Haber/ Sibel CAN
Türkiye Göç İdaresi’nin verilerine göre, Türkiye’ye kaçak yollarla giren göçmenlerin (düzensiz göçmen) sayısı son beş yılda büyük artış gösterdi. 2014 yılında 58 bin 647 olan düzensiz göçmen sayısı, yaklaşık 4.5 kat artış göstererek 2018 yılında 268 bin olarak kayıtlara geçti. Aynı yıl içerisinde yakalanan 56 bin 459 düzensiz göçmen sınır dışı edildi. 2019 yılının ilk 7 ayında ise, yakalanan göçmenlerin 44 bin 521’i sınır dışı edildi. Kasım ayına kadar geçen sürede Türkiye’de yakalanan düzensiz göçmen sayısı toplamda 414 bin 373’e ulaştı.
Afgan sayısında artış var
Türkiye’de yakalanan düzensiz göçmenler uyruk dağılımına göre incelendiğinde, düzensiz Afganistanlı ve Pakistanlı göçmen sayısının Suriyeli göçmenlerden fazla olduğu dikkati çekti. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin ülkedeki varlığı gündemden düşmezken veriler, Türkiye’deki düzensiz göçmenlerin uyruklarına göre sıralamasında sanıldığının aksine ilk iki sırada Afgan ve Pakistanlı göçmenlerin yer aldığını gösterdi. İçişleri Bakanlığı bütçe raporuna göre, Türkiye’ye yasa dışı giriş yapan ve yakalanan Afganistanlı göçmen sayısı 2017 yılında 45 bin 259, 2018 yılında 100 bin 841 ve 2019 yılında 13 Kasım tarihi itibariyle 176 bin 508 olarak kaydedildi.
Türkiye Göç İdaresi istatistiklerine göre, yakalanan düzensiz göçmenler uyruklarına göre Afganistan (185 bin 124), Pakistan (64 bin 117) ve Suriye (51 bin 339) olarak sıralandı. Uluslararası koruma başvurusu yapan yabancıların uyruk dağılımına bakıldığında 2018 yılında Iraklı göçmenler (681 bin 117) ilk sırada yer alırken, ikinci sırada Afganistanlı göçmenler (37 bin 854), üçüncü sırada ise, İranlı göçmenler (5 bin 36) yer aldı.
Türkiye geçiş noktası
Afganistan’daki siyasi istikrarsızlık nedeniyle göç eden Afganların bir kısmı Türkiye’ye İran üzerinden geliyor. Türkiye’de 300 binin üzerinde sığınma başvurusu yapan Afgan bulunuyor. İnsan kaçakçıları tarafından Avrupa’ya veya Amerika’ya gitmek üzere kandırılan ve Türkiye’yi bir sıçrama noktası olarak gören Afganların çıkış kapısı da Türkiye. Batan teknelerde hayatını kaybeden Afganlar, göçmenlerin zorlu yaşamını gözler önüne seriyor.
Türkiye’de çok uzun süre kayıt dışı yaşayan Afganlar, güvencesiz işlerde çalışmak zorunda kalarak işverenler tarafından ucuz iş gücü olarak görülüyor. Ankara Dışkapı Köprüsü’nün altında toplanan ve çoğunluğunu Afganlar’ın oluşturduğu emekçiler, amele pazarında iş bekliyor. 45 yaşındaki Tekin Saygın “İşimiz gücümüz yok, burada çok perişanız. Çünkü içimizde çok fazla yabancı var. Kendi halkımız burada aç. Devletimizden iş istiyoruz. Suriyeliler ve Afganlar 40 TL yevmiye ile çalışıyor. Biz 100 deyince kimse bizi seçmiyor. Yabancılara iş veriyorlar. Çoluk çocuğumuz perişan, eve ekmek götüremiyoruz” diyerek konunun başka bir boyutuna dikkat çekiyor.
“Başka çaremiz yok”
Grup halinde bir arada duran Afganlardan okul çağında olan 18 yaşındaki Ahmed, Tükiye’ye ülkesindeki savaş yüzünden iş bulmak umuduyla geldiğini söylüyor. Amele pazarında kazandığıyla 10 kişilik ailesine baktığını aktaran Ahmed, günde en fazla 100 TL kazanabildiğini anlatıyor. Ahmed, “Bir gün iş bulursak iki gün üç gün hiç iş çıkmıyor. Bazen bizi alıyorlar, çalıştırıyorlar sonra da paramızı vermiyorlar. Başka çaremiz yok, burada bekliyoruz” ifadelerini kullanıyor.
