İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 Nobel Ekonomi Ödülü sahiplerini açıkladı. Akademi, ödülün “ekonomik büyümenin temel dinamiklerini açıklığa kavuşturan ve sürdürülebilir kalkınma anlayışına yön veren” üç ekonomiste verildiğini duyurdu.
Hollandalı Joel Mokyr, “teknolojik gelişmeler yoluyla sürdürülebilir büyümenin ön koşullarını belirleyen analizleri” nedeniyle ödüle layık görüldü. Mokyr’in özellikle sanayi devriminden günümüze kadar olan dönemde inovasyonun ve bilgi birikiminin ekonomik gelişmedeki rolünü vurgulayan araştırmaları, modern büyüme teorisinin şekillenmesinde büyük etki yarattı.
Fransız iktisatçı Philippe Aghion ve Kanadalı ekonomist Peter Howitt ise “yaratıcı yıkım yoluyla sürdürülebilir büyüme teorisine” ilişkin öncü çalışmaları nedeniyle aynı ödülü paylaştı. Bu teori, yenilik ve rekabetin ekonomilerde uzun vadeli büyümeyi nasıl yönlendirdiğini ve teknolojik dönüşümlerin üretim yapısında nasıl bir devrim yarattığını açıklıyor.
“Yaratıcı yıkım” anlayışı ekonomik teoriye yön veriyor
Akademi tarafından yapılan açıklamada, Aghion ve Howitt’in araştırmalarının, Joseph Schumpeter’in ortaya attığı “yaratıcı yıkım” kavramını çağdaş bir büyüme modeliyle yeniden yorumladığına dikkat çekildi. İkilinin geliştirdiği model, ekonomik büyümenin yalnızca sermaye birikimiyle değil, yenilikçilik, girişimcilik ve bilgi üretimiyle de sağlanabileceğini ortaya koyuyor.
Bu teoriye göre, eski teknolojilerin yerini yeni ve daha verimli sistemlerin alması, kısa vadede bazı sektörlerde yıkıma neden olsa da uzun vadede toplumsal refahı artırıyor. Aghion ve Howitt’in modeli, Ar-Ge yatırımlarının, rekabet politikalarının ve eğitim sistemlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini anlamada temel bir referans noktası olarak kabul ediliyor.
Nobel Komitesi’nden yapılan açıklamada, “Bu üç ekonomist, insanlığın refahı için teknolojik ilerlemenin ve yenilikçiliğin ne kadar hayati olduğunu bilimsel verilerle kanıtlamıştır. Çalışmaları, ekonominin geleceğine yön veren politika yapıcılar için bir yol haritası sunmaktadır” denildi.
