobilyacılar ve Marangozlar Odası Başkanı Hasan Özkoparan, ikinci el eşya ile alışveriş yapma konusunun her zaman olduğunu ancak son 1-2 yılda çok daha fazla rağbet olduğunu ifade etti. Özkoparan, “Enflasyon, kurdaki artışların etkisiyle ürünlerimizde yaklaşık 4 kat artış yaşandı. Mobilya sektörü buna rağmen üretmek için çaba gösteriyor. Esnafımız sermayesini farkında olmadan eritiyor. Örneğin 10 bin liraya ürettiğiniz bir ürünü 15 bin liraya satıyorsunuz. Ancak diğer parti ürünü yaparken bir bakıyorsunuz 15 gün sonra aldığımız hammaddenin maliyeti 15-16 bin lira olmuş. Bu durumda esnaf cebinden para koyarak üretime devam ediyor. Parası olmayan esnaf ise gün gün küçülüyor.

ÜRÜN............2021 FİYATI........2022 FİYATI......ARTIŞ (%)

Tablet..................1596.......................3581..............124.4

Klima.................4233.......................9346...............120.8

Buzdolabı...........4397.......................9258..............110.6

Fırın....................2092......................4323...............106.6

Bulaşık Mak.......3290......................6708................103,9

Ütü.....................520.........................1026...............97.3

Çamaşır Mak......3402......................6710.................97.2

Telefon................3849......................7547................96.1

Televizyon..........5527.......................10350..............85.1

Kombi.................5627.......................9851..............75.1

Elekt. Süpürge....1306......................2259..................73