Türkiye’nin tarım ihracatında önemli bir kalem olan kuru kayısı, 12 Nisan’da yaşanan şiddetli zirai don nedeniyle ciddi zarar gördü. Özellikle Malatya ve çevresindeki kayısı bahçelerinde meydana gelen hasar, dış ticaret verilerine yansıdı. Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Mayıs ayı ihracat rakamlarını açıklarken durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Mayıs ihracatı yarı yarıya düştü
Yapılan açıklamaya göre, Mayıs 2025’te toplam 3 bin 697 ton kuru kayısı ihraç edildi. Oysa önceki yıllarda aynı dönemde bu rakam 6 bin tonun üzerinde seyrediyordu. Aradaki farkın en büyük nedeni ise Nisan ayında yaşanan doğal afet.
Özcan, ihracatın yalnızca elde kalan stok ürünlerle sürdürülebildiğini, yeni ürün arzının ise büyük ölçüde sekteye uğradığını söyledi.
Stoklar tükeniyor, fiyatlar yükseliyor
Zirai don nedeniyle rekolte düşerken, stoklardaki ürün miktarının da azaldığı belirtiliyor. Bu durum, hem iç piyasada hem de dış pazarda sert fiyat dalgalanmalarına neden oldu. Özellikle ithalatçı firmalar ile Türk ihracatçılar arasında, artan fiyatlara bağlı olarak yoğun müzakerelerin yaşandığı ifade ediliyor.
Fiyatlardaki bu ani değişim, ihracat sözleşmelerini ve sevkiyat planlarını da olumsuz etkiliyor. Özellikle önceden belirlenen fiyatlarla çalışan firmaların zarar riski artıyor.
Zarar büyük, toparlanma zaman alacak
Malatya’daki üreticiler, don olayının ardından kayısı ağaçlarının büyük kısmında meyve oluşumunun gerçekleşmediğinibelirtiyor. Bu da sadece ihracatı değil, iç pazarı da etkileyecek bir tedarik sorunu anlamına geliyor.
Ramazan Özcan, ilerleyen aylarda ihracat rakamlarının daha da gerileyebileceği uyarısında bulundu. Don olayının etkilerinin henüz tam olarak hissedilmediğini belirten Özcan, özellikle yaz aylarında stokların tükenmesiyle ihracatın durma noktasına gelebileceğini vurguladı.
Tarım sigortası ve destek çağrısı
Zirai don olayının ardından üreticilerin bir kısmının ürünlerini sigorta kapsamına almadığı ortaya çıktı. Bu durum, zarar gören çiftçilerin devlet desteklerine olan ihtiyacını daha da artırdı.
Tarım sektörünün temsilcileri, hükümete acil destek paketleri, düşük faizli kredi olanakları ve zarar tespiti çalışmalarının hızlandırılması yönünde çağrıda bulunuyor. Aksi takdirde sadece 2025 sezonu değil, gelecek yılların da tehlikeye girebileceği belirtiliyor.
Kayısıda yeni sezon belirsizliği
Malatya’nın “dünya kayısı başkenti” olarak bilindiği düşünüldüğünde, bu kadar büyük bir rekolte düşüşünün yalnızca bölgesel değil, küresel etkiler doğuracağı öngörülüyor. Dünya pazarında Türk kayısısının azalması, fiyatların yükselmesine, alternatif tedarikçilerin öne çıkmasına neden olabilir.
