İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2 Ağustos Roman Soykırımı Anma Günü kapsamında düzenlediği etkinlikle, Naziler tarafından 81 yıl önce katledilen Romanları unutmadı. Törende, Cumhuriyet Meydanı’ndan İzmir Körfezi’ne bırakılan kırmızı karanfiller, hem anı hem de adalet talebinin sembolüne dönüştü.
Törene İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır, Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Pınar Okyay, CHP Konak İlçe Başkanı Ozan Ali İlgazi, İzmir Kent Konseyi Başkanı Özgür Topaç, Konak Belediyesi Meclis Üyesi Tolga Küleş ve Roman Koordinasyon Merkezi Koordinatörü Emin Karameşe katıldı. Etkinlik, toplumun farklı kesimlerinden katılımla geniş bir yankı buldu.
“Bu sadece bir anma değil, ortak bir hafıza çağrısıdır”
Törende konuşan İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır, 2. Dünya Savaşı’nın yalnızca askeri değil, insanlık dışı trajedileriyle de hatırlanması gerektiğini vurguladı. “Bu sıradan bir katliam değildi, bu yüzden adına soykırım denildi,” diyen Yıldır, Roman toplumunun özgürlük ve anlam arayışını belediye olarak sahiplendiklerini belirtti.
“Birlikte düşünelim, birlikte yapalım, birlikte hissedelim” çağrısıyla konuşmasını sürdüren Yıldır, anma töreninin sadece geçmişi hatırlamakla sınırlı olmadığını, aynı zamanda geleceğe yönelik bir dayanışma çağrısı olduğunu ifade etti.
Roman belleği tarihten silinemez
Konak Belediyesi Meclis Üyesi Tolga Küleş ise törende yaptığı konuşmada, Romanların tarihte sürekli ötelenmiş ve görmezden gelinmiş bir belleğe sahip olduğunu söyledi. “2 Ağustos yalnızca bir yas günü değil; aynı zamanda yüzleşme ve yeniden inşa günüdür,” diyerek, bu tür anmaların karanlığa ışık tutma işlevi gördüğünü belirtti.
Küleş ayrıca Romanların tarihinin yalnızca müfredatta değil, meydanlarda ve kamu politikalarında da yer bulması gerektiğini vurguladı. “Toplumcu bir anlayışla, adaletsizliklere karşı hep birlikte mücadele etmeliyiz,” sözleriyle konuşmasını tamamladı.
“Bugünün sessizliği de bir soykırım”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Roman Koordinasyon Merkezi Koordinatörü Emin Karameşe, Porajmos’un yalnızca tarih kitaplarında kalan bir trajedi olmadığını, halen devam eden ayrımcılık biçimleriyle güncelliğini koruduğunu söyledi. “Romanlar, Naziler döneminde olduğu gibi bugün de sistematik dışlanmaya maruz kalıyor,” diyen Karameşe, sorunun yalnızca geçmişte değil, şimdi ve burada da yaşandığını vurguladı.
Günümüzde Romanların yaşam koşulları, eğitime ve istihdama erişimde yaşadıkları zorluklar, “sorunların görmezden gelinmesi de bir soykırımdır” ifadesiyle yeniden gündeme taşındı.
Kırmızı karanfiller bırakıldı
Törende yapılan konuşmaların ardından, törene katılanlar İkinci Dünya Savaşı’nda katledilen Romanların anısına İzmir Körfezi’ne kırmızı karanfiller bıraktı. Bu sembolik eylem, ne bir afişe ne de bir slogana ihtiyaç duydu; geçmişin sessiz çığlığını bugünün sularına emanet etti. Körfeze düşen her çiçek, bir insanın silinen adını, unutturulmaya çalışılan hafızasını ve hak mücadelesini simgeledi.
Katılımcıların duygusal anlar yaşadığı törende, barış ve eşitlik vurgusu tekrar tekrar dile getirildi. Törenin sonunda İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, bu tür anmaların her yıl sürdürüleceğini ve toplumun ortak vicdanına kazınacağını belirtti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren Roman Koordinasyon Merkezi, yalnızca anma törenleriyle değil, aynı zamanda somut sosyal politikalarla da Roman topluluğunu destekliyor. Merkez, Romanların yaşadığı eşitsizlikleri azaltmak, kamu hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak ve kent yaşamına aktif katılımlarını sağlamak amacıyla çok sayıda program yürütüyor.
Bu çalışmalar, Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı Kentsel Adalet ve Eşitlik Şube Müdürlüğü ile koordineli biçimde yürütülüyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu politikalarla yalnızca Roman yurttaşların değil, tüm ötekileştirilmiş grupların eşit yurttaşlık haklarına ulaşmasını hedefliyor.
Porajmos katliamı nedir?
Porajmos, yani Roman soykırımı, Nazi Almanyası döneminde Avrupa’da 500 bini aşkın Romanın sistematik biçimde katledildiği bir insanlık suçudur. Roman dilinde “yok etme” veya “yutulma” anlamına gelen bu kelime, yıllarca tarih kitaplarının dışında tutulmuş, resmi anlatılarda kendine yer bulamamış bir soykırımı ifade eder.
Bu nedenle 2 Ağustos tarihinin Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi tarafından anma günü olarak tanınması, Romanların tarihsel hafızası açısından büyük önem taşır. İzmir’de yapılan bu tür anmalar da tarihin sessiz kalmış tanıklarını konuşturma çabası olarak değerlendirilir.
