İzmir’in sadece bir park değil, aynı zamanda tarihi ve sosyal belleği olan Kültürpark için düğümün çözüleceği gün yaklaşıyor. Yıllardır sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve kent sakinleri arasında yoğun tartışmalara neden olan koruma amaçlı imar planları, İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun son direktifleri doğrultusunda güncellenerek, bugün yapılacak olan İzmir Büyükşehir Belediyesi Aralık ayı meclis oturumunda oylanacak. Bu oylama, parkın gelecekteki yapı yoğunluğu, ekolojik dengesi ve tarihi kimliğinin korunması adına kritik bir eşik niteliği taşıyor.
Koruma kurulu’nun son dokunuşu planı yeniden şekillendirdi
Kültürpark için yasal bir koruma zırhı oluşturma süreci, 2016 yılına kadar dayanıyor. Özellikle 2017’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın plan zorunluluğu getirmesiyle hızlanan çalışmalar, o dönem hazırlanan taslakların yapılaşmayı artırdığı ve parkın doğal dokusunu tehdit ettiği gerekçesiyle kamuoyunda büyük tepki toplamıştı. Meslek odaları ve çevrecilerin açtığı davalar ve yaptığı itirazlar, planlama sürecinin defalarca başa dönmesine neden olmuştu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu tepkiler üzerine 2020 yılından itibaren daha katılımcı ve korumacı bir yaklaşımla yeni bir plan hazırlık sürecine girdi. Ancak bu planlar da askı sürecinde çeşitli itirazlarla karşılaştı. Sürece son noktayı koyan ise, İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu oldu. Kurul, 27 Kasım 2025 tarihinde aldığı 20545 sayılı kararla, belediyenin hazırladığı 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nda bazı revizyonlar yapılmasını istedi. İşte bugün meclis gündemine gelen planlar, Kurul’un bu son yönlendirmeleriyle nihai halini almış taslaklar olarak öne çıkıyor.
Beton azalacak, yeşil artacak: Yeni planın DNA’sı ne söylüyor?
Yeniden düzenlenen planların en çarpıcı detayı, park içindeki yapı yoğunluğunun ciddi oranda azaltılması hedefi. Belediye raporlarına da yansıyan yeni plana göre, mevcut durumda yaklaşık 27 bin metrekarelik bir taban alanına sahip olan fuar hollerinin, gelecekte yıkılıp yeniden yapılması durumunda taban alanı maksimum 12 bin metrekare ile sınırlandırılacak. Bu, mevcut beton alanın yarıdan fazlasının ortadan kaldırılması ve bu arazinin tamamen yeşil alana dönüştürülmesi anlamına geliyor.
Planın diğer temel ilkeleri ise şu şekilde sıralanıyor:
-
Parktaki yeni yapılaşmanın taban oturumu, toplam alanın yüzde 5’ini kesinlikle aşmayacak.
-
Mevcut ağaç dokusu ve bitki çeşitliliği titizlikle korunacak, ekosistem güçlendirilecek.
-
Parkın ev sahipliği yaptığı kuş türlerinin yaşam alanları gözetilecek ve ekolojik koridorlar oluşturulacak.
-
İzmir Enternasyonal Fuarı’nın tarihi kimliği ve tescilli yapılar korunarak gelecek nesillere aktarılacak.
Bu ilkeler, Kültürpark’ı ticari bir merkez olmaktan çıkarıp, adını aldığı gibi gerçek bir “kültür ve rekreasyon” alanı olarak yeniden konumlandırma amacını taşıyor.
Şimdi ne olacak?
Büyükşehir Belediye Meclisi’nde bugün yapılacak görüşmelerin ardından planların kabul edilmesi durumunda süreç tamamlanmış olmayacak. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu gereği, meclisten geçen planlar son bir kez daha onaya sunulmak üzere Koruma Kurulu’na gönderilecek. Kurul’un da onay vermesi halinde, İzmir’in yıllardır beklediği koruma amaçlı imar planı resmen yürürlüğe girecek ve Kültürpark’ın geleceği yasal güvence altına alınmış olacak. Kent kamuoyu, bu tarihi oylamanın parkın yeşil dokusunu koruyacak şekilde sonuçlanmasını umutla bekliyor.
