Kedi sahipleri ve hayvanseverler arasında turuncu kedilerin farklı bir karaktere sahip olduğu, daha sevecen, çılgın ve bazen de yaramaz oldukları sıkça dile getirilir. Ancak bu söylentiler artık bilimsel bir temele kavuştu. Stanford Üniversitesi'nden araştırmacıların yürüttüğü ve Current Biology dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, turuncu kedilerin genetik olarak diğer kedilerden ayrıldığını net bir şekilde ortaya koydu.
Turuncu kedilerin genetik gizemi
Uzun yıllar boyunca genetikçiler, turuncu kedilerin çoğunlukla erkek olmasının nedenini X kromozomu üzerinden geçen bir özellik olarak açıklamıştı. Dişi kedilerin iki X kromozomu taşıması, tamamen turuncu dişilerin nadir görülmesine yol açıyor. Çünkü dişi bir kedinin tamamen turuncu olabilmesi için, her iki X kromozomunda da aynı genetik mutasyonun bulunması gerekiyor. Bu nedenle çoğu turuncu dişi kedi, calico ya da tortoiseshell gibi parçalı desenlerle karşımıza çıkıyor.
Ancak bugüne kadar, turuncu rengin oluşumundan sorumlu olan genin X kromozomu üzerinde nerede ve nasıl yer aldığı tam olarak bilinmiyordu. Bilinen diğer sarı veya turuncu pigmentasyon genleri X kromozomunda yer almıyordu ve bu da bilim insanlarını uzun süre şaşkına çevirmişti.
Genetikte devrim yaratan keşif
Stanford Üniversitesi'nden Dr. Christopher Kaelin ve ekibi, 10 yıl boyunca kedi sahiplerinden topladıkları DNA örnekleriyle bu gizemi çözmek için kapsamlı bir genetik analiz yaptı. Araştırmacılar, X kromozomu üzerinde 51 farklı varyant tespit etti. Ancak yalnızca 3 varyantın sadece turuncu kedilere özgü olduğu ortaya çıktı.
En dikkat çekici bulgu ise, 5.076 baz çiftlik küçük bir silinme (deletion) mutasyonuydu. Bu mutasyon iki gen arasındaki boşlukta yer alıyor ve doğrudan bir genin içinde bulunmuyordu. Ancak bu küçük silinme, normalde pigmentasyonla ilgisi olmayan Arhgap36 adlı bir genin pigment üreten hücrelerde aktifleşmesine neden oluyordu. Sonuç olarak, bu genetik değişiklik siyah pigment üretimini baskılayıp turuncu pigmentin ortaya çıkmasını sağlıyordu. İlginç olan ise, bu mutasyonun evcil kedilerin atası olan vahşi kedilerde hiç görülmemesiydi.
Milyonlarca turuncu kedi, tek bir genetik kökene dayanıyor
Araştırmacılara göre, bu genetik varyant tüm turuncu kedilerde aynı ve büyük ihtimalle evcilleştirme sürecinde yalnızca bir kez ortaya çıktı. Yani günümüzdeki milyonlarca turuncu kedi, aynı genetik değişikliği taşıyan tek bir ataya dayanıyor olabilir. Bu bulgu, turuncu kedilerin sadece davranışsal olarak değil, genetik olarak da eşsiz bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor.
Bilim dünyasını şaşırtan sonuçlar
Bu çalışma, sadece kedi sahiplerinin merakını gidermekle kalmadı, aynı zamanda genetikçiler için de büyük bir sürpriz oldu. Turuncu kedilerin farklı enerjisi ve karakteri, artık bilimsel olarak da benzersiz bir mutasyonun ürünü olarak açıklanabiliyor. Evcil kedilerdeki bu tür nadir genetik değişiklikler, hem evrimin hem de insan-kedi ilişkilerinin ne kadar karmaşık ve ilginç olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi.
